Tesla, Elon Musk và gói tiền thưởng ngàn tỉ đô la

2 giờ trướcBài gốc

Khoản tiền thưởng chưa từng có

Một ngàn tỉ đô la Mỹ - đó là gói thù lao doanh nghiệp lớn nhất trong lịch sử mà các cổ đông của Tesla đã chấp thuận trao cho Giám đốc điều hành Elon Musk sau cuộc bỏ phiếu hôm thứ Năm tuần trước (6-11). Đề xuất đã được thông qua với hơn 75% phiếu ủng hộ, và chưa bao gồm 15% cổ phần mà vị tỉ phú người Mỹ đang nắm giữ.

Musk cho biết robot hình người Optimus của Tesla sẽ được phát triển từ các nhiệm vụ đơn giản như phát kẹo cho khách, cho đến việc thực hiện các ca phẫu thuật với độ chính xác “vượt khả năng con người”.

Tại Tesla, ông Elon Musk không nhận lương mà được thưởng cổ phiếu tùy vào kết quả hoạt động của công ty. Theo đó, ông Musk có thể nhận thêm 423,7 triệu cổ phiếu Tesla trong 10 năm tới nếu đạt các mục tiêu cụ thể.

Giá trị số cổ phiếu này có thể lên tới 1.000 tỉ đô la, dù sau khi trừ các khoản chi phí bắt buộc, giá trị thực tế sẽ vào khoảng 878 tỉ đô la. Theo Bloomberg Billionaires Index, ông hiện cũng đang là người giàu nhất thế giới với tổng tài sản trị giá 473 tỉ đô la.

Con số 1.000 tỉ đô la lớn đến mức nào? CNN Business đã ngay lập tức có một bài phân tích về việc Elon Musk có thể làm gì với số tiền khổng lồ này.

Nếu xét ngay trong ngành công nghiệp ô tô, số tiền này đủ để Elon Musk mua lại toàn bộ các hãng xe cạnh tranh như Toyota, Volkswagen, Stellantis, Hyundai, Ford và GM. Trong trường hợp kế hoạch xe điện thất bại, ông có thể đổi nghề bằng việc mua ba ông lớn dầu khí của Mỹ là ExxonMobil, Chevron, và ConocoPhililips.

Hay nếu chuyển sang lĩnh vực bất động sản, Elon Musk có thể mua được 333 tòa nhà chọc trời siêu cao, giống như tòa nhà đang được xây dựng làm trụ sở mới của JPMorgan Chase tại Park Ave, New York. Tòa nhà này có giá chỉ 3 tỉ đô la. Còn với bất động sản nhà ở, 1.000 tỉ đô la có thể mua được toàn bộ 572.781 căn nhà ở Hawaii, với mức giá trung bình 826.575 đô la.

Những thách thức để đạt cột mốc thưởng ngàn tỉ đô la

Tuy nhiên, quay trở lại với thực tế, việc Elon Musk đạt được khoản tiền thưởng khổng lồ này rõ ràng không hề đơn giản. Bởi ông và Tesla sẽ phải đạt được hàng loạt chỉ tiêu mà các cổ đông đề ra trong thập kỷ tới bao gồm: sản xuất 20 triệu xe, vận hành 1 triệu taxi robot, bán 1 triệu robot hình người và đạt tối đa 400 tỉ đô la lợi nhuận cốt lõi.

Quan trọng hơn, để được trả thưởng, giá trị vốn hóa thị trường của hãng xe điện Mỹ cũng phải tăng mạnh từ quy mô đã rất lớn hiện nay là 1.400 tỉ đô la, lên 8.500 tỉ đô la trong vòng 10 năm tới.

Việc đạt được mỗi cột mốc hoạt động và giá trị thị trường tương ứng sẽ đem lại cho Musk thêm 1% cổ phần. Vì vậy, ngay cả khi không đạt toàn bộ mục tiêu tham vọng, ông vẫn có thể nhận hàng chục tỉ đô la cổ phiếu.

