Thách thức trong giám sát lệnh ngừng bắn tại Ukraine

4 giờ trướcBài gốc

Binh sĩ Ukraine bắn lựu pháo bọc thép 2000 trong cuộc xung đột với Nga gần Bahmut, vùng Donetsk. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo tờ Guardian, mặc dù Ukraine đã chấp thuận đề xuất ngừng bắn 30 ngày sau các cuộc thảo luận với Mỹ tại Jeddah, nhưng tuyên bố chung giữa hai bên không nêu rõ cơ chế giám sát và thực thi lệnh này.

Theo ông John Foreman, cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Moskva và Kiev, việc giám sát phải được triển khai ngay lập tức để đảm bảo tính hiệu quả của lệnh ngừng bắn. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của một quy trình giám sát chặt chẽ.

Lịch sử xung đột tại Ukraine cho thấy những thách thức đáng kể trong việc giám sát ngừng bắn. Trước đây, phái bộ của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) với khoảng 1.000 nhân sự đã thực hiện giám sát thỏa thuận Minsk năm 2014-2015 thông qua các cuộc tuần tra ở Donbas. Tuy nhiên, tổ chức này không thể ngăn chặn các vụ vi phạm, với 400.000 trường hợp chỉ riêng trong năm 2017. Đến năm 2021, dù số vụ vi phạm giảm còn khoảng 93.000.

Theo ông Samir Puri, chuyên gia tại Chatham House và cựu giám sát viên OSCE, nhiệm vụ giám sát hiện nay phức tạp hơn rất nhiều so với năm 2015. Hiện nay, tuyến xung đột kéo dài hơn 2.000 km với sự đối đầu của hai quân đội chính quy, được trang bị vũ khí hiện đại.

Công nghệ giám sát tiên tiến, như thiết bị bay không người lái, vệ tinh trinh sát và hệ thống cảm biến hiện đại, có thể hỗ trợ quá trình theo dõi vi phạm lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, việc sử dụng công nghệ không thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người trong xử lý xung đột. Một câu hỏi quan trọng đặt ra là ai sẽ kiểm soát và giám sát toàn bộ chiến tuyến trải dài này.

Một số nước châu Âu như Anh và Pháp đã đề xuất thành lập một lực lượng gìn giữ hòa bình nhằm bảo vệ Ukraine trong trường hợp hòa bình lâu dài. Tuy nhiên, lực lượng này không có nhiệm vụ thực thi lệnh ngừng bắn mà chỉ tập trung vào bảo vệ không phận, tuyến đường biển và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Ông Foreman cho rằng, giám sát là yếu tố quan trọng để duy trì ổn định và xây dựng lòng tin giữa các bên tham chiến. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng một lệnh ngừng bắn được thực thi kém có thể làm gia tăng nguy cơ tái bùng phát giao tranh.

Việc OSCE tiếp tục đảm nhận vai trò giám sát có thể không khả thi, do tổ chức này đã dừng hoạt động tại Ukraine sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022. Một lựa chọn thay thế có thể là đặt quá trình giám sát dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc, nhưng điều này đòi hỏi sự đồng thuận của Nga trong Hội đồng Bảo an.

Ông Puri cũng đề xuất một mô hình giám sát khác, trong đó một khu phi quân sự có thể được thiết lập dọc theo chiến tuyến hiện tại, tương tự như ở bán đảo Triều Tiên. Theo đề xuất này, Nga có thể triển khai một lực lượng bảo đảm an ninh - quân đội từ các đối tác chiến lược như Trung Quốc - đóng vai trò trung gian với Ukraine.

Bối cảnh hiện nay đặt ra nhiều câu hỏi về tính khả thi của lệnh ngừng bắn và cách thức giám sát để tránh vi phạm. Theo các chuyên gia, một nền hòa bình lâu dài chỉ có thể đạt được khi cả hai bên không tiếp tục tìm cách phá vỡ thỏa thuận bằng các hành động khiêu khích hay xung đột.

Hoàng Anh/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/thach-thuc-trong-giam-sat-lenh-ngung-ban-tai-ukraine-20250314134355155.htm