Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày Tờ trình. Ảnh: quochoi.vn
Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế rất cần thiết. Tòa án này có tổ chức bộ máy phù hợp; thủ tục tố tụng linh hoạt, hiệu quả, minh bạch, tin cậy; đội ngũ Thẩm phán chuyên nghiệp, uy tín ngang tầm quốc tế đáp ứng yêu cầu giải quyết các vụ việc phát sinh, đáp ứng yêu cầu xây dựng, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế; góp phần thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế; xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định, tăng cường niềm tin của nhà đầu tư, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Dự thảo Luật gồm 5 chương với 43 điều, trong đó, thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt (Điều 12) quy định rõ, Tòa án chuyên biệt có thẩm quyền giải quyết các vụ việc sau đây trừ vụ việc có liên quan đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước.
Cụ thể, vụ việc về đầu tư, kinh doanh giữa các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với nhau hoặc giữa thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác;
Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp chiều 4-12 tại hội trường. Ảnh: quochoi.vn
Yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài giải quyết tranh chấp giữa các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với nhau hoặc giữa thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không là thành viên Trung tâm tài chính quốc tế;
Yêu cầu liên quan việc Trọng tài giải quyết tranh chấp giữa các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với nhau hoặc giữa thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không là thành viên Trung tâm tài chính quốc tế theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại;
Vụ việc khác liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm Tài chính quốc tế mà có ít nhất một bên là thành viên Trung tâm Tài chính quốc tế theo quy định của Tòa án nhân dân tối cao.
Theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng, việc xây dựng dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế phải quán triệt các quan điểm chỉ đạo sau.
Cụ thể, thực hiện nghiêm sự lãnh đạo của Đảng về việc thể chế hóa các chủ trương, đường lối, quan điểm về xây dựng và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế nói chung và Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nói riêng. Đồng thời, bảo đảm giữ vững chủ quyền quốc gia trong lĩnh vực tư pháp; hài hòa lợi ích của quốc gia và nhà đầu tư; hạn chế thay đổi lớn trong hệ thống pháp luật. Trong đó, tham khảo, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới phù hợp với điều kiện của Việt Nam nhằm tạo chính sách đặc thù, vượt trội cho Tòa án chuyên biệt đánh giá các điều kiện trong nước và khu vực, khẩn trương đề xuất thành lập lập Tòa án chuyên biệt để triển khai đồng bộ việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
“Đặc biệt là bảo đảm tính khả thi, có lộ trình và bước đi thích hợp trong việc thành lập Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế phù hợp với điều kiện, tình hình kinh tế - xã hội của đất nước”, ông Nguyễn Văn Quảng cho biết.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp và Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quochoi.vn
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp và Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban nhất trí với quy định của dự thảo Luật về thành lập Tòa án chuyên biệt đặt tại thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với đó là các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Tòa án; cơ cấu tổ chức của Tòa án có Tòa sơ thẩm, Tòa phúc thẩm và bộ máy giúp việc; các quy định về Thẩm phán và Thư ký Tòa án chuyên biệt; về thẩm quyền của Tòa án và tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án chuyên biệt; chi phí hợp lý cho luật sư và các quy định khác có liên quan.
Ủy ban cũng cơ bản nhất trí với quy định tại khoản 3 Điều 5 về loại trừ áp dụng pháp luật nước ngoài, tập quán thương mại quốc tế trong trường hợp hậu quả của việc áp dụng trái với trật tự công của Việt Nam. Việc sử dụng khái niệm “trật tự công” thay cho “nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam” trong trường hợp này là cần thiết để phù hợp với thông lệ quốc tế.
Tuy nhiên, do đây là khái niệm mới, Ủy ban đề nghị Tòa án nhân dân tối cao bổ sung quy định giải thích thuật ngữ này; đồng thời, cân nhắc quy định mặc định tại cuối khoản 3 “trường hợp này thì pháp luật Việt Nam được áp dụng” vì không thực sự phù hợp với quy tắc xung đột pháp luật đang được quy định tại khoản 2 Điều 5.
Đình Hiệp