Hệ thống tên lửa phòng không tầm trung S-350 Vityaz (NATO gọi là SA-28) là tổ hợp phòng không tiên tiến do Tập đoàn Almaz-Antey của Nga phát triển, nhằm thay thế các hệ thống S-300PS cũ hơn và bổ sung vào mạng lưới phòng không phân lớp của Nga.
Được đưa vào biên chế từ năm 2020, S-350 được thiết kế để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không, bao gồm máy bay chiến đấu, trực thăng, tên lửa hành trình, UAV và tên lửa đạn đạo tầm ngắn.
Hệ thống tên lửa phòng không S-350 Vityaz của Nga. Ảnh: defence-blog.com/1.ru
Đặc điểm kỹ thuật công nghệ và cấu hình
S-350 Vityaz là hệ thống phòng không di động sử dụng khung gầm xe tải 8x8 (thường là loại BAZ-6909), cho phép triển khai nhanh chóng trong vòng 5 phút. Mỗi bệ phóng mang được tới 12 tên lửa, tùy thuộc vào loại tên lửa sử dụng.
Hệ thống sử dụng radar mảng pha điện tử quét thụ động (PESA) 50N6A, có khả năng phát hiện và theo dõi tới 40 mục tiêu cùng lúc ở khoảng cách lên tới 400km (248 dặm). Radar này cung cấp khả năng quét 360 độ và theo dõi chính xác các mục tiêu tốc độ cao.
S-350 được trang bị hai loại tên lửa chính - 9M96E/E2, tên lửa dẫn đường bằng radar chủ động, có tầm bắn từ 1,5km đến 120km (9M96E2) và độ cao đánh chặn từ 10m đến 30km. Tên lửa này được thiết kế để đối phó với các mục tiêu khí động học (máy bay, tên lửa hành trình) và tên lửa đạn đạo.
9M100 - tên lửa tầm ngắn hơn, với tầm bắn khoảng 10-15km, phù hợp cho các mục tiêu ở cự ly gần như UAV hoặc tên lửa hành trình bay thấp.
S-350 sử dụng trạm điều khiển chiến đấu 50K6A, cho phép tự động hóa quá trình phát hiện, theo dõi và phân bổ mục tiêu. Hệ thống có thể tấn công đồng thời 8 mục tiêu với 16 tên lửa (2 tên lửa mỗi mục tiêu) để đảm bảo xác suất tiêu diệt cao.
Khả năng tác chiến
S-350 Vityaz được thiết kế để hoạt động trong các điều kiện chiến đấu phức tạp, với khả năng nổi bật.
Hệ thống có thể phát hiện tới 40 mục tiêu và theo dõi 12-16 mục tiêu đồng thời, lý tưởng để đối phó với các cuộc tấn công bão hòa (saturation attacks).
Theo bài viết từ defencesecurityasia.com, S-350 đã chứng minh khả năng đánh chặn đồng thời 12 tên lửa HIMARS trong một kịch bản thử nghiệm.
Với thời gian triển khai chỉ 5 phút, S-350 phù hợp cho các chiến dịch cơ động, bảo vệ các căn cứ quân sự, cơ sở hạ tầng chiến lược hoặc các khu vực nhạy cảm.
S-350 có thể hoạt động độc lập hoặc tích hợp với các hệ thống phòng không khác như S-400 hoặc Pantsir-S1, tạo thành một mạng lưới phòng không phân lớp hiệu quả.
S-350 Vityaz là hệ thống phòng không di động sử dụng khung gầm xe tải 8x8 (thường là loại BAZ-6909). Ảnh: defence-blog.com
Mục đích và vai trò chiến lược
S-350 Vityaz được phát triển để lấp khoảng trống giữa các hệ thống phòng không tầm ngắn như Pantsir và các hệ thống tầm xa như S-400. Vai trò chính của nó bao gồm bảo vệ không phận, hỗ trợ phòng thủ phân lớp…
S-350 được sử dụng để bảo vệ các khu vực chiến lược trước các mối đe dọa từ máy bay, tên lửa hành trình, UAV và tên lửa đạn đạo. Hệ thống này bổ sung cho các tổ hợp phòng không khác, tăng cường khả năng đánh chặn ở tầng trung của mạng lưới phòng không.
S-350 nhỏ gọn hơn, cơ động hơn và sử dụng công nghệ radar hiện đại hơn so với các biến thể S-300PS. Tuy nhiên, nó có tầm bắn ngắn hơn so với S-300PMU-2 hoặc S-400.
So với S-400, S-400 có tầm bắn xa hơn (lên tới 400km) và khả năng đối phó với các mục tiêu lớn hơn, nhưng S-350 vượt trội trong các tình huống cần đánh chặn nhanh ở tầm trung và gần.
So với Pantsir-S1, Pantsir tập trung vào phòng không tầm gần (tối đa 20km), trong khi S-350 có khả năng đánh chặn ở tầm trung, phù hợp hơn với các mục tiêu ở độ cao lớn hoặc xa hơn.
Ứng dụng và triển khai
S-350 đã được triển khai trong lực lượng phòng không Nga, đặc biệt tại các khu vực chiến lược như phía Tây nước Nga và các căn cứ quân sự ở Syria.
Hệ thống này cũng được sử dụng trong các cuộc tập trận để thử nghiệm khả năng đối phó với các kịch bản tấn công phức tạp, như đánh chặn tên lửa HIMARS hoặc UAV.
Hệ thống S-350 Vityaz là một trong những tổ hợp phòng không tầm trung tiên tiến nhất của Nga, với khả năng phát hiện, theo dõi và đánh chặn hiệu quả nhiều loại mục tiêu trên không.
Thiết kế cơ động, công nghệ radar hiện đại và khả năng tích hợp mạng lưới khiến nó trở thành một thành phần quan trọng trong hệ thống phòng không phân lớp.
Tuy nhiên, những nghi vấn về việc Trung Quốc sao chép công nghệ này cho thấy tầm ảnh hưởng của S-350 trên trường quốc tế, đồng thời đặt ra các câu hỏi về cạnh tranh và bảo mật công nghệ trong lĩnh vực quốc phòng.
Hệ thống tên lửa phòng không bí ẩn của Trung Quốc được cho 'giống hệt S-350' của Nga di chuyển trên đường. Video: X
(Theo www1.ru, defence-blog.com, globaldefensecorp.com và defencesecurityasia.com)