Tàu sân bay đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ có gì khác biệt so với Trung Quốc và Nga?

2 giờ trướcBài gốc

Lễ khởi công được tổ chức vào ngày 18.9 tại sự kiện công nghệ Teknofest Mavi Vatan, với sự tham gia của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Công trình được bắt đầu từ tháng 1.2025 tại xưởng đóng tàu hải quân Istanbul, dự kiến hạ thủy giai đoạn 2027 - 2028 và đi vào hoạt động trước năm 2030. Đây sẽ là chiến hạm lớn nhất từ trước đến nay của hải quân Thổ Nhĩ Kỳ, vượt trội so với tàu tấn công đổ bộ chở máy bay không người lái TCG Anadolu đang phục vụ.

Quy mô và cấu hình

Theo Phó đô đốc Recep Erdinc Yetkin, MUGEM có chiều dài 285m, rộng 72m, mớn nước 10,1m và lượng giãn nước trên 60.000 tấn; thủy thủ đoàn khoảng 800 người, lớn gấp đôi TCG Anadolu (230m, 27.000 tấn, khoảng 400 thủy thủ).

Tàu sẽ khởi đầu bằng cấu hình STOBAR (cất cánh đường bang ngắn, hãm đà), với 3 đường băng (hai cất cánh, một hạ cánh). Hệ thống phóng CATOBAR (cất cánh có hỗ trợ máy phóng) đang được nghiên cứu trong nước, mở ra khả năng nâng cấp sau này. Kế hoạch triển khai tối đa 50 máy bay, gồm 20 chiếc trên boong và 30 trong nhà chứa.

Mô hình thiết kế của dự án tàu sân bay quốc gia MUGEM của hải quân Thổ Nhĩ Kỳ - Ảnh: X/Turkish Century

Điểm khác biệt nổi bật là MUGEM tập trung máy bay không người lái (UAV). Các dòng UAV Bayraktar TB3, Kızılelma, Anka-3, cùng biến thể hải quân của Hurjet sẽ hiện diện. Trong tương lai, tiêm kích nội địa TF Kaan cũng có thể được tích hợp. Sự kết hợp UAV và máy bay có người lái giúp hải quân Thổ Nhĩ Kỳ duy trì giám sát, tuần tra và tấn công liên tục, giảm rủi ro nhân lực và tăng tần suất xuất kích.

MUGEM được thiết kế hành trình tới 10.000 hải lý (18.520km), cho phép hoạt động từ Địa Trung Hải và Biển Đen sang tận Đại Tây Dương mà không cần tiếp nhiên liệu. Hệ thống động lực COGAG gồm bốn turbine khí LM2500 (23MW mỗi chiếc) truyền động hai trục, giúp tàu đạt tốc độ hơn 25 hải lý/giờ (46,3km/h).

Các giải pháp thủy động học mới, như mũi tàu tối ưu, giúp tiết kiệm khoảng 1,5% nhiên liệu và giảm tiếng ồn dưới nước, tăng hiệu quả trong hoạt động dài ngày và giảm khả năng bị phát hiện.

Vũ khí và hệ thống cảm biến

Toàn bộ hệ thống vũ khí trên MUGEM do Thổ Nhĩ Kỳ tự phát triển, bao gồm hệ thống phóng thẳng đứng MIDLAS 32 ống có khả năng phóng cả tên lửa phòng không và tấn công. Con tàu còn được trang bị bốn hệ thống phòng không tầm gần Gokdeniz để đối phó tên lửa hành trình và mục tiêu bay thấp, cùng sáu tháp pháo điều khiển từ xa Aselsan STOP 25mm nhằm bảo vệ ở cự ly ngắn.

Hệ thống cảm biến chính là radar mảng pha CAFRAD, có khả năng phát hiện mục tiêu tới 750km, kết hợp giám sát quang - điện tử. Chống ngầm dựa vào sonar tích hợp và biện pháp đối kháng dưới nước. Hệ thống tác chiến điện tử có cả năng lực phòng thủ và tấn công, hình thành lưới phòng thủ đa tầng chống mục tiêu trên không, mặt biển và dưới biển.

Mô hình tàu MUGEM được trưng bày tại một sự kiện - Ảnh: Internet

Tàu được trang bị công suất điện 40MW, tương đương 3.000 hộ gia đình, phục vụ cho các hệ thống vũ khí và hàng không. Hệ thống điện cao áp 6,6kV phân phối tới toàn bộ các cụm tải trọng lớn.

Biện pháp bảo vệ thủy thủ đoàn trước nguy cơ hóa học, sinh học, hạt nhân được triển khai qua hệ thống áp lực dương, ngăn không khí ô nhiễm xâm nhập. Về kết cấu, MUGEM áp dụng “khái niệm beka” - giảm diện tích phản xạ radar bằng vật liệu hấp thụ sóng, đồng thời gia cố thân vỏ chống sốc nổ từ thủy lôi hay tên lửa.

Quá trình đóng tàu và nội địa hóa

Dự án được triển khai theo chu trình rõ ràng, bắt đầu với việc công bố thiết kế vào năm 2024, sau đó trưng bày mô hình tại SAHA EXPO 2024 và IDEF 2025, tiếp đến là cắt thép vào tháng 1.2025 và thực hiện mối hàn biểu tượng vào tháng 9.2025. Phương pháp đóng tàu mega-block (chia nhỏ khối rồi ghép lại) giúp rút ngắn tiến độ cũng như giảm thiểu rủi ro.

