Tàu Parker ghi nhận vụ nổ từ trường hiếm trên Mặt Trời

6 giờ trướcBài gốc

Phát hiện này được giới khoa học đánh giá là bước tiến quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về "thời tiết vũ trụ", những hiện tượng không gian có thể ảnh hưởng đến hệ thống công nghệ và sinh hoạt trên Trái đất.

Một đợt bùng phát năng lượng Mặt Trời, được chụp bằng ánh sáng cực tím cực mạnh bởi Đài quan sát động lực học Mặt Trời của NASA, ngày 9/2/2024. (Nguồn: NASA)

Theo dữ liệu thu thập được, tàu Parker phát hiện dòng proton có năng lượng cao gấp khoảng 1.000 lần so với dự đoán, đi kèm với một luồng plasma hướng về phía Mặt Trời, thay vì bay ra ngoài không gian như thông thường. Nhờ vị trí quan sát đặc biệt giữa Mặt Trời và nguồn phát hạt, Parker giúp các nhà khoa học xác định chính xác nguồn gốc các dòng hạt này.

Các nhà nghiên cứu cho rằng hiện tượng này bắt nguồn từ quá trình "kết nối lại từ tính", khi các đường sức từ trên Mặt Trời bị đứt gãy và sau đó tái kết nối, giải phóng một lượng lớn năng lượng. Đây là cơ chế then chốt tạo ra các cơn gió mặt trời, dòng hạt tích điện mà Mặt trời liên tục thổi ra khắp hệ Mặt Trời.

Vì sao sự kiện này quan trọng?

Việc hiểu rõ quá trình kết nối lại từ trường có ý nghĩa lớn trong việc dự báo các hiện tượng bão từ, vốn có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng trên Trái Đất như mất điện, hư hỏng vệ tinh, gián đoạn tín hiệu GPS và vô tuyến, thậm chí đe dọa sự an toàn của phi hành gia. Ngược lại, hiện tượng này cũng tạo ra những cực quang rực rỡ ở hai cực Trái đất.

Từ trường của Mặt Trời cực kỳ mạnh, phức tạp và luôn biến động. Do Mặt Trời quá lớn, các mô hình dự báo hiện nay vẫn chỉ là các phép tính gần đúng. Muốn cải thiện độ chính xác, các nhà khoa học cần có dữ liệu quan sát thực tế ở mức độ chi tiết cao và đây chính là vai trò không thể thay thế của Parker.

Parker Solar Probe là sứ mệnh đầu tiên trong lịch sử bay thẳng vào tầng ngoài của khí quyển Mặt Trời – vành corona (vành nhật hoa). Tại đây, tàu vũ trụ đã đo trực tiếp các trường từ và dòng hạt với độ chính xác chưa từng có, mang lại hiểu biết sâu sắc về cách Mặt Trời hoạt động và tác động đến toàn bộ hệ Mặt Trời.

"Phát hiện này cho thấy quá trình kết nối lại từ trường là nguồn phát sinh quan trọng của các hạt năng lượng trong gió Mặt Trời gần Mặt Trời. Từ trường ở gần Mặt Trời mạnh hơn nhiều, đồng nghĩa với việc có nhiều năng lượng hơn để giải phóng", Tiến sĩ Mihir Desai, thuộc Southwest Research Institute's Department of Space Research và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

Tiến sĩ Desai cũng dẫn chứng rằng các sự kiện năng lượng Mặt Trời cực mạnh vào tháng 5/2024 đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành nông nghiệp tại Mỹ, khi các cơn bão địa từ làm gián đoạn hệ thống GPS, công cụ thiết yếu cho việc gieo trồng và thu hoạch tự động. Thiệt hại ước tính lên đến 500 triệu USD do mất năng suất và sai lệch mùa vụ.

Phát hiện mới nhất về vụ kết nối lại từ trường được công bố ngày 29/5 trên tạp chí The Astrophysical Journal Letters. Đây chỉ là một trong hàng trăm khám phá mà Parker đã mang lại. Trong bốn năm đầu hoạt động, hơn 700 công trình khoa học đã được công bố dựa trên dữ liệu từ tàu thăm dò này và những phát hiện mới vẫn đang tiếp tục.

Ngày 22/3, Parker hoàn thành lần tiếp cận Mặt trời gần nhất lần thứ hai, bay cách bề mặt chỉ khoảng 6,1 triệu km, một kỷ lục trước đó nó đã thiết lập vào tháng 12/2024.

Xuân Minh

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/tau-parker-ghi-nhan-vu-no-tu-truong-hiem-tren-mat-troi-169250609133816646.htm