Tàu cổ phát lộ, Đà Nẵng cần làm gì để bảo tồn?

2 giờ trướcBài gốc

Tàu cổ từng phát lộ vào năm 2023

Thời gian gần đây, tại bãi biển thuộc phường Hội An Tây (Đà Nẵng) xuất hiện xác một chiếc thuyền cổ. Chính quyền địa phương ngay sau đó đã thực hiện khoanh vùng khu vực phát lộ, cắm biển cảnh báo cũng như tuyên truyền người dân không tiếp cận nhằm bảo vệ hiện trạng di sản dưới nước.

Ghi nhận thực tế, xác tàu có cấu trúc tàu cứng, chắc chắn và được làm từ các loại gỗ có độ bền cao, khả năng chịu lực tốt như gỗ bằng lăng (săng lẻ), kiền kiền và gỗ thông, sau đó dùng chất xảm trét ngăn nước thấm vào bên trong.

Xác tàu cổ phát lộ vào những ngày đầu tháng 11 vừa qua.

Chính quyền địa phương cho biết những ngày trước đó, sóng mạnh liên tiếp đã xâm thực bờ biển, cuốn trôi lớp cát phủ, kết hợp mực nước rút thấp khiến phần thân tàu gỗ lộ rõ hơn. Con tàu nằm song song với bờ, có chiều dài hàng chục mét, một số bộ phận lộ nguyên kết cấu.

Cũng theo chính quyền địa phương, cuối tháng 12/2023, người dân từng phát hiện phần khung gỗ của con tàu dần nổi lên tại khu vực bờ biển phường Cẩm An (TP Hội An, Quảng Nam cũ), cách trụ sở UBND phường khoảng 400m.

Con tàu cổ nhận được sự quan tâm của du khách và người dân địa phương.

Tuy nhiên, thời điểm đó chỉ lộ vài đoạn gỗ nhỏ và không rõ ràng như hiện nay. Ngoài ra, sau khi xác định niên đại bằng phương pháp đồng vị cacbon, con tàu đã bị cát bồi lấp trở lại vào tháng 1/2024. Từ sau giai đoạn xuất lộ đầu tiên, con tàu tiếp tục bị bồi lấp sâu dưới lớp cát biển, nay mới xuất lộ trong đợt mưa lũ lớn do chịu ảnh hưởng của cơn bão số 13 vừa qua.

Hội An cũng đã lập hồ sơ khai quật khẩn cấp, phối hợp Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh nghiên cứu. Kết quả khảo sát cho thấy khu vực tàu đắm vốn nằm dưới đồi cát ven biển Cẩm An, cách mép nước khoảng 700-800m vào năm 1905, song địa hình đã thay đổi mạnh do xâm thực.

Cấu trúc của thuyền cổ đã lộ rất rõ.

Cần khai quật khẩn gấp

Theo Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, bước đầu ghi nhận chiều rộng tàu đo được hơn 5m, chiều dài phần xuất lộ hiện đo được 17,4m và có thể chưa kết thúc do còn bị vùi lấp dưới cát. Tuy nhiên, tàu cổ đã lộ rõ các chi tiết như ván be, vách ngăn…

Cũng qua khảo sát ban đầu, các cơ quan chuyên môn nhận định con tàu này có niên đại cách đây hàng trăm năm, là di tích hàng hải quý hiếm còn sót lại ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á; bằng chứng vật chất độc đáo, sống động minh chứng cho một thời kỳ thương mại nhộn nhịp ở Biển Đông.

Chính quyền cần có giải pháp lâu dài để bảo vệ tàu cổ.

Bởi vùng biển Hội An từng nắm giữ vị trí chiến lược trên tuyến đường hàng hải quốc tế kết nối Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á, Tây Nam Á, phương Tây và là một phần của con đường thương mại trên biển.

Hiện Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An đang phối hợp với phường Hội An Tây áp dụng nhiều biện pháp bảo vệ tạm thời. Trong đó lực lượng chức năng đã dựng biển cấm, theo dõi diễn biến bồi lấp của con tàu; tăng cường tuyên truyền, vận động người dân và du khách không xâm phạm, đào bới khu vực này…

Việc khai quật và bảo tồn cần triển khai nhanh nhằm bảo vệ tàu cổ.

Đến nay, dù chưa có kết quả xác định niên đại tuyệt đối, nhưng các dữ kiện cho thấy khả năng cao con tàu đắm có niên đại giữa cuối thế kỷ 14 đến thế kỷ 16, được phát hiện trong trạng thái gần như nguyên vẹn.

Thời gian qua, bờ biển Hội An đang bị xâm thực nghiêm trọng. Tình trạng sạt lở, nước biển lên xuống thất thường càng khiến cho xác tàu cổ bị hư hại hoặc không giữ được nguyên trạng. Vì vậy, các cơ quan chức năng đang đề xuất cần có biện pháp khai quật và bảo quản khẩn cấp.

Tấn Việt

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/tau-co-phat-lo-da-nang-can-lam-gi-de-bao-ton.903577.html