Tạo đà để đào tạo nhân lực và chuyển giao khoa học công nghệ

một ngày trướcBài gốc

PGS.TS Nguyễn Đăng Tính, Phó Giám đốc Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi. Ảnh: Hồng Phú

Thưa ông, Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi đã có những đóng góp thế nào trong việc phát triển nguồn nhân lực, nghiên cứu và triển khai các giải pháp kỹ thuật phục vụ ngành thủy lợi và quản lý tài nguyên nước ở khu vực phía Nam?

Có thể nói, dù còn khá non trẻ so với gần 80 năm thành lập và phát triển của ngành thủy lợi Việt Nam nhưng Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi đã khẳng định được vị thế đào tạo nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ cho khu vực phía Nam.

Về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao: Phân hiệu tập trung đào tạo kỹ sư và cán bộ kỹ thuật chuyên ngành thủy lợi, kỹ thuật xây dựng, tài nguyên nước, cơ sở hạ tầng, đáp ứng nhu cầu phát triển của khu vực đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh miền Nam.

Với đội ngũ giảng viên có kinh nghiệm và chất lượng, phân hiệu đã góp phần giảm thiểu tình trạng thiếu hụt nhân lực chuyên môn tại khu vực này, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật trong các dự án thủy lợi lớn của quốc gia.

Về nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ: Phân hiệu tích cực tham gia các đề tài nghiên cứu ứng dụng liên quan đến quản lý tài nguyên nước, phòng chống lũ lụt, xâm nhập mặn, và các vấn đề khác tại khu vực miền Nam, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long - nơi đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu; Các kết quả nghiên cứu từ phân hiệu đã góp phần vào quá trình xây dựng chính sách, giải pháp ứng phó với những thách thức lớn trong quản lý tài nguyên nước và phòng chống thiên tai.

Hỗ trợ xây dựng các công trình thủy lợi quan trọng: Với vị trí gần các công trình trọng điểm phía Nam, phân hiệu đã tham gia tư vấn và giám sát nhiều dự án thủy lợi lớn, bao gồm các hệ thống đê điều, kênh rạch và các công trình ngăn mặn, giữ ngọt; Những công trình này giúp đảm bảo nguồn nước phục vụ nông nghiệp, công nghiệp và dân sinh trong vùng, góp phần phát triển kinh tế và ổn định xã hội.

Về hợp tác quốc tế và mở rộng kiến thức thực tế cho sinh viên: Phân hiệu đã thiết lập mối quan hệ hợp tác với các tổ chức quốc tế và các trường đại học trong khu vực Đông Nam Á, giúp sinh viên và giảng viên có cơ hội trao đổi học thuật, nghiên cứu và nâng cao năng lực chuyên môn; Các chương trình hợp tác cũng tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận công nghệ hiện đại, phương pháp tiên tiến từ các quốc gia phát triển trong lĩnh vực thủy lợi, qua đó nâng cao chất lượng đào tạo.

Đặc biệt, với những thế mạnh trong đào tạo, Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi đã góp phần nâng cao nhận thức và giáo dục cộng đồng về tài nguyên nước và biến đổi khí hậu trong việc tích cực tham gia vào các chương trình tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về vai trò của tài nguyên nước và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, nhất là với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Những hoạt động này giúp người dân hiểu rõ hơn về tác động của việc sử dụng nước bền vững, cách phòng chống và giảm thiểu thiệt hại từ thiên tai, từ đó góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững khu vực.

Những chuyến thực địa về địa phương giúp các giảng viên, nhà khoa học của Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi giải quyết các bài toán về thủy lợi, công trình ở một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: HP

Đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng những yêu cầu phát triển khoa học công nghệ, đặc biệt gắn với sự phát triển của vùng, nhà trường đã triển khai những giải pháp cụ thể nào và đã thu được kết quả ra sao, thưa ông?

Thay từ việc "có gì dạy nấy" thì nhà trường lấy nền tảng tư duy logic để phát triển. Bên cạnh đó là lấy người học làm trung tâm, học phải đi đôi với thực hành. Các thầy cô chính là đội ngũ tiên phong trong việc thực chiến để bài giảng mang hơi thở cuộc sống, thu hút được sinh viên hăng say học tập.

