Tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất thúc đẩy phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi

4 giờ trướcBài gốc

Đây là quan điểm chung của các chuyên gia, đại biểu Quốc hội khi góp ý, đề xuất cho dự thảo Luật về lĩnh vực dân tộc.

Hội đồng Dân tộc của Quốc hội tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo lấy ý kiến đề xuất xây dựng dự thảo Luật về lĩnh vực dân tộc. Ảnh: TẤN TÀI

Chính sách còn thiếu đồng bộ, tính ổn định không cao

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành cho biết, theo rà soát, hiện các chính sách liên quan về lĩnh vực dân tộc được quy định trong hơn 100 luật và nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, đến nay chưa có luật riêng, tổng thể, điều chỉnh về các mối quan hệ dân tộc; quy định toàn diện trong việc bảo đảm an sinh xã hội, công bằng về phát triển đối với đồng bào dân tộc thiểu số và vùng đặc thù còn nhiều khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, miền núi. Điều này dẫn đến các chính sách pháp luật về lĩnh vực này thiếu đồng bộ, còn khoảng trống nội dung quy định về lĩnh vực công tác dân tộc.

Bên cạnh đó, các văn bản, chính sách dưới luật về phát phát triển kinh tế - xã hội ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi tuy linh hoạt trong điều chỉnh chính sách nhưng tính ổn định không cao, thường tập trung giải quyết những vấn đề trước mắt, cấp bách, xử lý tình huống; cơ chế phối hợp chưa rõ ràng, việc phân bổ nguồn lực còn nhiều bất cập, quá trình thực hiện các chính sách còn rời rạc, dàn trải, chồng chéo.

Theo ông Nguyễn Lâm Thành, trong bối cảnh mới, tình hình thế giới có những diễn biến khó lường về xung đột sắc tộc, tôn giáo, việc luật hóa và bảo đảm thực hiện các điều ước quốc tế liên quan đến lĩnh vực dân tộc về các quyền dân sự, chính trị, bảo đảm an sinh xã hội là hết sức cần thiết.

Mặt khác, Việt Nam là quốc gia có nhiều dân tộc nên sẽ nảy sinh các quan hệ mang tính đa tầng, đan xen, về các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, được biểu hiện dưới góc độ quan hệ giữa Nhà nước và công dân là người dân tộc thiểu số, công dân là người dân tộc thiểu số với công dân là người dân tộc đa số...

“Những quan hệ này rất cần có văn bản Luật để tạo hành lang, pháp lý điều chỉnh đối với các cơ quan trung ương và địa phương trong quá trình xây dựng chương trình, kế hoạch, chính sách toàn diện về kinh tế - xã hội nhằm bảo đảm sự công bằng, bình đẳng, đoàn kết giữa các dân tộc” - Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nhấn mạnh.

Từ thực tế đó, ngay từ đầu nhiệm kỳ khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao cho Hội đồng Dân tộc tiếp tục nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở khoa học, thực tiễn đề xuất xây dựng Luật về lĩnh vực dân tộc.

Bảo đảm các chính sách khả thi, hiệu quả, sát thực tiễn

Tại các hội thảo góp ý, đề xuất chính sách xây dựng Luật về lĩnh vực dân tộc, các đại biểu đã tập trung thảo luận, đánh giá, làm rõ những kết quả đạt được, những khoảng trống, bất cập, hạn chế của việc xây dựng và thực hiện các chính sách liên quan đến phát triển xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số và vùng dân tộc thiểu số và miền núi; làm rõ sự cần thiết, nội dung đề xuất đưa vào dự thảo Luật về lĩnh vực dân tộc.

