Tây Ninh: Khám phá tháp cổ Chót Mạt của nền văn hóa Óc Eo

5 giờ trướcBài gốc

Tây Ninh không chỉ nổi tiếng với tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn hay Tòa Thánh uy nghi, nơi đây còn lưu giữ những dấu ấn cổ xưa của vương quốc Phù Nam. Trong đó, tháp Chót Mạt (hay Chóp Mạt) là một trong ba ngôi tháp cổ của nền văn hóa Óc Eo hiếm hoi còn tồn tại ở miền Nam Việt Nam, bên cạnh tháp Bình Thạnh và tháp Vĩnh Hưng.

Dấu ấn vương quốc Phù Nam giữa cánh đồng biên giới

Tọa lạc tại huyện Tân Biên, cách trung tâm thành phố Tây Ninh khoảng hơn 20km về phía Tây Bắc, tháp Chót Mạt hiện ra tĩnh lặng giữa một cánh đồng bao la. Ngôi tháp được xây dựng trên một gò đất cao, bao quanh bởi tường gạch thấp, tạo nên một khung cảnh lịch sử đầy cảm hứng cho những ai muốn tìm hiểu về quá khứ hào hùng của vùng đất này.

Được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 8, giai đoạn hậu Óc Eo, tháp Chót Mạt từng bị lãng quên và hư hại nghiêm trọng bởi thời gian. Mãi đến đầu thế kỷ 20, các nhà khảo cổ mới phát hiện ra công trình này. Qua nhiều đợt trùng tu và bảo tồn, diện mạo của ngôi tháp mới được phục dựng như ngày hôm nay.

Kỹ thuật xây dựng tinh xảo không dùng chất kết dính

Điểm gây kinh ngạc nhất tại tháp Chót Mạt chính là kỹ thuật xây dựng của người xưa. Tương tự như các tháp Chăm ở miền Trung, công trình này được tạo nên từ những phiến đá và gạch nung phẳng xếp chồng khít lên nhau một cách kỳ diệu mà không hề có kẽ hở hay dấu vết của chất kết dính.

Tháp có cấu trúc hình vuông, mỗi cạnh cao 10m. Phần chân tháp gồm ba tầng giật cấp thu nhỏ dần lên phía trên. Tên gọi "Chót Mạt" bắt nguồn từ thực tế là khi được phát hiện, phần chóp của tháp đã bị mất. Dù đã qua trung tu, các nhà bảo tồn vẫn giữ nguyên trạng thái không chóp để tôn trọng lịch sử.

Nghệ thuật chạm khắc và đời sống tâm linh cổ đại

Mặt ngoài của tháp là một bảo tàng nghệ thuật với những bức phù điêu chạm khắc nổi sống động. Hình ảnh hoa lá, chim muông và các vị thần hiện lên tài tình, tái hiện cuộc sống và tín ngưỡng của cư dân Phù Nam cổ. Bên trong tháp, không gian thờ cúng khá đơn giản, là nơi từng đặt bệ thờ Yoni và các tượng thần Vishnu bằng sa thạch.

Dù hiện nay khu vực bên trong tháp có phần đơn sơ, nhưng mỗi viên gạch, mỗi mảng tường đổ nát được quây lại bảo tồn đều mang trong mình giá trị học thuật sâu sắc. Năm 1993, tháp Chót Mạt chính thức được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia.

Kinh nghiệm tham quan

Thời điểm: Nên đi vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh nắng gắt vì tháp nằm giữa cánh đồng trống.
Di chuyển: Từ thành phố Tây Ninh, bạn có thể đi xe máy hoặc ô tô khoảng 30 phút theo hướng Tây Bắc.
Lưu ý: Bên trong tháp đôi khi có dơi làm tổ, du khách nên chuẩn bị tâm lý về mùi đặc trưng của khu vực di tích cổ.

Tháp Chót Mạt không chỉ là một điểm đến du lịch mà còn là nhân chứng sống của một nền văn minh đã từng phát triển rực rỡ. Nếu bạn là người yêu lịch sử và muốn tìm kiếm một góc nhìn khác về Tây Ninh, đây chắc chắn là điểm đến không thể bỏ qua.