Nhà trường tạo môi trường, cơ hội để sinh viên được thực hành, thực tập trong môi trường doanh nghiệp từ năm thứ 3, thứ 4, đặc biệt với khối ngành kinh tế. Để khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong mỗi sinh viên, nhà trường đã thành lập Trung Tâm hỗ trợ sáng tạo khởi nghiệp. Dù mới thành lập nhưng vừa qua, tại vòng Chung kết Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” lần thứ VII, Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi vinh dự nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo vì thành tích xuất sắc trong hoạt động hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp thông qua Dự án: Sản xuất và kinh doanh sản phẩm GREENMELON xuất sắc giành giải Nhì. Đây là một dự án khởi nghiệp khá thành công, thu hút được nhiều sinh viên vào cuộc.

Năm học 2024 - 2025, Phân hiệu có 34 đề tài sinh viên nghiên cứu khoa học. Chúng tôi hy vọng trong những năm tới sẽ lên tới hàng trăm đề tài nghiên cứu khoa học. Để sinh viên khởi nghiệp thành công, Phân hiệu đã trao quyền cho Trung tâm, đồng thời, hỗ trợ hướng nghiệp cho sinh viên gắn với nghiên cứu khoa học, khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu. Với mỗi đề tài các em tham gia được giải sẽ được cộng điểm khuyến khích trong quá trình học lý thuyết và mức kinh phí hỗ trợ là 1,2 triệu đồng/sinh viên.

Nhà trường giao các dự án để thầy cô cùng với sinh viên thúc đẩy nghiên cứu khoa học. Sinh viên được giao đề tài ngay khi còn ngồi trên giảng đường. Từ đó, các em sẽ có nền tảng về khoa học công nghệ, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ngay trong lĩnh vực mình quan tâm, nghiên cứu. Điều này không chỉ phục vụ trong quá trình học tập mà còn giúp các em có định hướng nghề nghiệp khi ra trường một cách rõ ràng hơn. Đồng thời, tạo môi trường thuận lợi để các thầy cô có sân chơi phát triển khả năng khoa học công nghệ, chuyển giao công nghệ thông qua những bài toán đặt ra từ địa phương, những tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Nhà trường đã thành công khi nhận được những đặt hàng từ địa phương trong lĩnh vực an ninh nguồn nước. Đây là thế mạnh trong đào tạo của Nhà trường cũng như việc chuyển giao khoa học công nghệ cho địa phương.

Có thể kể đến như: Ứng dụng trong phòng chống xâm nhập mặn và thích ứng với biến đổi khí hậu. Các giải pháp dự báo và quản lý xâm nhập mặn đã góp phần quan trọng trong việc bảo vệ nguồn nước ngọt và ổn định sản xuất nông nghiệp tại đồng bằng sông Cửu Long, một vùng chịu nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Về hiệu quả, đã giảm thiểu thiệt hại do xâm nhập mặn, đảm bảo sản xuất nông nghiệp và cung cấp nước sinh hoạt cho hàng triệu người dân. Giải pháp này đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn áp dụng vào các dự án quản lý nước quốc gia, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc bảo vệ nguồn nước và đất nông nghiệp.

Xử lý và tái sử dụng nước thải cho nông nghiệp và công nghiệp: Công nghệ xử lý nước thải giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đảm bảo nước tái sử dụng đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng nước cần thiết cho nông nghiệp và công nghiệp. Về hiệu quả, các khu công nghiệp và khu vực sản xuất nông nghiệp tại miền Nam đã áp dụng thành công công nghệ này, giảm đáng kể chi phí xử lý nước, đồng thời tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên nước trong sản xuất. Đây là một trong những sáng kiến góp phần thúc đẩy phát triển bền vững trong khu vực, được công nhận và hỗ trợ triển khai rộng rãi bởi các cơ quan địa phương.

