Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 đang đến rất gần. Khi nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng vọt, cũng là lúc nguy cơ thực phẩm giả, kém chất lượng, ngộ độc thực phẩm rình rập từng bữa ăn ngày Tết.
Trước “điểm nóng” này, Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm đã kích hoạt kế hoạch tổng lực trên toàn quốc – một chiến dịch kéo dài gần 3 tháng, với thông điệp cứng rắn từ Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan: “Không để người dân phải đánh đổi sức khỏe chỉ vì một cái Tết đủ đầy”.
Cuộc tổng lực kiểm soát an toàn thực phẩm trước – trong – sau Tết
Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm vừa ban hành Kế hoạch 1941 về đảm bảo an toàn thực phẩm cho dịp Tết Bính Ngọ và Lễ hội Xuân 2026. Theo kế hoạch, chiến dịch được triển khai trên phạm vi toàn quốc, kéo dài từ 30.12.2025 đến hết ngày 25.3.2026, bao trùm cả giai đoạn cao điểm mua sắm Tết lẫn mùa lễ hội sau Tết – vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ ngộ độc tập thể.
Lực lượng chức năng kiểm tra công tác đảm bảo an toàn thực phẩm tại chợ đầu mối Hóc Môn (TP.HCM) - Ảnh: PV
Mục tiêu chung được xác định rõ: bảo đảm an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất – chế biến – kinh doanh – tiêu dùng, đồng thời ngăn chặn kịp thời thực phẩm giả, kém chất lượng, hạn chế tối đa các vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra trong dịp lễ Tết.
Đáng chú ý, kế hoạch không chỉ dừng lại ở những khẩu hiệu quen thuộc, mà đặt ra các mục tiêu cụ thể, có thể đo lường: tăng cường kiểm tra liên ngành từ Trung ương đến tận cấp xã; tập trung vào các nhóm thực phẩm tiêu thụ nhiều, các địa bàn nguy cơ cao như làng nghề, cửa khẩu, thành phố lớn; đồng thời đẩy mạnh truyền thông để người dân trở thành “người tiêu dùng thông thái”.
Bà Đào Hồng Lan nhấn mạnh, bảo đảm an toàn thực phẩm dịp Tết không chỉ là nhiệm vụ hành chính, mà là trách nhiệm trực tiếp đối với sức khỏe, tính mạng người dân.
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, nếu chỉ trông chờ vào các đoàn kiểm tra, xử phạt, thì không thể giải quyết tận gốc vấn đề. Điều quan trọng hơn là xây dựng ý thức tuân thủ pháp luật của người sản xuất – kinh doanh, đồng thời nâng cao nhận thức, kỹ năng lựa chọn thực phẩm an toàn cho người tiêu dùng.
“Không thể để người dân vui Tết trong lo lắng, hay phải trả giá bằng sức khỏe chỉ vì sử dụng thực phẩm không an toàn. An toàn thực phẩm phải được kiểm soát từ sớm, từ xa, và bằng sự vào cuộc của cả hệ thống”, bà Lan nêu rõ.
Kiểm tra liên ngành: Từ Trung ương đến xã phường, không có “vùng trống”
Một trong những điểm nhấn của kế hoạch này là mạng lưới kiểm tra liên ngành được kích hoạt đồng loạt. Ở cấp Trung ương, Ban Chỉ đạo liên ngành thành lập 4 đoàn kiểm tra, trực tiếp làm việc tại 8 tỉnh, thành phố trọng điểm. Nội dung kiểm tra không chỉ xoay quanh giấy tờ, mà tập trung vào điều kiện thực tế sản xuất, nguồn gốc nguyên liệu, quy trình bảo quản, lưu thông thực phẩm.
Tại địa phương, các đoàn kiểm tra liên ngành từ cấp tỉnh đến cấp xã được yêu cầu chủ động xây dựng kế hoạch, kiểm tra trước – trong – sau Tết, tùy theo đặc thù từng địa bàn. Điều này nhằm tránh tình trạng “đánh trống ghi tên”, kiểm tra hình thức, hoặc chỉ tập trung vào thời điểm sát Tết.
Việc công khai các trường hợp vi phạm cũng được nhấn mạnh như một biện pháp răn đe và cảnh báo cộng đồng. Ngược lại, những cơ sở làm ăn nghiêm túc, bảo đảm an toàn thực phẩm sẽ được biểu dương, góp phần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh.
Nếu kiểm tra là “gậy”, thì truyền thông chính là “lá chắn” bảo vệ người tiêu dùng. Kế hoạch 1941 dành dung lượng đáng kể cho hoạt động truyền thông, với yêu cầu huy động tối đa các kênh báo chí, phát thanh, truyền hình, nền tảng số tham gia tuyên truyền.
Không chỉ dừng ở việc phổ biến quy định pháp luật, công tác truyền thông còn hướng đến thay đổi hành vi: hướng dẫn người dân cách lựa chọn thực phẩm an toàn, bảo quản đúng cách trong điều kiện thời tiết khác nhau, cảnh báo sớm các nguy cơ mất an toàn thực phẩm trước – trong – sau Tết.
Theo Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm, khi người tiêu dùng đủ thông tin và kiến thức, thị trường sẽ tự sàng lọc. Thực phẩm bẩn, thực phẩm giả sẽ không còn “đất sống” nếu người dân nói không với những sản phẩm không rõ nguồn gốc.
Chiến dịch bảo đảm an toàn thực phẩm dịp Tết Bính Ngọ 2026 không chỉ nhằm xử lý một giai đoạn cao điểm, mà còn là phép thử cho năng lực quản lý liên ngành, cũng như ý thức tuân thủ của toàn xã hội.
Bà Đào Hồng Lan nhiều lần nhấn mạnh, an toàn thực phẩm phải được đặt trong chiến lược bảo vệ sức khỏe nhân dân lâu dài. Mỗi vụ ngộ độc, mỗi bữa ăn không an toàn không chỉ gây tổn hại cá nhân, mà còn tạo gánh nặng cho hệ thống y tế, ảnh hưởng đến niềm tin xã hội.
Khi những chuyến xe chở hàng Tết bắt đầu lăn bánh, khi chợ Tết rộn ràng từ thành thị đến nông thôn, câu chuyện an toàn thực phẩm càng trở nên cấp thiết. Kế hoạch 1941 là lời khẳng định mạnh mẽ rằng, Nhà nước sẽ không đứng ngoài cuộc trong việc bảo vệ bữa ăn của người dân.
Nhưng để một cái Tết thực sự an lành, nỗ lực của cơ quan quản lý cần song hành với trách nhiệm của từng cơ sở sản xuất, từng người bán hàng và từng người tiêu dùng. Bởi suy cho cùng, an toàn thực phẩm không phải là khẩu hiệu – đó là điều kiện tiên quyết để Tết trọn vẹn niềm vui, không nhuốm màu lo âu.
Bình Thuận