Tăng niên hạn sử dụng đầu máy, toa xe để tránh lãng phí

2 giờ trướcBài gốc

Niên hạn sử dụng đầu máy, toa xe thêm 20 năm

Theo quy định tại Nghị định 65/2018 hiện còn hiệu lực, niên hạn đầu máy và toa xe khách không quá 40 năm, toa xe hàng không quá 45 năm.

Tuy nhiên, Thông tư 33/2025/TT-BXD vừa được Bộ Xây dựng ban hành ngày 14/11/2025 đã nâng niên hạn sử dụng đầu máy, toa xe thêm 20 năm. Cụ thể Thông tư 33 quy định: "Đối với đầu máy, toa xe khách chạy trên chính tuyến của đường sắt quốc gia, đường sắt chuyên dùng, đường sắt địa phương, niên hạn sử dụng không quá 60 năm.

Các đầu máy toa xe hiện vẫn sử dụng tốt. Các sự cố kĩ thuật phát sinh trong quá trình khai thác vận dụng chủ yếu xảy ra đối với các chi tiết hao mòn tự nhiên và có thể thay thế trong quá trình bảo dưỡng, sửa chữa.

Đối với toa xe hàng chạy trên đường sắt chính tuyến của đường sắt quốc gia, đường sắt chuyên dùng, đường sắt địa phương, niên hạn sử dụng không quá không quá 65 năm.

Thời điểm tính niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt được tính từ thời điểm phương tiện đóng mới được cấp giấy chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường lần đầu của tổ chức đăng kiểm hoặc được cấp chứng chỉ chất lượng của nhà sản xuất.

Về lộ trình thực hiện niên hạn sử dụng của phương tiện giao thông đường sắt: Các phương tiện hết niên hạn sử dụng theo quy định tại Thông tư này được phép hoạt động đến hết ngày 31/12/2030.

Lý giải quy định mới "nới" niên hạn và lộ trình thực hiện, ông Dương Hồng Anh, Phó Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam cho biết, theo báo cáo của Tổng công ty Đường sắt về tình hình thực tế khai thác, sử dụng phương tiện theo Nghị định 65/2018, Nghị định 01/2022 và Nghị định 91/2023, Chính phủ đã cho phép các phương tiện hết niên hạn sử dụng được phép hoạt động đến hết ngày 31/12/2030.

Vì trên thực tế, đến 31/12/2030, nhiều loại phương tiện của doanh nghiệp sẽ có thời gian khai thác trên 60 năm. Điển hình như đầu máy D9E do Mỹ chế tạo từ năm 1963 sử dụng động cơ CAT D398A, toa xe P chế tạo từ những năm 1963... Đến thời điểm hiện tại các phương tiện này đã sử dụng được 62 năm và tính đến hết năm 2030 là 67 năm vẫn hoạt động an toàn.

Mặt khác, trước và sau khi Nghị định 91/2023 có hiệu lực, các sự cố kĩ thuật phát sinh trong quá trình khai thác vận dụng chủ yếu xảy ra đối với các chi tiết hao mòn tự nhiên và có thể thay thế trong quá trình bảo dưỡng, sửa chữa như: lò xo, guốc hãm, xéc măng, gioăng hệ thống hãm… Không có sự cố kĩ thuật đầu máy, toa xe phát sinh về nứt, gãy do ảnh hưởng của thời gian về độ bền và độ mỏi của một số kết cấu như giá chuyển hướng của bộ phận chạy, bệ xe, thùng xe.

Trong khi nếu giữ nguyên niên hạn như quy định hiện nay thì Tổng công ty Đường sắt Việt Nam sẽ phải huy động khoảng 7.000 tỉ đồng để đầu tư khoảng 60 đầu máy, gần 1.000 toa xe hàng và 500 toa xe khách để thay thế phương tiện phải loại bỏ theo quy định.

Hơn nữa, thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về giảm phát thải ròng bằng "0", đến năm 2050 sẽ phải hoàn thành chuyển đổi 100% đầu máy, toa xe phát điện đang chạy bằng dầu diesel hiện nay sang sử dụng nhiên liệu sạch, nhiên liệu tổng hợp. Như vậy, đến năm 2050 để thay thế 258 đầu máy diesel đang sử dụng sẽ cần ít nhất 10.000 tỉ đồng.

