Tăng trưởng tín dụng phân hóa trước áp lực kiểm soát chất lượng tài sản
Với quy mô cho vay tín chấp lớn dành cho các khách hàng thu nhập thấp – vốn chưa được các ngân hàng khai thác, ngành tài chính tiêu dùng được nhận định vẫn dễ bị ảnh hưởng trước các biến động vĩ mô và rủi ro gian lận từ phía khách hàng.
Trong một báo cáo gần đây, VIS Rating cho rằng để đối phó với rủi ro tài sản gia tăng và biến động vĩ mô, các công ty tài chính tiêu dùng có thể sẽ áp dụng chiến lược kinh doanh thận trọng hơn. Điều này đã được phản ánh phần nào qua diễn biến tăng trưởng tín dụng chậm rãi ở một số công ty tài chính tiêu dùng trong những tháng đầu năm, nhất là trong bối cảnh chất lượng tài sản có dấu hiệu suy giảm.
Ảnh: T.D tổng hợp.
Tại VietCredit, tính đến 30/6/2025, khoản mục cho vay khách hàng đạt 6.497 tỷ đồng, tương ứng tăng trưởng tín dụng đạt khoảng 3% so với đầu năm.
Tỷ lệ nợ xấu/ tổng dư nợ của VietCredit tại thời điểm 30/6/2025 đạt 6,34%, gần như đi ngang so với đầu năm. Tuy nhiên dư nợ quá hạn và phải trích lập dự phòng tính đến hết quý II đã tăng 28% so với đầu năm, lên khoảng 824 tỷ đồng và tương đương gần 13% tổng dư nợ tín dụng. Tỷ lệ bao nợ xấu tại thời điểm kết thúc quý II đạt khoảng 54%, giảm từ mức gần 70% hồi đầu năm.
Tại HDSaison, theo ước tính dựa trên báo cáo tài chính của HDBank, tăng trưởng tín dụng nửa đầu năm đạt khoảng 3,6%, thấp hơn mức khoảng 5,3% cùng kỳ năm ngoái và còn cách rất xa mục tiêu tín dụng tăng 35-40% trong năm nay. Tỷ lệ nợ xấu/ tổng dư nợ tại thời điểm kết thúc quý II ước khoảng hơn 7% so với mức khoảng 5% hồi đầu năm.
Ước tính dựa trên báo cáo tài chính của VPBank cho thấy dư nợ cho vay tại FE Credit trong nửa đầu năm có thể đã đi lùi, với mức giảm khoảng 1,2% so với đầu năm. Tỷ lệ nợ xấu tại thời điểm kết thúc quý II/2025 ước khoảng 19,4%, tăng so với mức 16,6% hồi đầu năm mặc dù cải thiện từ mức 20,8% của quý I.
Năm nay, FE Credit đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15%. Tuy nhiên theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), trong bối cảnh căng thẳng thương mại có thể khiến nhu cầu vay tín dụng tiêu dùng của nhóm khách là là công nhân tại các KCN - vốn chiếm khoảng 40% số lượng khách hàng của FE Credit hiện tại - chịu ảnh hưởng, tăng trưởng tín dụng năm nay của công ty dự báo có thể chỉ đạt khoảng 10%.
Trong khi nhiều công ty trong ngành ghi nhận tín dụng tăng tương đối chậm trong nửa đầu năm, cũng có một số công ty đạt tăng trưởng tín dụng ấn tượng. Chẳng hạn, tại TNEX FINANCE, dư nợ cho vay tại thời điểm kết thúc quý II/2025 ước tăng hơn 24% so với đầu năm. Tuy vậy tỷ lệ nợ xấu ước đã tăng vượt 13% so với mức hơn 10% hồi đầu năm.
Tại Mcredit, dư nợ cho vay tính đến hết quý II tăng khoảng 11% so với đầu năm lên vượt 28.000 tỷ đồng và là mức tăng cao nhất trong khoảng 3 năm gần đây. Tỷ lệ nợ xấu ghi nhận khoảng 6,7%, giảm từ mức 8,12% của 2024 trong khi nợ nhóm 2 đang có dấu hiệu tăng trở lại.
Triển vọng lợi nhuận chung tích cực
Trong khi tăng trưởng tín dụng phân hóa, kết quả kinh doanh nửa đầu năm của nhiều công ty tài chính tiêu dùng nhìn chung cho thấy một bức tranh tích cực.
Tại VietCredit, trong nửa đầu năm, công ty ghi nhận lợi nhuận trước thuế 318 tỷ đồng, đảo ngược mức lỗ ròng 185 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái.
Theo báo cáo tài chính, trong 6 tháng đầu năm, nguồn thu ngoài lãi tại VietCredit có phần chững lại - chủ yếu do mức lỗ đáng kể từ hoạt động dịch vụ. Bù lại, thu nhập lãi thuần tăng gấp gần 2,8 lần cùng kỳ đạt 1.053 tỷ đồng. Cùng đó, công ty cũng nỗ lực tiết giảm chi phí hoạt động (-27% svck) và co kéo chi phí dự phòng rủi ro (-16% svck) trong bối cảnh nợ nhóm 4 và nhóm 5 giảm đáng kể. Điều này đã đóng góp đáng kể vào mức lãi bán niên cao kỷ lục trong nhiều năm hoạt động của VietCredit.
