Càng đến gần Đại hội Đảng XIV, bầu cử Quốc hội khóa XVI, HĐND các cấp, thông tin xấu, độc liên quan đến công tác nhân sự lại càng gia tăng cường độ, quy mô, mức độ tinh vi, len lỏi trong mọi nền tảng và kênh phân phối...
Trang “Việt Tân” liên tục cập nhật thông tin về nhân sự, đưa tin giả.
Công nghệ AI lan truyền “virus tin xấu độc” với tốc độ chóng mặt
Cuối năm 2020, đầu năm 2021, khi đại dịch COVID-19 mới xuất hiện thì trên không gian mạng cũng bùng nổ fake news (tin giả) ăn theo virus corona. Ban đầu, tin giả chỉ tập trung chủ yếu là những thông tin sai lệch về dịch bệnh nhằm câu view, câu like. Sau đó, các đối tượng tạo tin giả với mục đích chống phá, tạo nên tâm lý hoang mang, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch bệnh. Lúc đó, bên cạnh triệu triệu những con virus corona đang lây lan trong cộng đồng, “virus tin giả” cũng gia tăng với tốc độ chóng mặt và gây ra hậu quả nghiêm trọng không khác gì dịch bệnh. Thời điểm này, bác sỹ Trần Văn Phúc, Bệnh viện Xanh Pôn – một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội đã có bài viết cảnh báo về loại virus đặc biệt này.
Hay chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh (Giám đốc Công ty truyền thông Lê Boss) đã lập fanpage “Chung tay phòng chống fake news” để cùng cộng đồng người dùng mạng xã hội bóc phốt những tin giả liên quan đến đại dịch COVID-19. Chính những người có kiến thức về y tế, có tầm ảnh hưởng và báo chí chính thống lên tiếng đã góp phần ngăn chặn “virus tin giả”, cập nhật những thông tin đầy đủ để người dân hiểu đúng về virus corona, từ đó góp phần đẩy lùi dịch bệnh...
Sau khoảng 5 năm kể từ đại dịch COVID-19, công nghệ đã phát triển vượt bậc và phương thức, thủ đoạn tạo “virus tin giả” cũng khác xưa. Nếu trước đây, tin giả lây lan chủ yếu qua việc copy, share (chia sẻ) thì nay công nghệ AI tạo sinh đã tạo tin giả và lan tỏa với cấp số nhân. Đấy còn chưa kể, công nghệ deepfake biến giả như thật; mạng botnet và hệ thống tài khoản ảo... càng khiến nhiều người bị lừa. Đã thành quy luật, fake news thường nở rộ khi có những sự kiện nổi bật liên quan đến tình hình kinh tế, xã hội, chính trị. 2025 là một năm nước ta có những sự kiện chính trị nổi bật như: Kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam (A50); 80 năm thành lập nước (A80); tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; tinh gọn bộ máy... Hiện nay, đất nước đang đứng trước thời khắc lịch sử đặc biệt, chuẩn bị Đại hội Đảng XIV, bầu cử Quốc hội khóa XVI và bầu cử HĐND các cấp, do đó đây cũng là lúc tin giả, tin xấu độc xuất hiện với tần suất ngày càng nhiều trên không gian mạng nhằm phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng, phá hoại thành tựu kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng.
Bất kể lúc nào, cứ mở facebook là thấy trên tường hiện ra các trang của Việt Tân, Ông Học Giả, Hoàng Dũng, Lê Trung Khoa... đưa tin về nhân sự. Tài khoản “Ông Học Giả” liên tục cập nhật các thông tin về nhân sự. Ngoài việc update các thông tin về bổ nhiệm các vị trí lãnh đạo cấp cao của các tỉnh, thành, cơ quan Đảng, Quốc hội ...của báo chí chính thống, tài khoản này còn đưa ra những thông tin, bình luận, nhận định vô căn cứ. Với lối dẫn dắt dư luận theo kiểu “nói lấy được”, mỗi ngày “Ông Học Giả” đều lên vài “tút” về nhân sự. Cũng bởi vì bàn đến chuyện quốc gia đại sự, nên trang này đã thu hút rất nhiều tương tác. Trang Việt Tân ngoài “bàn luận” về các thông tin về kinh tế, xã hội cũng “không quên” cập nhật về công tác nhân sự với lời lẽ bình luận đầy cay cú. Hay như trang RFA Tiếng Việt với phong cách lên “tút” rất ngắn gọn, nhưng cứ “tút” nào đề cập đến nhân sự cấp cao là nhận cả trăm ngàn lượt tương tác...
Lê Trung Khoa (trái) và Đỗ Văn Ngà bị Cơ quan An ninh điều tra khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam ngày 17/11/2025.
Theo Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (ANM&PCTP SDCNC), Bộ Công an, trong 6 tháng đầu năm nay, ghi nhận 7.647 nguồn tán phát thông tin xấu độc, chống Đảng, Nhà nước chủ yếu trên các nền tảng mạng xã hội, đăng tải hơn 77.172 bài viết, hình ảnh, video tuyên truyền phá hoại tư tưởng, phá hoại nội bộ. Các thông tin xấu, độc này chủ yếu tập trung vào: Công tác nhân sự chuẩn bị Đại hội Đảng XIV; Quan hệ đối ngoại Việt-Trung, vấn đề Biển Đông; Chủ trương tinh gọn bộ máy, sáp nhập tỉnh thành, sửa đổi Hiến pháp; Cuộc chiến thuế quan do Mỹ khởi xướng; Triển khai Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt trong lĩnh vực giao thông đường bộ; Đại lễ diễu binh kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình...