"Nếu giữ quy định niên hạn như hiện nay, việc đầu tư 7.000 tỉ tại thời điểm này để bù đắp lại lượng đầu máy toa xe thiếu hụt nếu phải thanh lý mà chỉ sử dụng được 25 năm (đến 2050) sẽ lãng phí.

Khi kéo dài niên hạn sử dụng thêm 20 năm sẽ tiết kiệm được một số lượng lớn đầu máy, toa xe đang còn đảm bảo kỹ thuật và chất lượng, có thể vận dụng tốt, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đảm bảo số lượng phương tiện đáp ứng nhu cầu vận tải, không mất chi phí đầu tư mới phương tiện trong giai đoạn hiện nay", ông Hồng Anh cho hay.

Khi kéo dài niên hạn sử dụng thêm 20 năm sẽ tiết kiệm được một số lượng lớn đầu máy, toa xe đang còn đảm bảo kỹ thuật và chất lượng.

Không áp dụng niên hạn phương tiện trong các trường hợp đặc biệt

Cũng theo Thông tư 33, các quy định về niên hạn đầu máy, toa xe không áp dụng đối với: Việc thực hiện cứu viện, cứu nạn; dồn dịch trong ga, cảng, trong đề-pô, trong nội bộ nhà máy; di chuyển giữa các ga, các đề-pô; đầu máy hơi nước kéo đoàn tàu du lịch; toa xe mặt võng chuyên vận tải phục vụ an ninh, quốc phòng; toa xe cao mở đáy chở đá phục vụ bảo trì, sửa chữa công trình sắt; tiện dùng đường sắt.

Phương tiện giao thông đường sắt khi hết niên hạn sử dụng được tiếp tục sử dụng trong các trường hợp: Sử dụng vào các mục đích trên nhưng phải thực hiện chu kỳ kiểm tra; Di chuyển trong trường hợp đặc biệt theo quy định tại Thông tư này.

Theo đó, được phép di chuyển trong các trường hợp: Di chuyển để kiểm tra, thử nghiệm các tính năng kỹ thuật của phương tiện trước khi nghiệm thu, bàn giao đưa vào khai thác, vận dụng; Di chuyển từ vị trí tập kết này đến vị trí tập kết khác để cất giữ, bảo quản. Di chuyển phục vụ công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tai nạn, dịch bệnh, thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp về quốc phòng, an ninh khi có yêu cầu.

Theo một chuyên gia đầu máy, toa xe, việc quy định như vậy hoàn toàn phù hợp và có cơ sở thực tiễn. Vì các phương tiện đầu máy, toa xe hiện nay được bảo dưỡng, sửa chữa tuân thủ nghiêm ngặt theo các quy chuẩn, quy trình sửa chữa bảo dưỡng hiện hành, đảm bảo điều kiện an toàn kỹ thuật. Do đó các phương tiện trên 40 năm vẫn còn đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và đảm bảo an toàn trong vận dụng.

Thực tế, nhiều phương tiện có thời gian khai thác nhiều hơn quy định về niên hạn sử dụng phương tiện nhưng vẫn đảm bảo các điều kiện kỹ thuật và sử dụng an toàn.

Riêng với các trường hợp phương tiện không cần áp dụng niên hạn sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong vận dụng, khai thác do phương tiện thường vận dụng với tốc độ thấp.

Chẳng hạn quy định không áp dụng niên hạn với "toa xe thành cao mở đáy chở đá phục vụ bảo trì, sửa chữa công trình đường sắt" vì các toa xe này chỉ chở đá để phục vụ sửa chữa nội ngành, vận dụng tốc độ thấp, quãng đường ngắn từ mỏ đá đến điểm thi công. Quy định này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp dùng các toa xe này vận chuyển đá phục vụ sửa chữa công trình đường sắt nội bộ…

Tiến Mạnh

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/tang-nien-han-su-dung-dau-may-toa-xe-de-tranh-lang-phi-192251127162513984.htm