Còn tại Mcredit, tổng doanh thu bán niên đạt 3.830 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế vượt 60 tỷ đồng, cũng khởi sắc so với cùng kỳ trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng nửa đầu năm tích cực.
Tại HDSaison, ước tính lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm đạt khoảng 800 tỷ đồng, tăng khoảng hơn 30% so với cùng kỳ và hoàn thành hơn một nửa mục tiêu lợi nhuận cả năm.
FE Credit cũng ghi nhận doanh thu bán niên 2025 đạt 9.498 tỷ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ và lợi nhuận trước thuế đạt 267 tỷ đồng, cải thiện tích cực từ mức lỗ ròng 707 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái và hoàn thành khoảng 24% kế hoạch lợi nhuận năm. Đây là quý thứ 5 liên tiếp FE Credit có lãi kể từ quý II/2024.
Ảnh: T.D tổng hợp.
Dự báo cho triển vọng toàn ngành năm nay, MBS Research kỳ vọng vào sự khởi sắc của tín dụng tiêu dùng trong năm nay trên cơ sở đà phục hồi tiếp tục của nền kinh tế, với tăng trưởng GDP mục tiêu trên 8% và thu nhập hộ gia đình cải thiện. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ và cải cách của Chính phủ trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng sẽ khuyến khích nhu cầu vay. Chẳng hạn, đối với các khoản vay dưới 100 triệu đồng, khách hàng không cần cung cấp phương án sử dụng vốn chi tiết.
Cùng đó, dự báo chất lượng tài sản của các công ty tài chính tiêu dùng sẽ được cải thiện trong năm nay, một phần nhờ nâng cao quy trình quản trị rủi ro và áp dụng các tiêu chí cho vay nghiêm ngặt hơn.
Ở một góc nhìn khác, VIS Rating kỳ vọng lợi nhuận toàn ngành sẽ cải thiện nhẹ, nhưng sẽ có sự phân hóa trong ngành khi các rủi ro vĩ mô, bao gồm việc Mỹ tăng thuế quan, làm lu mờ triển vọng của ngành trong 12–18 tháng tới.
Thực tế, đối diện với những biến động vĩ mô có thể tác động tiêu cực đến thu nhập và khả năng trả nợ của khách hàng, bên cạnh sự thận trọng trong mở rộng tín dụng, các công ty tài chính tiêu dùng đã và đang cho thấy những chiến lược ứng phó linh hoạt.
Một số công ty bao gồm FE Credit đang chuyển sang các phân khúc rủi ro thấp hơn như cho vay hàng tiêu dùng và xe hai bánh thông qua hợp tác với các chuỗi bán lẻ. Tương tự, tại HDSaison, ước tính đến thời điểm kết thúc quý I, tỷ trọng cho vay tiền mặt đã giảm từ khoảng 25% cuối năm 2024 về 21%, ngược lại nhóm sản phẩm cho vay đời sống tăng tỷ trọng lên gần 23%. Trong khi đó, Mcredit tích cực ứng dụng dữ liệu khách hàng từ các bên thứ ba – như Bộ Công an – nhằm nâng cao khả năng sàng lọc khách hàng và phát hiện gian lận sớm.
Các công ty cũng hướng đến thắt chặt tiêu chuẩn cho vay, chẳng hạn thông qua việc điều chỉnh sản phẩm thẻ tín dụng để thúc đẩy việc sử dụng dựa trên tiêu dùng như cách mà FE Credit và Mcredit đang thực hiện.
Chiến lược thận trọng hướng đến giảm rủi ro cho vay đang tác động phần nào đến NIM tại một số công ty tiêu dùng.
Theo VDSC, NIM quý I của HDSaison đã giảm khoảng 160 điểm cơ bản so với quý IV/2024, xuống còn 31% với lợi suất cho vay bình quân giảm 100 điểm cơ bản và chi phí vốn tăng 90 điểm cơ bản. Tại FE Credit, NIM quý I đã giảm xuống 18,8% từ mức khoảng 19,5% hồi quý IV/2024. NIM quý I ước tính của MCredit ổn định quanh 23%, gần như đi ngang so với quý liền trước nhưng nằm ở vùng thấp nhất trong 3 năm gần đây.
Diễn biến NIM tại Mcredit và FE Credit. Ảnh: VDSC
VIS Rating dự báo năm nay, NIM toàn ngành có thể ổn định nhờ cho vay tiêu dùng có lợi suất cao, qua đó đưa tỷ suất lợi nhuận trên tài sản bình quân (ROAA) cải thiện nhẹ. Tuy vậy, các công ty tập trung cho vay tiền mặt và thẻ tín dụng có khả năng sẽ phải đối mặt với chi phí tín dụng cao do gia tăng rủi ro tài sản.
Diên Vỹ