Thiết kế và thi công các công trình đê, đập, hệ thống tưới tiêu: Các sáng kiến kỹ thuật trong thiết kế đê điều và hệ thống tưới tiêu mới giúp giảm chi phí xây dựng, đồng thời nâng cao khả năng chống chịu trước thiên tai như lũ lụt và hạn hán. Về hiệu quả, các công trình này đã được triển khai tại nhiều tỉnh miền Nam, nâng cao hiệu quả tưới tiêu và giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt và hạn hán. Kỹ thuật này đã giúp tiết kiệm chi phí đầu tư cho nhiều địa phương và được các tỉnh đánh giá cao và xác nhận tính hiệu quả.

Nhà trường giao các dự án để thầy cô cùng với sinh viên thúc đẩy nghiên cứu khoa học. Ảnh: HP

Mô hình mô phỏng lưu vực sông và tối ưu hóa quản lý nguồn nước: Mô hình này giúp tối ưu hóa quản lý nguồn nước, đảm bảo cung cấp nước ổn định cho mùa khô, đồng thời giảm nguy cơ ngập úng trong mùa mưa. Về hiệu quả, áp dụng tại các lưu vực sông lớn ở đồng bằng sông Cửu Long, mô hình đã giúp tối ưu hóa nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất, giảm thiểu chi phí vận hành và tăng cường an toàn cho các khu vực dễ bị ngập lụt. Sản phẩm này được đánh giá là thành tựu khoa học có giá trị thực tiễn cao, đã được cơ quan chức năng xác nhận và tích cực triển khai.

Các thành tựu khoa học và công nghệ của Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi đã mang lại tác động tích cực, rõ rệt đến sự phát triển của ngành Thủy lợi, góp phần đảm bảo an toàn nguồn nước, phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường cho khu vực phía Nam. Các giải pháp này không chỉ khẳng định năng lực nghiên cứu của phân hiệu mà còn đáp ứng nhu cầu cấp bách của các địa phương trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.

Để Nghị quyết 57 thực sự là cú hích với đội ngũ cán bộ, giảng viên thời gian tới, nhà trường xác định hướng đi nào để phát triển bền vững?

Như trên tôi đã trao đổi, tạo môi trường nghiên cứu khoa học trong sinh viên bằng cách tổ chức hoạt động khởi nghiệp một cách có tổ chức. Có thể nói, Trung tâm khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo còn rất non trẻ nhưng đã có những đóng góp tích cực. Thế mạnh của Phân hiệu chính là hợp tác trong đào tạo, chuyển giao công nghệ tới các vùng lân cận.

Cụ thể, trong đào tạo nâng cao chuyên môn các địa phương theo đơn đặt hàng từ Tây Ninh. Những đề tài chuyển giao công nghệ tại TP Cần Thơ, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh. Nghị quyết 57 đã đưa ra những tháo gỡ trong quá trình phát triển khoa học công nghệ. Để những chính sách của nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống thì rất cần những chính sách được cụ thể hóa để cơ sở có căn cứ triển khai.

Hiện nay có rất nhiều trường đại học đào tạo đa ngành, nhưng khu vực đồng bằng sông Cửu Long vẫn đặt hàng nhân lực với Phân hiệu Trường Đại học Thủy lợi. Đặc biệt, trong bối cảnh tuyển sinh khối ngành kỹ thuật rất khó khăn.

Để giữ truyền thống trong đào tạo ngành thủy lợi cũng như lan tỏa, xây dựng và kết nối, chúng tôi đã nhiều lần đến các địa phương cùng nói câu chuyện phát triển bền vững của địa phương gắn với sự phát triển vùng… Từ đó là những tư vấn trong xây dựng vị trí việc làm với địa phương và nhân sự để đào tạo. Điều này nhằm giữ sự ổn định của ngành nghề cũng như khẳng định vị trí, thương hiệu của Nhà trường.

Trân trọng cảm ơn ông!

Lê Vân/Báo Tin tức và Dân tộc (thực hiện)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/giao-duc/tao-da-de-dao-tao-nhan-luc-va-chuyen-giao-khoa-hoc-cong-nghe-20250530222046639.htm