Tên lửa Kalibr hành trình tàng hình từ biển sâu của Nga có gì đặc biệt?

3 giờ trướcBài gốc

Theo National Interest, hệ thống tên lửa Kalibr do Cục Thiết kế Novator phát triển, khởi nguồn từ các chương trình nghiên cứu tên lửa hành trình của Liên Xô, như hệ thống Granat (NATO định danh: SS-N-21 Sampson). Sau khi Liên Xô tan rã, Nga tiếp tục hoàn thiện dự án, và từ đầu những năm 2000, Kalibr trở thành một phần cốt lõi trong chương trình hiện đại hóa vũ khí tấn công chính xác.

Tính năng nổi bật của Kalibr là thiết kế mô đun cho phép triển khai từ nhiều nền tảng: tàu nổi, tàu ngầm và hệ thống mặt đất. Đặc biệt, biến thể 3M-14, tên lửa hành trình tấn công mặt đất phóng từ tàu ngầm, được tối ưu cho nhiệm vụ tấn công từ khoảng cách xa, tận dụng khả năng tàng hình tự nhiên của tàu ngầm và quỹ đạo bay ở độ cao cực thấp.

Tên lửa Kalibr được phỏng từ tàu chiến của Nga trong một cuộc tập trận trên biển - Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga

Tên lửa Kalibr là một vũ khí cận âm, vận tốc hành trình khoảng Mach 0,8 (tương đương 950 km/giờ), sử dụng động cơ phản lực cánh quạt. Tên lửa bay ở độ cao thấp từ 20 - 30m so với mặt biển nhằm giảm khả năng bị radar phát hiện. Nhờ đó, Kalibr khó bị đánh chặn hơn dù trong điều kiện đối phương có hệ thống phòng không hiện đại.

Tầm bắn của Kalibr phụ thuộc vào biến thể, dao động từ khoảng 1.500 đến hơn 2.500km. Điều này cho phép các tàu ngầm lớp Kilo hoặc Yasen trang bị Kalibr tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương từ ngoài tầm kiểm soát của hải quân hay radar mặt đất. Với thiết kế thân thuôn dài và cơ chế phóng thẳng đứng, Kalibr có thể hoạt động hiệu quả cả từ ống phóng thẳng đứng lẫn ống phóng ngư lôi.

Độ chính xác của Kalibr được đảm bảo bởi một tổ hợp dẫn đường hiện đại 3 lớp gồm hệ thống dẫn đường quán tính (INS), hệ thống định vị vệ tinh GLONASS (tương tự GPS của Mỹ), hệ thống đối sánh địa hình TERCOM (Terrain Contour Matching). Giai đoạn cuối, tên lửa sử dụng radar chủ động hoặc đầu dò quang-điện tử để bám sát và tấn công mục tiêu.

Cách tiếp cận đa tầng này giúp tên lửa vẫn giữ được độ chính xác cao ngay cả khi tín hiệu vệ tinh bị gián đoạn bởi tác chiến điện tử, một yếu tố ngày càng phổ biến trong xung đột hiện đại.

Kalibr có thể mang đầu đạn nổ mạnh thông thường hoặc đầu đạn hạt nhân (trong một số cấu hình đặc biệt), cung cấp năng lực răn đe kép. Ngoài biến thể tấn công mặt đất, Kalibr còn có phiên bản chống hạm với giai đoạn cuối tăng tốc lên siêu thanh, giúp xuyên thủng hệ thống phòng thủ của tàu mặt nước.

Theo đánh giá của Tổng cục Tình báo Ukraine (GUR), Nga hiện có khoảng 400 tên lửa Kalibr trong kho, trong đó khoảng 100 - 200 tên lửa là phiên bản phóng từ tàu ngầm. Tuy nhiên, các con số này chỉ mang tính tham khảo.

Dù vậy, điều đáng chú ý là ngành công nghiệp quốc phòng Nga đã chứng minh khả năng duy trì sản xuất tên lửa tầm xa dưới điều kiện bị phương Tây cấm vận.

Mặc dù Kalibr có nhiều ưu điểm, nhưng tốc độ cận âm khiến nó dễ bị phát hiện và đánh chặn hơn so với các tên lửa siêu thanh. Các hệ thống phòng không hiện đại như Patriot PAC-3 hay Aegis SM-2 có khả năng tiêu diệt Kalibr nếu được cảnh báo kịp thời. Tuy nhiên, quỹ đạo bay thấp và khả năng tránh radar của Kalibr vẫn là thách thức không nhỏ.

Ngoài ra, việc phụ thuộc vào tín hiệu vệ tinh GLONASS có thể là điểm yếu khi đối phương triển khai gây nhiễu điện tử. Tuy nhiên, như đã đề cập, hệ thống dẫn đường quán tính và đối sánh địa hình giúp phần nào duy trì độ chính xác khi bị gián đoạn vệ tinh, mặc dù không thể hoàn toàn thay thế.

Tóm lại, tên lửa hành trình Kalibr phóng từ tàu ngầm là minh chứng cho sự kết hợp giữa công nghệ dẫn đường hiện đại, thiết kế tối ưu hóa cho hoạt động tàng hình và khả năng tấn công đa mục tiêu. Trong khi vẫn còn tồn tại các điểm yếu kỹ thuật nhất định. Với khả năng triển khai từ các nền tảng ẩn danh như tàu ngầm, Kalibr mang lại lợi thế đáng kể trong môi trường tác chiến phi đối xứng, và là một phần không thể thiếu trong kho vũ khí công nghệ cao mà Moscow tiếp tục phát triển và mở rộng.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/ten-lua-kalibr-hanh-trinh-tang-hinh-tu-bien-sau-cua-nga-co-gi-dac-biet-233533.html