THA1-giống cà phê triển vọng

3 giờ trướcBài gốc

Chất lượng vượt trội

Ông Lê Hữu Hiệp ở thôn Phùng Lâm, xã Hướng Phùng cho biết, gia đình ông có 2ha cà phê trồng từ năm 2001, sử dụng giống Catimor. Sau hơn 20 năm canh tác, vườn cây đã bị thoái hóa, năng suất giảm mạnh và dễ nhiễm sâu bệnh. Năm 2022, ông quyết định trồng mới lại toàn bộ diện tích bằng giống cà phê THA1. Hiện khoảng 1,1ha, tương đương với 4.000 cây đã bắt đầu cho thu hoạch bói, năng suất bình quân khoảng 2kg quả tươi/cây, vượt trội hơn so với giống cà phê Catimor (chỉ đạt khoảng 1-1,5kg quả tươi/cây). Với giá thu mua của đại lý khoảng 24.000 đồng/kg, trừ chi phí ông lãi hơn 100 triệu đồng.

Theo ông Hiệp, ưu điểm của giống cà phê THA1 là phân cành đều, tán gọn, quả to, sai quả, kích thước quả lớn và chống chịu sâu bệnh tốt, nhất là bệnh đốm lá, rầy. “Theo tôi, giống cà phê THA1 hoàn toàn phù hợp với vùng đất Hướng Phùng”, ông Hiệp khẳng định.

Ông Lê Hữu Hiệp (bên phải), thôn Phùng Lâm, xã Hướng Phùng thu hoạch bói cà phê giống THA1 - Ảnh: L.A

Là một trong những hộ chuyển đổi sớm nhất sang giống THA1 tại xã Hướng Phùng, ông Nguyễn Duy Phương hiện đang thu hoạch khoảng 1,5ha với năng suất bình quân 6,5-7kg quả tươi/cây, tương đương hơn 25 tấn/ha. Trao đổi với chúng tôi, ông Phương cho biết, nhằm thay thế cho giống cà phê Catimor đã bị thoái hóa, quả nhỏ, sâu bệnh nhiều, năm 2020, ông đã “lặn lội” tìm vào Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) để “nhìn tận mắt, sờ tận tay” giống cà phê THA1 trước khi đưa về trồng.

Theo ông Phương, qua thực tế sản xuất, giống THA1 có ưu thế vượt trội so với Catimor, giống cà phê Arabica được trồng phổ biến tại địa phương nhiều năm qua như: Sinh trưởng tốt, kháng bệnh gỉ sắt, tán gọn, phù hợp với thâm canh, mật độ trồng từ 3.500-3.700 cây/ha. Đáng chú ý nhất, ngoài năng suất cao gấp 1,5-2 lần, giống THA1 còn cho chất lượng và kích cỡ hạt vượt trội, tỉ lệ hạt đạt size 18 của THA1 rất cao, lên đến 70%-80%, hạt thon dài, rãnh giữa sắc. Trong khi Catimor chủ yếu cho hạt size 16, tỉ lệ size 18 thấp. Đây là yếu tố quan trọng giúp nâng giá trị thương phẩm và đáp ứng nhu cầu phân khúc cà phê chất lượng cao.

“Tại cuộc thi cà phê đặc sản Việt Nam năm 2025, sản phẩm cà phê lấy từ vườn THA1 của tôi, chế biến theo phương pháp Natural lên men trong quả đã đạt chứng nhận cà phê đặc sản với số điểm 82,71. Đây thực sự là giống rất triển vọng cho hướng sản xuất cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản”, ông Phương nói.

Trưởng phòng Kinh tế, UBND xã Hướng Phùng Hà Ngọc Dương cho biết, trên địa bàn xã hiện có khoảng 20ha cà phê giống THA1 đang cho thu hoạch, ngoài ra còn có khoảng 50ha trồng mới đang trong giai đoạn kiến thiết cơ bản. Qua thực tế sản xuất của người dân, giống cà phê THA1 cho thấy các ưu điểm như kháng sâu bệnh tốt, tán gọn, tỉ lệ đậu quả cao, quả to, chín muộn hơn và chín tập trung hơn so với giống Catimor.

