Tăng phân cấp, phân quyền, giảm thủ tục hành chính trong lĩnh vực địa chất, khoáng sản

3 giờ trướcBài gốc

Hoàn thiện các quy định pháp luật, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về khoáng sản tại địa phương. (Ảnh trong bài: P.V)

Luật đã trao quyền mạnh mẽ hơn cho các địa phương trong việc quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản (KS) nhằm thúc đẩy ngành khai thác KS phát triển bền vững.

UBND cấp xã được trao quyền nhiều nhiệm vụ

Theo đó, nhiều nội dung trước đây thuộc thẩm quyền cấp huyện (trong đó có lĩnh vực địa chất và KS) được điều chỉnh, hoặc chuyển xuống cấp xã, chuyển lên cấp tỉnh hoặc sở.

Từ khâu điều tra địa chất và KS cho đến khâu thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò khai thác khoáng sản thì T.Ư đã phân quyền cho địa phương rất nhiều. Kể cả vấn đề về xác định, tính toán và quyết toán tiền cấp quyền khai thác cũng T.Ư phân quyền. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động thì trong luật đã quy định rất rõ là UBND cấp tỉnh có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, giám sát mọi hoạt động KS và thu hồi KS trên địa bàn. Kể cả đối với các mỏ mà do T.Ư cấp giấy phép.

Tại Chương XI Điều 107 của Luật Địa chất và Khoáng sản quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về địa chất, KS đã bổ sung việc phân cấp UBND cấp tỉnh thực hiện 3 nội dung kiểm soát, cấp phép.

Theo đó, UBND tỉnh được phê duyệt đề án, báo cáo kết quả điều tra cơ bản địa chất theo quy hoạch; điều tra địa chất về KS đối với KS nhóm III, nhóm IV và được thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách của địa phương. UBND tỉnh quyết định việc cho phép thu hồi KS nhóm I, II khi thực hiện dự án đầu tư tại khu vực dự trữ KS quốc gia thuộc thẩm quyền UBND tỉnh; UBND tỉnh được cấp giấy phép thăm dò, giấy phép khai thác nước khoáng thiên nhiên, nước nóng thiên nhiên.

Phân cấp rõ, đẩy nhanh giải quyết thủ tục hành chính

Để phù hợp sau khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã dự thảo nội dung phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực địa chất và KS. Trong đó, phân cấp rõ ràng trách nhiệm và thẩm quyền cho chính quyền địa phương, nhằm giúp cho quá trình ra quyết định và giải quyết các vấn đề phát sinh trong lĩnh vực KS trở nên nhanh chóng và linh hoạt hơn.

TS Mai Thế Toản - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cho biết: Việc tăng phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương đẩy nhanh việc giải quyết thủ tục hành chính, tiết giảm thời gian khi thực hiện thủ tục cho doanh nghiệp. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về KS tại địa phương. Chẳng hạn như quy hoạch KS nhóm I, nhóm II là Bộ Nông nghiệp và Môi trường vẫn có vai trò là chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng để xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ. Còn khi có quy hoạch cho địa phương tổ chức cấp giấy phép, thì T.Ư chỉ giữ lại KS nhóm I là KS kim loại, KS năng lượng và một số khoáng chất công nghiệp. Tức là tương đối phức tạp về mặt địa chất về địa hóa và chuyên môn mà cần có các cơ quan T.Ư tham gia thì chúng ta phải quản lý tốt được.

“Khi phân cấp như vậy, nhìn chung sẽ tăng cường hiệu quả quản lý hơn và giúp cho các doanh nghiệp thực thi các dự án của mình được đẩy nhanh hơn”, bên cạnh đó, TS Mai Thế Toản cho rằng có 3 thách thức về phân cấp, phân quyền cho địa phương hiện nay gồm: Thứ nhất, Luật phân cấp đến Chủ tịch UBND cấp xã để cấp giấy xác nhận đăng ký thu hồi KS nhóm III, nhóm IV. Đây là một thách thức chúng ta cũng cần có thời gian để tiếp tục nâng cao năng lực quản lý của UBND cấp xã. Thứ hai, về cơ sở dữ liệu thì chúng ta thấy là đâu đó nó vẫn còn có tản mạn, thì làm sao hình thành được cơ sở dữ liệu số để quản lý một cách thông thoáng, minh bạch và có hiệu quả. Thứ ba, phải tăng cường sự kết nối giữa T.Ư với địa phương và ngược lại. Chúng ta phân cấp nhưng vẫn không thể đánh mất đi sợi dây liên lạc, trách nhiệm quản lý trong lĩnh vực này bằng nhiều hình thức khác nhau.

TS. Mai Thế Toản - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam.

Nghị quyết 66.4 áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù

Theo đó, ngày 21/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP cho phép áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù trong lĩnh vực địa chất và KS, nhất là đối với việc cung ứng vật liệu phục vụ các công trình, dự án trọng điểm.

Theo Nghị quyết, việc thăm dò, khai thác KS nhóm III làm vật liệu xây dựng và nhóm IV phục vụ thi công các công trình, dự án sẽ được giản lược nhiều thủ tục. Cụ thể, được điều chỉnh giấy phép để nâng công suất khai thác (không tăng trữ lượng đã cấp phép) theo nhu cầu của các công trình, dự án nhưng không quá 50% đối với cát, sỏi lòng sông, cửa biển và không hạn chế đối với KS nhóm III còn lại và KS nhóm IV; không phải thực hiện thủ tục trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án đầu tư; điều chỉnh, thẩm định và phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, đăng ký môi trường…

Đặc biệt, quy định tại khoản 3 Điều 2 của Nghị quyết còn cho phép gia hạn, điều chỉnh giấy phép khai thác để nâng công suất khai thác KS nhóm III, IV đối với các mỏ còn hiệu lực, với mức nâng công suất không quá 50% đối với cát, sỏi lòng sông, cửa biển và không hạn chế đối với các loại KS nhóm III, IV khác. Việc điều chỉnh không phải làm lại các thủ tục về chủ trương đầu tư hay môi trường, tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương và doanh nghiệp, đồng thời, góp phần đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công.

Theo đó, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò, giấy phép khai thác KS nhóm III, nhóm IV cho nhà thầu hoặc tổ chức, cá nhân đủ điều kiện theo quy định pháp luật, chỉ phục vụ cho các công trình, dự án được quy định tại Nghị quyết.

Việc phân cấp cho UBND cấp tỉnh nhằm giúp giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực KS; phát huy tính chủ động của địa phương.

Các địa phương có thể xây dựng các chính sách, cơ chế khuyến khích đầu tư phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, tạo điều kiện thu hút đầu tư vào lĩnh vực KS.

Anh Tuấn - Thu Thủy

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/tang-phan-cap-phan-quyen-giam-thu-tuc-hanh-chinh-trong-linh-vuc-dia-chat-khoang-san.html