“Lưỡi không xương ngàn đường lắt léo”
Số liệu thống kê từ Cục ANM và PCTP SDCNC cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, số lượng thông tin xấu, độc tăng 25%; số tài khoản, trang, kênh so tăng 20% (trong đó Facebook tăng 30%, Youtube tăng 45%, TikTok tăng 15%, các nền tảng khác tăng 10%). Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tốc độ phát triển Internet rất cao (khoảng 80 triệu người dùng) và trên 70 triệu tài khoản mạng xã hội. Việc phổ cập Internet, sử dụng mạng xã hội là một lợi thế trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên số. Đây cũng là minh chứng cho thấy, việc thực thi các nghị quyết trụ cột, trong đó có Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia sẽ thuận lợi hơn khi phổ cập Internet trong toàn dân. Tuy nhiên, các đối tượng thù địch cũng lợi dụng việc này để triệt để chống phá.
Sự phát triển của khoa học, công nghệ đã đem đến tiện ích tối ưu cho người tham gia không gian mạng. Nhưng với những đối tượng thù địch, chống phá thì chúng cũng tận dụng tối đa tính ưu việt để phát tán thông tin giả, tin xấu độc. Thế nên mới có chuyện, tin giả được chúng tạo dựng một cách phi lý, lắt léo, mơ hồ nhưng đã dùng công nghệ để phát tán với tốc độ siêu nhanh. Điển hình là hồi cuối tháng 10 năm nay, một số trang mạng xã hội đưa thông tin Bí thư tỉnh Khánh Hòa mang 2 vali đựng 10 triệu USD đi dự Hội nghị Trung ương, bị lái xe trộm mất. Thông tin giật gân này lập tức được lan tỏa với tốc độ chóng mặt. Cứ mở facebook ra là thấy trên tường “nổi lềnh phềnh”. Tài khoản thật, tài khoản ảo đổ xô vào like, bình luận, mổ xẻ khiến câu chuyện ngày càng trở nên ly kỳ, bí hiểm về “công cuộc chạy chức chạy quyền”, về “thâm cung bí sử”...
Tài khoản Tri Nguyen Ông Tám đăng video về tin giả.
Trang Tri Nguyen Ông Tám còn làm video với cô MC AI xinh như mộng đọc đi, đọc lại nội dung này. Giữa lúc mạng xã hội đang “lên đồng”, thì nhà báo Nguyễn Như Phong với tài khoản facebook “Như Thổ” đăng bài phân tích: “...Mạng xã hội lại có kẻ đưa tin, một cán bộ cao cấp mang 10 triệu USD đi từ tỉnh ra Hà Nội biếu và bị mất. 10 triệu USD được đựng trong 2 vali nhỏ... Phải biết rằng, 1 tờ 100 USD nặng 0,98g (tờ 50, 20, 5, 2 USD cũng nặng như thế). Nghĩa là 1 triệu USD sẽ nặng 9,8kg. Nếu mang 10 triệu USD số tiền ấy nặng gần 100kg. Vậy thử hỏi, vali nào chứa được số tiền khổng lồ như vậy? Và với gần 1 tạ, thì phải mang vác làm sao? Đọc thông tin mà không biết suy xét, không biết cân nhắc đúng sai mà vội vàng cao giọng lên án...”. Khi cái “tút” ngắn với những phân tích hợp lý này xuất hiện trên mạng xã hội, độ lan tỏa của tin... vịt này cũng hạ nhiệt.
Lợi dụng các sự kiện “nóng” để sản xuất tin giả, giật tít câu view, thêu dệt thông tin bí mật nhằm trục lợi kinh tế và chính trị là một trong những thủ đoạn của các thế lực thù địch, chống phá. Song song, một bộ phận người dân do thiếu kỹ năng số và nhận thức thông tin, bị dẫn dắt bởi truyền thông cảm xúc, đã vô tình trở thành mắt xích trong chuỗi lan truyền. Đặc biệt, các thuật toán gợi ý của nền tảng - nhất là TikTok và YouTube Shorts - đang tạo ra cơ chế cộng hưởng cảm xúc: Ưu tiên nội dung gây sốc, cực đoan hoặc kích thích tranh cãi. Thế nên, cuộc chiến với tin giả, tin xấu độc vô cùng gian nan...
Khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Lê Trung Khoa, Nguyễn Văn Đài cùng đồng phạm
Ngày 17 và 18/11/2025, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Lê Trung Khoa, Đỗ Văn Ngà, Nguyễn Văn Đài về tội “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với các đối tượng nêu trên.
Kết quả điều tra vụ án có đủ căn cứ xác định Lê Trung Khoa (sinh ngày 23/9/1971 tại Thanh Hóa; Quốc tịch: Việt Nam; Dân tộc: Kinh; HKTT: Số 01 ngõ 81 đường Láng, phường Đống Đa, TP Hà Nội); Đỗ Văn Ngà (sinh ngày 15/8/1977 tại Gia Lai; Quốc tịch Việt Nam; Dân tộc: Kinh; HKTT: Xã Tuy Phước Đông, tỉnh Gia Lai); Nguyễn Văn Đài (sinh ngày 6/5/1969 tại Hưng Yên; Quốc tịch: Việt Nam; Dân tộc: Kinh; nơi đăng ký HKTT: Phòng 302, Z8, Khu tập thể Bách Khoa, phường Bạch Mai, TP Hà Nội) đã có hành vi làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Hiện, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đang phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao điều tra, làm rõ vụ án, hành vi phạm tội của các bị can để xử lý theo quy định pháp luật.
Vĩnh Nghi