Tăng thuế thuốc lá hướng tới mục tiêu phát triển bền vững

4 giờ trướcBài gốc

Điều chỉnh hành vi tiêu dùng

Báo cáo mới nhất của WHO (năm 2024) cho biết, chi phí y tế và kinh tế hàng năm của việc sử dụng thuốc lá ở Việt Nam ước tính lên tới 108 nghìn tỷ đồng (khoảng 4,5 tỷ USD), tương đương 1,14% GDP (dựa trên số liệu năm 2022). Con số này lớn hơn so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Ông Phạm Văn Long - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược (VESS) cho biết, tỷ lệ hút thuốc lá cao tại Việt Nam đã gây ra những hệ lụy nghiêm trọng về kinh tế, xã hội và sức khỏe. Để hạn chế việc tiêu thụ thuốc lá, Việt Nam đã triển khai nhiều sáng kiến khác nhau, trong đó tăng thuế thuốc lá được xem là một trong những biện pháp hiệu quả.

Theo ông Long, thuế TTĐB khônng chỉ đơn thuần là một công cụ tài chính mà còn là một biện pháp quan trọng để điều chỉnh hành vi tiêu dùng, giảm sự phụ thuộc vào các sản phẩm có hại và khuyến khích người dân chuyển sang các lựa chọn tiêu dùng lành mạnh hơn. Điều này khônng chỉ có lợi cho sức khỏe cộng đồng mà còn tạo điều kiện để các ngành công nghiệp sản xuất và dịch vụ khác phát triển, từ đó đóng góp vào tăng trưởng kinh tế bền vững.

VESS cho rằng, tăng thuế thuốc lá không làm ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng, thậm chí còn góp phần tăng thu ngân sách quốc gia. Cùng với đó, đã có nhiều nghiên cứu chỉ rõ tăng thuế thuốc lá không làm tăng buôn lậu. Tiêu thụ thuốc lá lậu ở Việt Nam ước tính giảm từ 20,7% năm 2012 xuống còn 13,7% vào năm 2017, được xác định là nhờ các nỗ lựctăng cường thực thi chống buôn lậu mạnh hơn. Đây cũng là một trong những giai đoạn mà Việt Nam đã tiến hành điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá.

Cũng theo VESS, nguồn thu từ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá góp phần giảm tỉ lệ hộ nghèo và bất bình đẳng, đảm bảo khả năng chi trả cho các mục tiêu phát triển bền vững (SDG). Một quốc gia với một cộng đồng khỏe mạnh sẽ có nền kinh tế vững mạnh hơn, vì vậy, việc tăng thuế thuốc lá là một bước đi đúng đắn trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước

Tính toán của WHO cho thấy, với phương án 2 của Bộ Tài chính đưa ra trong dự thảo Luật Thuế TTĐB, nếu năm 2026 tỷ lệ tính thuế là 75% cộng với mức thuế tuyệt đối là 5.000 đồng/bao, mỗi năm sau mức thuế tuyệt đối tăng thêm 1.000 đồng/bao và đến năm 2030, thuế tăng lên 10.000 đồng/bao sẽ giúp giảm 2,9 điểm phần trăm tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc vào năm 2030 so với năm 2020 và đóng góp thêm 21,8 nghìn tỷ đồng tăng thu ngân sách.

Tuy nhiên, cũng theo tính toán của WHO thì để có thể đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá, ngoài mức thuế tỷ lệ 75%, mức thuế tuyệt đối cần thiết áp dụng đến năm 2030 là 15.000 đồng/bao và ngân sách nhà nước có thể tăng thu thêm 29 nghìn tỷ đồng.

Còn ThS. Đào Thế Sơn - Chuyên gia Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu (Vital Strategies) cho biết, nếu tất cả các quốc gia đồng loạt tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, khiến giá thuốc lá, đồ uống có cồn và đồ uống có đường tăng 50%, nhưng lại có thể ngăn chặn hơn 50 triệu ca tử vong sớm trong vòng 50 năm tới. Đồng thời, biện pháp này sẽ giúp các chính phủ thu về hơn 20 nghìn tỷ USD từ nguồn thuế bổ sung. Việc tiếp tục tăng thuế và giá các sản phẩm này trong những năm tới không chỉ cứu sống thêm nhiều người mà còn góp phần gia tăng nguồn thu cho ngân sách quốc gia.

Giới chuyên gia nhấn mạnh việc tăng thuế không chỉ tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn đóng vai trò quan trọng trong chi tiêu công. Nguồn thu từ thuế có thể được sử dụng để đầu tư cho hệ thống y tế, hỗ trợ công tác phòng chống và điều trị bệnh tật, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm. Đồng thời, ngân sách này còn góp phần xây dựng quỹ dự phòng nhằm ứng phó hiệu quả với các đại dịch trong tương lai. Bên cạnh đó, nguồn thu từ thuế cũng đóng góp chung vào ngân sách quốc gia, phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế bền vững và thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

H.Hương

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/tang-thue-thuoc-la-huong-toi-muc-tieu-phat-trien-ben-vung-10300760.html