“Với các cổ đông, đây là sự gắn kết lợi ích ở mức tối đa: Musk sẽ không nhận được gì nếu không tạo ra giá trị khổng lồ, và nếu ông làm được điều không tưởng, các nhà đầu tư sẽ ngồi trên đỉnh của một “người khổng lồ” trị giá 8.500 tỉ đô la”.

Nếu vượt qua tất cả, Musk sẽ được nhận tối đa 12% cổ phần, tương đương khoảng 1.000 tỉ đô la, qua đó nâng tổng tài sản lên khoảng 2.400 tỉ đô la - cao gấp hơn 5 lần tài sản hiện tại. Khi đó, khối tài sản của ông sẽ lớn hơn GDP của hầu hết các quốc gia ngoại trừ bảy nước có nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Điều này sẽ là không hề dễ dàng khi Tesla đang trải qua một năm đầy biến động: doanh số và lợi nhuận sụt giảm mạnh trong nửa đầu năm và công ty có thể mất hàng tỉ đô la doanh thu do Chính phủ Mỹ giảm hỗ trợ đối với xe điện. Đà tăng mạnh mẽ của cổ phiếu Tesla cũng không còn được duy trì, chỉ tăng khoảng 6% kể từ đầu năm.

Những kế hoạch tham vọng của tỉ phú Elon Musk

Dù vậy, Musk và ban lãnh đạo Tesla không coi đó là vấn đề vì cho rằng công ty đang chuyển hướng chiến lược - từ việc chỉ bán xe điện sang kinh doanh xe tự lái, bao gồm đội xe “robotaxi” và người máy hình người (humanoid robot).

Sau khi kết quả được công bố, Musk đã bước lên sân khấu tại Đại hội đồng cổ đông thường niên tổ chức ở nhà máy của Tesla tại Austin, Texas, trong sự chào đón của các robot đang nhảy múa và cả tiếng reo hò của những người ủng hộ tầm nhìn của ông về việc biến Tesla thành một “gã khổng lồ” trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và robot.

Để củng cố kỳ vọng của các cổ đông, Elon Musk đã đưa ra hàng loạt cam kết táo bạo về những gì công ty sẽ đạt được, trong đó bao gồm ba sản phẩm dự kiến sẽ được bắt đầu sản xuất trong năm tới: robot Optimus, xe tải hạng nặng Semi (đã bị trì hoãn trong thời gian dài), và mẫu taxi robot Cybercab không vô lăng.

Nhà lãnh đạo của SpaceX thậm chí còn dự đoán rằng robot Optimus và các phương tiện của Tesla sẽ “đóng vai trò quan trọng” trong việc thiết lập căn cứ trên mặt trăng và sao Hỏa. “Những gì chúng ta sắp bắt đầu không chỉ là chương mới của tương lai Tesla, mà là cả một cuốn sách mới”, Musk nói với các cổ đông trong tiếng reo hò.

Đối với mảng kinh doanh xe điện đang gặp khó - và có thể sụt giảm doanh số năm thứ hai liên tiếp - tỉ phú Musk đặt mục tiêu tăng sản lượng thêm khoảng 50% vào cuối năm 2026. Ông cũng chia sẻ, bên cạnh nguồn chip đặt hàng từ Samsung Electronics hay TSMC, Tesla sẽ cần “một nhà máy chip cực lớn” để sản xuất chip AI và có thể cân nhắc hợp tác với Intel.

Những kỳ vọng của nhà đầu tư

Musk cho biết điều khiến ông quan tâm hơn cả không phải khoản tiền thưởng, mà là quyền biểu quyết cao hơn trong Tesla. Trước đó, ông từng ám chỉ ông có thể từ chức hoặc dành nhiều thời gian hơn cho các công ty khác như SpaceX hay xAI nếu không giành được quyền kiểm soát lớn hơn tại Tesla, với ít nhất 25% cổ phần công ty.