Chính sách phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi cần cụ thể, sát thực, phù hợp với đặc thù từng vùng, miền. Ảnh: TS

BS.TS Trần Tuấn - Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển Cộng đồng cho rằng, chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi là điều kiện thiết yếu để đảm bảo sự phát triển bền vững, bao trùm và công bằng xã hội. Với trên 14% dân số là người dân tộc thiểu số, cư trú tại hơn 50 tỉnh, thành và chiếm phần lớn diện tích địa lý miền núi, trung du, biên giới của cả nước, việc đảm bảo sức khỏe cho các cộng đồng này mang ý nghĩa chiến lược và toàn diện.

Trên cơ sở phân tích thực trạng chính sách y tế dành cho đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, BS.TS Trần Tuấn đề xuất cần phát triển “mô hình sinh thái bản địa”, ứng dụng y học hiện đại và truyền thống, ứng dụng công nghệ số cùng chính sách y tế vùng dân tộc thiểu số; kiến nghị đưa nội dung chăm sóc sức khỏe dân tộc thiểu số vào một chương riêng trong Luật về lĩnh vực dân tộc để thể chế hóa quyền được chăm sóc sức khỏe công bằng và toàn diện cho mọi người dân, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Trong khi đó, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, hệ thống chính sách trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch đóng vai trò then chốt, góp phần tạo nền tảng tinh thần, nâng cao đời sống, khơi dậy nội lực và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, trên thực tế, hệ thống chính sách này vẫn còn nhiều bất cập, vướng mắc trong quá trình triển khai; chưa thực sự phát huy hiệu quả như kỳ vọng, nhất là trong bối cảnh yêu cầu mới của sự phát triển bền vững, hội nhập và chuyển đổi số.

Đại biểu Bùi Hoài Sơn kiến nghị, cần sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng đồng bộ, cụ thể hóa chính sách đặc thù; tăng cường phân cấp, trao quyền cho chính quyền địa phương và cộng đồng; đẩy mạnh đào tạo, phát triển đội ngũ nhân lực địa phương; huy động nguồn lực xã hội, khuyến khích đầu tư bền vững; thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số trong bảo tồn và quảng bá văn hóa...

Quan tâm đến chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, TS. Trương Quốc Cần - Viện Tư vấn phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi - đề xuất, cần có các điều khoản quy định về việc ghi nhận các dạng thức hưởng dụng đất đai theo tập quán; việc thừa nhận sự đa dạng văn hóa bản địa trong các hình thức quản lý, sử dụng đất đai gắn với cảnh quan rừng; quy định đảm bảo quyền về các sinh kế truyền thống hợp pháp và quy định về cơ chế giải quyết xung đột đất đai theo phong tục…

Theo TS. Nguyễn Văn Hội - Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương, (Bộ Công Thương), chính sách phát triển thương mại đang có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng; thúc đẩy thị trường vùng dân tộc thiểu số và miền núi gắn kết với thị trường cả nước, khu vực và quốc tế, từng bước phát huy hiệu quả đối với phát triển đội ngũ thương nhân vùng.

Tuy nhiên, việc xây dựng chính sách phát triển thương mại vùng cần tập trung vào một đầu mối xây dựng chính sách kinh tế chung cho vùng dân tộc thiểu số, miền núi và có một cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm.

“Các Bộ, ngành liên quan tham gia đề xuất về chính sách và phải chịu trách nhiệm về nội dung chính sách cụ thể; đồng thời, cần xem xét quy trình xây dựng chính sách theo phương thức thực hiện từ dưới lên, từ các bất cập xảy ra trong thực tiễn và có sự tham gia của bên thụ hưởng để trong quá trình thực thi có hiệu quả và thiết thực. Để phát huy được tiềm năng, lợi thế của mỗi địa phương phải có các chính sách phát triển cụ thể, sát thực, phù hợp với đặc thù từng vùng” - TS. Nguyễn Văn Hội nhấn mạnh./.

NGUYÊN AN

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/tao-hanh-lang-phap-ly-dong-bo-thong-nhat-thuc-day-phat-trien-vung-dan-toc-thieu-so-va-mien-nui-39943.html