Tàu sân bay hạt nhân mới của Pháp tốn 12 tỷ USD nhưng 'hiện đại nửa vời'

4 giờ trướcBài gốc

Theo truyền thông Pháp, chương trình PANG đã được phê duyệt bước vào giai đoạn thiết kế và phát triển hai pha từ tháng 12/2020. Việc chế tạo các bộ phận cho hệ thống động cơ đẩy hạt nhân được cho là đã bắt đầu từ năm 2024, trong khi đơn đặt hàng chính thức sẽ được thông qua trong ngân sách quốc phòng năm 2025. Tổng chi phí dự kiến của dự án lên tới 10,25 tỷ euro (khoảng 12 tỷ USD), con tàu mới được kỳ vọng sẽ đi vào hoạt động vào năm 2038.

Hình ảnh minh họa tàu sân bay thế hệ tiếp theo của Pháp và máy bay chiến đấu Rafale M. (Nguồn: MW)

Nếu kế hoạch thành hiện thực, Pháp sẽ tiếp tục là quốc gia nhỏ nhất từng vận hành tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân. Trên thế giới hiện nay, chỉ Mỹ và Trung Quốc đang sở hữu và đóng mới loại tàu chiến đặc biệt phức tạp này. Liên Xô từng khởi công tàu sân bay hạt nhân Ulyanovsk vào năm 1990, nhưng dự án đã bị hủy bỏ sau khi Liên Xô tan rã.

Di sản nhiều trắc trở của Charles de Gaulle

Tàu sân bay Charles de Gaulle từ lâu đã gắn liền với những tranh cãi. Trong quá trình phát triển và vận hành, con tàu liên tục gặp sự cố kỹ thuật, tai nạn, vấn đề liên quan đến phơi nhiễm phóng xạ, cũng như những câu hỏi ngày càng lớn về mức độ lỗi thời của phi đội máy bay trên hạm.

Dù là tàu sân bay lớn nhất từng được một quốc gia châu Âu lục địa đưa vào sử dụng, Charles de Gaulle vẫn khá nhỏ so với tiêu chuẩn quốc tế, với lượng giãn nước chỉ 44.000 tấn – tương đương các tàu tấn công đổ bộ lớp America của Hải quân Mỹ. Trong khi đó, các tàu sân bay mới của Mỹ và Trung Quốc có lượng giãn nước lần lượt khoảng 100.000 tấn và 85.000 tấn, mang lại ưu thế vượt trội về số lượng máy bay, tầm hoạt động và khả năng tác chiến liên tục.

Việc sử dụng động cơ hạt nhân và máy bay "cây nhà lá vườn" khiến chi phí mua sắm, vận hành và bảo trì của tàu sân bay Pháp đặc biệt cao. Tiền lệ từ Charles de Gaulle và các chương trình đóng tàu lớn trước đây cho thấy dự án PANG nhiều khả năng sẽ tạo ra một tàu chiến đắt đỏ, nhưng vẫn kém hơn đáng kể so với các đối thủ Mỹ và Trung Quốc về hiệu quả tổng thể.

Tàu mới lớn hơn, hiện đại hơn nhưng máy bay vẫn là bài toán khó

Theo các thông tin công bố, tàu sân bay PANG sẽ có lượng giãn nước khoảng 78.000 tấn, dài 310 mét, được trang bị hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS) tương tự tàu sân bay Phúc Kiến mới của Trung Quốc. Về mặt thiết kế và công nghệ, đây là bước tiến lớn so với Charles de Gaulle.

Tuy nhiên, vấn đề gây tranh cãi nhất lại nằm ở phi đội máy bay trên hạm. Tháng 5/2025, một quan chức Hải quân Pháp tiết lộ rằng tàu sân bay thế hệ mới vẫn sẽ chủ yếu dựa vào Rafale M – mẫu tiêm kích hạm duy nhất của châu Âu hiện nay, được đưa vào phục vụ từ năm 2006.

Điều này đặt ra dấu hỏi lớn về năng lực chiến đấu dài hạn của PANG. Trong khi Mỹ đã triển khai tiêm kích thế hệ thứ năm F-35C trên tàu sân bay từ năm 2018, Trung Quốc cũng đang tiến tới sử dụng J-35, thì Pháp dường như chấp nhận tiếp tục vận hành tiêm kích thế hệ 4 cho đến tận những năm 2040.

Rafale M bị đánh giá là có tầm bay ngắn, trọng lượng nhẹ, sử dụng động cơ yếu, khả năng mang radar và tải trọng hạn chế so với các tiêm kích hiện đại hơn. Trong bối cảnh tác chiến hải quân ngày càng phụ thuộc vào tàng hình, tác chiến mạng và tấn công tầm xa, những hạn chế này khiến Rafale ngày càng trở nên lép vế.

Vị thế của không quân hải quân Pháp càng trở nên bất lợi khi ngay cả các hải quân quy mô nhỏ hơn như Anh và Italia đã tích hợp F-35B lên tàu sân bay của họ từ gần một thập kỷ trước, Nhật Bản cũng đang đi theo con đường này. So với các tiêm kích thế hệ thứ năm, Rafale ngày càng bộc lộ sự lỗi thời.

Đáng chú ý hơn, khi tàu sân bay PANG dự kiến đi vào hoạt động vào cuối thập niên 2030, Mỹ và Trung Quốc nhiều khả năng đã bước vào giai đoạn triển khai tiêm kích thế hệ thứ sáu trên tàu sân bay. Trung Quốc đã công bố các nguyên mẫu bay của hai mẫu tiêm kích thế hệ 6 khác nhau từ tháng 12/2024 và đang thử nghiệm chuyên sâu, trong khi Hải quân Mỹ cũng đẩy nhanh chương trình F/A-XX, dự kiến hoạt động sớm hơn nhiều so với thời điểm PANG đạt trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Nguy cơ 'tàu hiện đại – máy bay lỗi thời'

Trong bối cảnh đó, ngày càng xuất hiện nhiều đồn đoán rằng Pháp có thể trở thành quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân cuối cùng chưa trang bị tiêm kích thế hệ thứ năm hoặc thứ sáu. Chương trình FCAS hợp tác với Đức và Tây Ban Nha đang gặp trì trệ nghiêm trọng. Giám đốc Dassault Aviation, ông Eric Trappier, thừa nhận rằng mục tiêu năm 2040 đã bị bỏ lỡ và thời điểm đưa máy bay vào trang bị có thể phải lùi sang những năm 2050.

Nếu kịch bản này xảy ra, máy bay thế hệ mới của châu Âu sẽ chậm hơn 20 năm so với Mỹ và Trung Quốc, đồng thời khó có thể đạt được năng lực tương đương.

Điều đó đặt ra câu hỏi then chốt: liệu việc đầu tư hàng chục tỷ euro vào một tàu sân bay hiện đại nhưng thiếu máy bay hiện đại có thực sự xứng đáng? Không loại trừ khả năng trong tương lai, Hải quân Pháp sẽ phải cân nhắc mua F-35C, hoặc thậm chí tiêm kích thế hệ 6 của Mỹ, để tránh kịch bản "tàu sân bay tối tân nhưng phi đội không đủ sức chiến đấu".

Xuân Minh

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/tau-san-bay-hat-nhan-moi-cua-phap-ton-12-ty-usd-nhung-hien-dai-nua-voi-169251222173359765.htm