Cụ thể, nếu giống Catimor có đến 4-5 lứa quả chín trong vụ thì giống THA1 chỉ khoảng 2 vụ, quả mềm hơn nên thuận lợi cho việc thu hái. Về năng suất, giống THA1 cho năng suất bình quân khoảng 15 tấn/ha, những vườn chăm sóc tốt lên đến 25-30 tấn/ha, cao hơn đáng kể so với giống Catimor chỉ đạt khoảng 10 tấn/ha. Tuy nhiên ông Dương cũng lưu ý, THA1 có khả năng chịu hạn, chịu úng ngập kém hơn Catimor, đòi hỏi đầu tư chăm sóc kỹ hơn. Do vậy, việc trồng theo mô hình nông lâm kết hợp, có cây che bóng và chủ động nước tưới là điều kiện cần thiết để giống THA1 phát huy tối đa năng suất, chất lượng.

Đề nghị công nhận lưu hành đặc cách

Theo ông Hà Ngọc Dương, mặc dù có các đặc điểm nổi trội về năng suất, chất lượng, tính chống chịu, tuy nhiên, thời gian qua, việc nhân rộng giống cà phê THA1 trên địa bàn đang gặp vướng mắc. Những diện tích hiện có chủ yếu là do người dân tự mua giống về trồng hoặc thông qua sự hỗ trợ của các chương trình, dự án. Nguyên nhân là do hiện giống THA1 chỉ mới dừng lại ở mức được hội đồng cấp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nghiệm thu và công nhận cho sản xuất thử nghiệm, chưa được phép lưu hành chính thức trên thị trường. Do vậy, địa phương không thể hướng dẫn, khuyến cáo người dân mở rộng diện tích do chưa có cơ sở pháp lý, còn người trồng phải tự lo nguồn giống.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hồng Phương thông tin, cà phê là 1 trong 3 cây công nghiệp dài ngày của tỉnh Quảng Trị. Được trồng tập trung tại huyện Hướng Hóa (cũ) với diện tích trên 3.700ha, giống chủ lực là cà phê chè Catimor. Tuy nhiên, do trồng thời gian dài (từ năm 1994-1995) nên đến nay, hầu hết đều đã già cỗi, thoái hóa, dễ nhiễm sâu bệnh cần cải tạo, trồng mới.

Khi trồng mới, người trồng cà phê chủ yếu tự ươm cây giống từ hạt cà phê trên vườn hoặc mua từ các cơ sở kinh doanh cây giống, hạt giống không có nguồn gốc, chưa được chứng nhận chất lượng… nên đã ảnh hưởng đến sinh trưởng của các vườn cà phê. Trong khi đó, giống cà phê THA1 có nhiều đặc điểm vượt trội so với giống cà phê chè Catimor như năng suất cao và ổn định, bình quân từ 15-20 tấn quả tươi/ha; sinh trưởng khỏe, kháng sâu bệnh và thích ứng tốt tại các vùng sinh thái đặc thù có độ cao từ 600m trở lên.

Từ yêu cầu thực tiễn đó, mới đây, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có văn bản gửi Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đề nghị công nhận lưu hành đặc cách giống cà phê THA1 tại địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để giống cà phê có triển vọng này được áp dụng rộng rãi trong sản xuất.

Theo bà Phương, nếu được cấp phép chính thức, THA1 sẽ trở thành nền tảng quan trọng để tỉnh Quảng Trị tái cơ cấu diện tích cà phê, hình thành vùng nguyên liệu cà phê Arabica chất lượng cao, hướng tới sản xuất bền vững và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị cà phê đặc sản. “Việc công nhận lưu hành đặc cách giống cà phê THA1 không chỉ giải quyết nhu cầu cấp thiết về giống mới, mà còn mở ra cơ hội tái thiết toàn diện vùng cà phê Arabica của tỉnh”, bà Phương nhấn mạnh.

Lê An

Nguồn Quảng Trị : https://baoquangtri.vn/kinh-te/202512/tha1-giong-ca-phe-trien-vong-fda2a6c/