Thách thức của Việt Nam khi làm chủ 'dầu mỏ mới' của nền kinh tế số

3 giờ trướcBài gốc

Kinh tế số đóng vai trò quan trọng trong kinh tế toàn cầu, mang lại những kết nối, cơ hội mới. Tại Việt Nam, Nghị quyết 57 đặt mục tiêu đến năm 2030 kinh tế số sẽ đóng góp 30% GDP.

Theo World Bank, 5 cấu thành quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của kinh tế số, bao gồm: cơ sở hạ tầng số, nền tảng kỹ thuật số, dịch vụ tài chính kỹ thuật số, doanh nghiệp số và kỹ năng số. Trong đó, World Bank xếp hạ tầng số ở vị trí đầu tiên, cho thấy tầm quan trọng của cấu thành này.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, Chánh văn phòng Hiệp hội Dữ liệu Việt Nam.

Sau hơn ba thập kỷ đổi mới, Việt Nam đã chứng tỏ năng lực bứt phá bước vào kỷ nguyên số với nhiều thành tựu đáng tự hào. Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam dẫn chứng, cả nước hiện có hơn 80 triệu người dùng Internet, tỷ lệ chuyển đổi IPv6 đứng thứ 9 trên thế giới. Thị trường điện toán đám mây đang tăng tốc, đạt 775 triệu USD trong năm 2024, dự kiến cán mốc 1,24 tỷ USD vào năm 2025. Năng lực trung tâm dữ liệu (data center – DC) cũng được dự báo tăng vọt từ 45 MW năm 2024 lên 525 MW vào 2025 và đạt 1.000 MW vào 2030.

Tuy nhiên, phát triển hạ tầng số ở Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn về đầu tư, tiêu chuẩn xanh, an ninh mạng, chủ quyền dữ liệu và năng lực R&D cốt lõi.

Hạ tầng số bao gồm 3 thành phần: Hạ tầng kỹ thuật (máy và mạng), hạ tầng dữ liệu và hạ tầng ứng dụng. Trong đó, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng hạ tầng dữ liệu là một trong những điểm yếu lớn nhất của hạ tầng số Việt Nam, cần tiếp tục được nâng cấp, trau dồi.

Theo ông Nguyễn Huy, Trưởng Ban Công nghệ, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia, để có một hạ tầng số ổn định thì không thể yếu ở trụ cột hạ tầng nào.

Ông so sánh, việc có hạ tầng mạng, hạ tầng tính toán hiệu năng cao nhưng không có hạ tầng dữ liệu giống như có một chiếc xe Ferrari mà không có nguyên liệu: “Nếu không có đủ hạ tầng dữ liệu để làm nguyên liệu và xây dựng được một hệ thống thông suốt thì chiếc xe không thể phát huy hết khả năng".

“Gần đây, Đảng và Nhà nước đã có chủ trương phát triển mạnh về hạ tầng dữ liệu. Trung tâm Dữ liệu Quốc gia ra đời và bắt đầu có những tiêu chuẩn chung để tích hợp, liên kết dữ liệu. Tiêu chuẩn đó không chỉ kết nối dữ liệu cho các bộ, ngành, địa phương mà phải làm sao để tích hợp chuẩn quốc tế, đưa “chiếc xe”, nền kinh tế số của ta ra thế giới”, ông Nguyễn Huy phân tích.

Đồng quan điểm, GS. Hồ Tú Bảo, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, thành viên Hội đồng tư vấn quốc gia về Khoa học & Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số nhận định, những năm gần đây dữ liệu đã được nhận thức là một yếu tố rất quan trọng cho sự phát triển, với việc xây dựng Trung tâm Dữ liệu Quốc gia và các cơ sở dữ liệu khác. Tuy nhiên tồn tại điểm yếu là dữ liệu được xây dựng trong nhiều năm mà chưa có một hệ thống kiến trúc thống nhất, gây cản trở, hạn chế kết nối và chia sẻ.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Xuân Hòa, Giám đốc Thị trường Toàn cầu, dòng sản phẩm Trạm Hợp bộ, ABB, đánh giá mảng trung tâm dữ liệu của Việt Nam chưa mạnh, dù đã có nhiều doanh nghiệp trong nước tham gia phát triển tuy nhiên vẫn thiếu nhiều nhà đầu tư nước ngoài.

Ông Hòa chỉ ra nguyên nhân nằm ở khả năng kết nối tốc độ cao ra nước ngoài còn hạn chế. Hạ tầng lưới điện chưa đủ để phát triển các trung tâm dữ liệu công suất lớn. Nguồn năng lượng sạch chưa đáp ứng cho đầu tư bền vững. Cơ chế hỗ trợ, thu hút đầu tư còn cần cải thiện để cạnh tranh với các quốc gia trong khu vực.

Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, trong nền kinh tế số, dữ liệu được coi là dầu mỏ, đã trở thành nguyên liệu cốt lõi của mọi ngành. Việc Đảng và nhà nước quyết định ban hành Luật dữ liệu năm 2025 và Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân thể hiện tầm nhìn chiến lược, biến dữ liệu thành sức mạnh quốc gia, đồng thời đảm bảo an ninh, đạo đức và niềm tin của xã hội.

Tầm nhìn đó đã đặt ra hai sứ mệnh song hành: mở khóa giá trị của dữ liệu để thúc tăng trưởng, đổi mới sáng tạo; đồng thời bảo vệ chủ quyền số, quyền riêng tư của công dân và an ninh quốc gia trong dòng chảy xuyên biên giới.

Bà Dung chỉ ra những thách thức hiện nay bao gồm năng lượng, đường truyền quốc tế, năng lực của các trung tâm dữ liệu, năng lực cung cấp dịch vụ đám mây ở Việt Nam còn hạn chế. Nền tảng công nghệ cốt lõi do người Việt Nam làm chủ chưa phát triển. Khung thể chế trong việc phát triển dữ liệu còn nguyên sơ.

Tuy nhiên không thể tiếp tục để Việt Nam phải lệ thuộc về mặt dữ liệu vào các nền tảng quốc tế.

“Phía trước là cuộc đua marathon của toàn dân tộc, sẽ có những khúc quanh quyết định nhưng với đường hướng lãnh đạo của Đảng, ý chí của cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia và người dân, chúng ta hy vọng sẽ về đích như mong đợi, làm chủ hạ tầng, làm chủ công nghệ chiến lược và làm chủ tương lai dữ liệu của chính mình”, chuyên gia tin tưởng.

Đỗ Kiều

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/cong-nghe/thach-thuc-cua-viet-nam-khi-lam-chu-dau-mo-moi-cua-nen-kinh-te-so-1109865.html