Cổ đông Tesla phê chuẩn gói lương 1.000 tỉ đô la Mỹ cho CEO Elon Musk vào ngày 7-11. Ảnh: CBT News

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Hội đồng quản trị Tesla đã thực hiện chiến dịch vận động quyết liệt, gặp gỡ các nhà đầu tư tổ chức lớn và sắp xếp nhiều cuộc phỏng vấn truyền thông. Chủ tịch Robyn Denholm nói với Bloomberg News rằng cuộc bỏ phiếu này có ý nghĩa sống còn với Tesla.

Tương lai và định giá của hãng xe điện Mỹ hiện được cho là phụ thuộc rất nhiều vào tầm nhìn của Musk về việc phát triển xe tự hành, xây dựng mạng lưới taxi robot trên khắp nước Mỹ và bán robot hình người - dù các hoạt động chính trị của ông trong năm nay đã làm tổn hại hình ảnh thương hiệu Tesla.

Các cổ đông cũng có những quan điểm khác nhau về khoản trả thưởng này. Nhiều nhà đầu tư ủng hộ cho rằng “gói thưởng kỷ lục này là cách giữ chân Musk và sẽ mang lại lợi ích dài hạn cho cổ đông”, vì Musk chỉ được nhận tiền nếu Tesla đạt được hàng loạt cột mốc cụ thể.

Ông Matt Britzman, chuyên gia phân tích cổ phiếu tại Hargreaves Lansdown, nhận định: “Với các cổ đông, đây là sự gắn kết lợi ích ở mức tối đa: Musk sẽ không nhận được gì nếu không tạo ra giá trị khổng lồ, và nếu ông làm được điều không tưởng, các nhà đầu tư sẽ ngồi trên đỉnh của một “người khổng lồ” trị giá 8.500 tỉ đô la”.

Những quan điểm thận trọng về gói thưởng khổng lồ

Ở chiều ngược lại, gói thưởng khổng lồ đã vấp phải sự phản đối từ nhiều người, trong đó có Tổng kiểm toán bang New York Thomas DiNapoli, người gọi đây là “mức trả cho quyền lực không kiểm soát, chứ không phải cho hiệu suất kinh doanh”.

Thượng nghị sĩ Bernie Sanders của bang Vermont gọi kế hoạch này là “hoàn toàn vô lý”. “Nhiều người không đủ tiền thuê nhà, không đủ tiền chữa bệnh, không đủ tiền mua thực phẩm, không đủ tiền để nghỉ hưu”, ông Sanders nói. “Và giờ chúng ta đang nói về một người vốn đã sở hữu nhiều của cải hơn 52% hộ gia đình Mỹ cộng lại, nay thậm chí còn có thể trở nên giàu có hơn nữa”.

Một số nhà đầu tư lớn cũng phản đối kế hoạch, bao gồm Quỹ đầu tư quốc gia Na Uy - cổ đông lớn thứ 9 của Tesla. Hai công ty tư vấn ủy quyền Glass Lewis và Institutional Shareholder Services cũng khuyến nghị nhà đầu tư bỏ phiếu phản đối, với lý do quy mô gói thưởng là quá lớn và có thể làm loãng quyền sở hữu của các cổ đông khác.

“Các đợt thưởng này gắn liền với sự cải thiện mạnh mẽ trong tăng trưởng doanh thu của Tesla”, ông Brian Mulberry, Giám đốc danh mục tại Zacks Investment Management, nhận định. “Câu hỏi là liệu tăng trưởng đó có đủ để bù đắp rủi ro pha loãng cổ phiếu - hay đơn giản đây chỉ là cách giúp Elon Musk có tầm ảnh hưởng đủ lớn để định hình tương lai AI? Điều đó sẽ phải chờ thời gian trả lời”.

Nguồn: CNN, Reuters, Bloomberg

Song Thanh

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/tesla-elon-musk-va-goi-tien-thuong-ngan-ti-do-la/