Thách thức xuất khẩu cuối năm

6 giờ trướcBài gốc

Nhiều ngành hàng đang đứng trước bài toán về đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Hàng loạt những thách thức đối với xuất khẩu của Việt Nam được nêu tại Hội thảo: "Thương mại quốc tế trong bối cảnh mới - Cơ hội và thách thức đối với Việt Nam", diễn ra chiều 5/9, trong khuôn khổ chuỗi sự kiện Viet Nam International Sourcing 2025.

Bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, chưa từng có tiền lệ, tiềm ẩn rủi ro đe dọa sự ổn định, phát triển của thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu, như bất ổn địa chính trị, xu hướng bảo hộ, căng thẳng thương mại leo thang, Mỹ áp dụng chính sách thuế quan mới. Việt Nam... đang là lực cản đối với xuất khẩu.

Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công thương) phân tích, xuất khẩu đang đối mặt nhiều lực cản trước những thay đổi từ bên ngoài, nhu cầu tiêu dùng yếu, tiêu chuẩn nhập khẩu khắt khe hơn từ nhiều quốc gia nhập khẩu, các yếu tố phi truyền thống như tiêu chuẩn lao động, môi trường, chuyển đổi xanh cũng tác động mạnh mẽ tới cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu công bố vào tháng 6/2025, Ngân hàng Thế giới (WB) đã giảm mạnh dự báo tăng trưởng toàn cầu xuống 2,3% do tác động từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ và môi trường kinh tế bất ổn.

Còn Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) dự báo Thương mại toàn cầu năm 2025 chỉ tăng 0,9% (so với mức 2,9% của năm 2024, và thấp hơn nhiều so với mức trung bình giai đoạn trước).

Cùng với đó, xung đột địa chính trị, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, cùng xu hướng bảo hộ đang làm gia tăng bất ổn và khó đoán định. Các quốc gia đẩy mạnh áp dụng hàng rào thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ sản xuất trong nước đã tạo ra những rào cản mới trong hoạt động thương mại quốc tế.

Do quy mô nền kinh tế của nước ta còn khiêm tốn nhưng độ mở lại lớn, khả năng cạnh tranh và sức chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài còn hạn chế. Xuất nhập của Việt Nam đang và dự kiến sẽ tiếp tục chịu tác động mạnh mẽ từ các thay đổi chính sách thương mại của các nền kinh tế lớn.

Số liệu của Cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu từ đầu năm đến hết ngày 15/8/2025 đạt 555,21 tỷ USD, tăng 16,6%, tương ứng tăng 79,2 tỷ USD về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2024, trong đó xuất khẩu trên 282 tỷ USD.

Tuy nhiên, các tháng còn lại của năm, xuất khẩu dự báo khó duy trì đà tăng như những tháng vừa qua, bởi mức thuế đối ứng với hàng hóa xuất đi Mỹ bị áp ở mức 20% từ 7/8, dự báo nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Mỹ nhiều khả năng giảm.

Để về đích với mức tăng trưởng xuất khẩu 12% trong năm nay, thách thức cho các tháng tới không hề nhỏ, theo các chuyên gia. Bởi ngoài những yếu tố khách quan, xuất khẩu tuy tăng trưởng nhưng lại phụ thuộc vào một số thị trường/khu vực thị trường.

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp sẽ đối mặt với rủi ro khi chỉ dựa vào một số thị trường truyền thống

Đơn cử, năm ngoái, Việt Nam xuất khẩu 405 tỷ USD hàng hóa ra thị trường toàn cầu, nhưng gần 80% kim ngạch này được xuất tới các quốc gia Đông Bắc Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản), Mỹ, ASEAN, EU, tương đương gần 318 tỷ USD.

7 tháng 2025, xuất khẩu mang về 262 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ, nhưng cơ cấu thị trường xuất khẩu chưa có sự thay đổi, khi vẫn phụ thuộc vào các thị trường kể trên. Trong 262 tỷ USD đó, riêng 4 thị trường/khu vực thị trường này đã lên tới 205,75 tỷ USD.

Đề cập đến những giải pháp thúc đẩy xuất khẩu, theo ông Linh, bên cạnh những thách thức, hệ thống 17 FTA đã ký kết của Việt Nam với hơn 60 nền kinh tế toàn cầu đang là trợ lực giúp các ngành hàng xuất khẩu đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, từ đó giảm bớt rủi ro khi quá phụ thuộc vào một số thị trường.

"Các FTA thế hệ mới điển hình như CPTPP, EVFTA, RCEP đã mở ra những không gian thị trường rộng lớn, đa dạng, tạo lợi thế cạnh tranh đáng kể cho các quốc gia như Việt Nam, các doanh nghiệp cần tận dụng tối đa các FTA này để tăng tốc đưa xuất khẩu về đích", ông Linh nhấn mạnh.

Cùng đó, xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng và dịch chuyển đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia vẫn tạo cơ hội để Việt Nam tăng cường thương mại, thu hút FDI, mở rộng sản xuất và gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Minh chứng là 7 tháng năm 2025, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 24 tỷ USD. Giải ngân vốn FDI tăng 8,4%, đạt 13,6 tỷ USD.

Bối cảnh mới hiện nay vừa đặt ra thách thức vừa mở ra cơ hội đối với Việt Nam. Nếu biết tận dụng lợi thế từ các FTA, chủ động thích ứng với hàng rào thuế quan và phi thuế quan, đẩy mạnh chuyển đổi xanh, chuyển đổi số số, đổi mới sáng tạo, Việt Nam hoàn toàn có thể nâng cao vị thế, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài (Bộ Công thương)

Thế Hoàng

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/thach-thuc-xuat-khau--cuoi-nam-d379072.html