Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng làm rõ ý kiến đại biểu nêu tại phiên họp sáng 13/6 của Quốc hội.
Hạn chế tối đa các rủi ro
Tại Phiên thảo luận của Quốc hội ngày 13/6 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng, nhiều ý kiến đại biểu bày tỏ quan tâm về chính sách trong khu thương mại tự do của Thành phố.
Làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, các chính sách cho khu thương mại tự do được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá, phân tích chính sách đang được áp dụng tại các khu thương mại tự do trong nước như TP. Đà Nẵng và các khu thương mại tự do đã thành công trên thế giới đó là Hàn Quốc, Trung Quốc và Singapore.
Chính sách này được điều chỉnh phù hợp với thực tế tại Thành phố nên có độ mở cao, như: áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt đối với dự án cho khu thương mại tự do thuộc lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư, cho thuê đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, được sử dụng ngoại tệ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhà đầu tư nước ngoài được thực hiện chuyển khẩu hàng hóa. Đồng thời, các cơ chế chính sách trong khu thương mại tự do được thiết lập theo hướng "một khai báo, một kiểm tra và một phê duyệt" để thúc đẩy môi trường đầu tư kinh doanh theo chuẩn mực ở quốc tế.
Theo Bộ trưởng, đây là mô hình mang tính đột phá nhưng vẫn đảm bảo tính tuần tự, từng bước thí điểm kèm theo việc kiểm tra, giám sát nhằm hạn chế tối đa các rủi ro. Trong quá trình triển khai thực hiện sẽ đánh giá, xem xét, đề xuất mở rộng và làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu thương mại tự do trên phạm vi cả nước.
Đảm bảo minh bạch, sử dụng hiệu quả tài chính công
Thảo luận tại Hội trường, một số đại biểu bày tỏ lo ngại về vấn đề chuyển khẩu hàng hóa. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, hiện nay, hoạt động đưa hàng hóa nước ngoài vào kho ngoại quan để đóng gói xuất khẩu được coi là chuyển khẩu đã làm hạn chế và khiến cho các nhà đầu tư nước ngoài không thể triển khai hoạt động này, ảnh hưởng đến thu hút đầu tư, logistics, sản xuất trong nước và nguồn thu ngân sách. "Thực tế, Việt Nam là một trong những nước quy định chặt chẽ nhất, hầu hết các nước không quy định đây là chuyển khẩu", Bộ trưởng thông tin.
Do đó, khi triển khai mô hình này, Việt Nam đóng vai trò là trung tâm trung chuyển, lưu trữ, đóng gói, kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu; giúp doanh nghiệp tận dụng vị trí địa lý chiến lược của Việt Nam. Từ đó, thúc đẩy ngành logistics phát triển, tạo thêm việc làm và mang lại nguồn thu ngoại tệ đáng kể.
Tại Nghị quyết về Hội nhập quốc tế trong tình hình mới, Bộ Chính trị đã có chủ trương, định hướng xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp nhằm đẩy mạnh thu hút FDI chất lượng cao, nhất là các tập đoàn lớn toàn cầu, tạo chuyển biến mạnh mẽ, căn bản về cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn và đảm bảo nguyên tắc minh bạch.
Do vậy, việc đề xuất chính sách này nhằm tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh hiện đại, góp phần phát triển bền vững nền kinh tế và đảm bảo định hướng hội nhập quốc tế trong tình hình mới theo đúng tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị. "Trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ Tài chính sẽ phối hợp rất chặt chẽ với TP. Hải Phòng để quản lý, kiểm soát, đảm bảo không xảy ra những trường hợp lợi dụng như quan ngại của đại biểu Quốc hội", Bộ trưởng khẳng định.
Bên cạnh nội dung trên, một số đại biểu băn khoăn về rủi ro có thể bị trục lợi từ chính sách cho thuê tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ từ nguồn ngân sách Thành phố không thông qua đấu giá. Làm rõ vấn đề này, Bộ trưởng cho hay, việc cho thuê không thông qua đấu giá chỉ áp dụng trong các trường hợp đặc thù, nhằm khuyến khích các tổ chức, cá nhân khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và các tổ chức, cá nhân hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo nhưng vẫn phải đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật về quản lý, cũng như sử dụng tài sản công.
Về tiêu chí lựa chọn, Hội đồng nhân dân Thành phố quy định chi tiết về nội dung, mức hỗ trợ, thời gian hỗ trợ, tiêu chí và đối tượng được hỗ trợ. Theo đó, Thành phố có trách nhiệm ban hành tiêu chí rõ ràng để xác định đối tượng đủ điều kiện thuê tài sản trên cơ sở năng lực chuyên môn, khả năng khai thác hiệu quả và mục tiêu phục vụ phát triển khoa học, công nghệ.
Về cơ chế kiểm soát, hợp đồng cho thuê quy định cụ thể mục đích sử dụng, trách nhiệm tài chính và cơ chế giám sát trong suốt thời gian thuê. Cơ quan quản lý tài sản công của Thành phố có trách nhiệm theo dõi định kỳ, thanh tra việc sử dụng tài sản theo đúng cam kết. "Mục tiêu của chính sách là nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu phát triển công nghệ, đồng thời đảm bảo công bằng, minh bạch và sử dụng hiệu quả tài chính công", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Trần Huyền