Mục tiêu tỷ lệ nội địa hóa đạt hơn 80%, vượt mức 70% của tàu TCG Anadolu, nhờ sự tham gia của Văn phòng thiết kế hải quân và các tập đoàn quốc phòng lớn của Thổ Nhĩ Kỳ. Khi đi vào hoạt động, MUGEM sẽ trở thành tàu chủ lực, đóng vai trò hạt nhân trong chiến lược biển “Mavi Vatan”- nhấn mạnh việc kiểm soát không gian biển và bảo vệ lợi ích xa bờ.

So sánh về quy mô với Trung Quốc và Nga

Xét về quy mô, MUGEM được xếp cùng phân hạng với các tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông của Trung Quốc, cũng như Đô đốc Kuznetsov của Nga.

Tàu sân bay duy nhất của Nga Kuznetsov - Ảnh: Quân đội Nga

Tàu Liêu Ninh dài 306,4m, lượng giãn nước khoảng 60.900 tấn và có thể mang khoảng 40 máy bay, trong đó có 24 tiêm kích J-15 cùng nhiều trực thăng. Tàu Sơn Đông dài 305m, lượng giãn nước từ 60.000 đến 70.000 tấn, biên chế hơn 40 máy bay với số lượng J-15 nhiều hơn Liêu Ninh.

Trong khi đó, Đô đốc Kuznetsov của Nga dài 305-306m, giãn nước khoảng 58.600 tấn và có thể mang khoảng 33 máy bay cánh cố định cùng 12 trực thăng.

So với các tàu sân bay Liêu Ninh, Sơn Đông của Trung Quốc hay Đô đốc Kuznetsov của Nga, MUGEM có quy mô tương đương nhưng lại chọn một hướng đi hoàn toàn khác.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc - Ảnh: Reuters

Hướng đi thử nghiệm mới: phát huy lợi thế của công nghệ không người lái

Thay vì chỉ dựa vào tiêm kích hải quân truyền thống, MUGEM đặt trọng tâm vào máy bay không người lái, biến UAV thành mũi nhọn cho nhiệm vụ giám sát và tấn công. Cách tiếp cận này cho phép duy trì nhịp độ tác chiến cao hơn, giảm chi phí vận hành cũng như rủi ro cho phi công, đồng thời giúp máy bay có người lái tập trung vào các nhiệm vụ phức tạp và quan trọng hơn.

Việc kết hợp linh hoạt UAV và máy bay có người lái không chỉ tăng sức mạnh cho hải quân Thổ Nhĩ Kỳ mà còn mở rộng đáng kể tầm hoạt động, từ Địa Trung Hải và Biển Đen cho tới cả Đại Tây Dương. Đây được coi như bước thử nghiệm cho xu hướng tương lai, nơi tàu sân bay sẽ không còn phụ thuộc hoàn toàn vào phi công mà phát huy tối đa lợi thế của công nghệ không người lái.

MUGEM vì thế không chỉ là bước tiến lớn của ngành công nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ mà còn phản ánh sự thay đổi trong tư duy hải quân toàn cầu. Nếu con tàu này chứng minh được hiệu quả, nó có thể trở thành hình mẫu cho thế hệ tàu sân bay mới, nơi UAV giữ vai trò trung tâm trong các cuộc chiến trên biển.

Bí mật công nghệ “tàu sân bay drone” đầu tiên trên thế giới

TCG Anadolu (L-400) là tàu tấn công đổ bộ đa năng lớn nhất của Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ, lấy tên theo bán đảo Anatolia. Điểm nổi bật là đây là con tàu đầu tiên trên thế giới được thiết kế để mang và vận hành máy bay không người lái (UAV/UCAV), đánh dấu bước tiến lớn trong công nghệ hải quân.

Tàu tấn công đổ bộ chở máy bay không người lái TCG Anadolu - Ảnh: WIkipedia

Dự án được khởi công ngày 30.4.2016 tại xưởng đóng tàu Sedef, hạ thủy năm 2019 nhưng bị chậm do dịch COVID-19. Tàu được bàn giao cho hải quân ngày 10.4.2023 trong buổi lễ có Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tham dự. Ban đầu, Anadolu dự kiến mang F-35B (STOVL), song do căng thẳng với Mỹ, Ankara chuyển hướng sang UAV, biến nó thành “tàu sân bay drone” đầu tiên toàn cầu.

Con tàu dài 231m, rộng 32m, lượng giãn nước 24.660 - 27.079 tấn tùy cấu hình, tốc độ tối đa 21,5 - 29 hải lý/giờ (39,8 - 53,7km/h) và tầm hoạt động 9.000 hải lý (16.668km), có thể duy trì trên biển 50 ngày. Nó có khoang chứa xe tăng, xe bọc thép, tàu đổ bộ cơ giới và tàu đệm khí, đảm bảo năng lực triển khai lực lượng đổ bộ lớn. Sàn đáp có đường nhảy mũi, cho phép vận hành 30 - 50 UAV/UCAV, trong đó khoảng 10 chiếc Bayraktar TB3 có thể hoạt động cùng lúc.

TCG Anadolu tối ưu hóa cho UAV nội địa như Bayraktar TB3 (phiên bản hải quân của TB2), Bayraktar Kızılelma (máy bay chiến đấu không người lái), cùng máy bay tấn công nhẹ HURJET. Tàu còn đóng vai trò trung tâm chỉ huy, hỗ trợ cứu trợ nhân đạo và có thể tiếp nhận lực lượng NATO. Với Anadolu, Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ tăng cường sức mạnh hải quân mà còn mở ra một kỷ nguyên mới cho tàu sân bay không người lái, sẵn sàng tham gia các chiến dịch từ Địa Trung Hải, Biển Đen cho tới Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/tau-san-bay-dau-tien-cua-tho-nhi-ky-co-gi-khac-biet-so-voi-trung-quoc-va-nga-237721.html