Những ngày đầu tháng 10, hoàn lưu bão số 11 (Matmo) đổ mưa lớn dồn dập xuống các vùng cao Thái Nguyên. Chỉ trong ít giờ, các tuyến đường vắt ngang qua các núi đá dẫn vào xã Sảng Mộc, nơi có 696 hộ với 3.286 nhân khẩu đã bị lũ dữ chia cắt. Mực nước ở nhiều đoạn dâng cao tới 5m, cuốn phăng những cây cầu tràn và đoạn đường huyết mạch ĐT 271.
ĐT 271, tuyến đường độc đạo vào xã Sảng Mộc bị lũ dữ xé toạc đêm 7/10.
“Chưa bao giờ chúng tôi chứng kiến cảnh tượng như vậy. Cả 8 xóm đều bị cô lập, điện mất 6 ngày, sóng điện thoại mất 3 ngày, hàng cứu trợ bên ngoài không thể vào. Nhiều hộ dân phải trú tạm trong nhà văn hóa, lương thực chỉ đủ cầm cự vài ngày”, ông Lê Văn Thọ, Chủ tịch UBND xã Sảng Mộc nhớ lại.
Cư dân xã Sảng Mộc chủ yếu là đồng bào Tày, Dao, Mông, Nùng sống rải rác dọc triền núi. Giao thông vốn đã khó khăn, toàn xã chỉ có hai đường độc đạo kết nối với bên ngoài. Trong đó, tuyến tỉnh lộ 271 là mạch sống nối quốc lộ 1B (từ xã La Hiên) vào các xã Nghinh Tường, Sảng Mộc với chiều dài 36,2km.
Các lực lượng cứu trợ không thể vào Sảng Mộc do giao thông chia cắt.
Khi lũ quét qua từ ngày 7 - 9/10, tuyến đường này xuất hiện hơn 60 điểm sạt lở ta luy âm và dương với khối lượng đất đá khoảng 9.000m³. Ba ngầm tràn tại Km 30+200, Km 31+100 và Km 31+400 bị phá hủy nặng, mỗi đầu tràn bị khoét sâu tới 40m.
Vị trí bị đứt nặng nhất nằm cách trung tâm xã khoảng 3km, là điểm duy nhất để xe cơ giới ra vào. Khi thông tin tuyến đường bị “xóa sổ” được báo về Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai xã vào đêm 7/10, nguy cơ cô lập hàng nghìn người dân hiện rõ, thực phẩm sẽ cạn, nước sạch khan hiếm, các điểm dân cư đặc biệt khó khăn có nguy cơ bị lũ quét tiếp nếu mưa kéo dài.
Lực lượng cứu trợ chuyển từng hộp mì tôm cho người dân qua các sườn đồi chênh vênh, nguy hiểm.
Trong bối cảnh đó, lực lượng tại chỗ nhanh chóng triển khai phương án “4 tại chỗ”. Một nhánh dân quân, công an và người dân xã mở đường tạm bằng xe xúc nhỏ từ hướng Thần Sa để xe máy có thể vận chuyển nhu yếu phẩm tạm thời.
Nhánh khác liên hệ Hạt Quản lý đường bộ 1 Thái Nguyên, đơn vị phụ trách tuyến ĐT 271, khẩn trương tiếp cận, khảo sát và lập phương án khắc phục ngay trong đêm.
Gác nỗi lo mẹ già, nhà ngập để thông đường
Đêm 8/10, mặc dù nước lũ vẫn tiếp tục dâng cao nhưng những chiếc máy xúc đầu tiên đã vào vị trí. Ông Hà Ngọc Quý, Hạt trưởng Hạt Quản lý đường bộ 1 cho biết, trước tình thế cấp thiết, đơn vị lập hai phương án: Mở đường tránh qua Thần Sa hoặc tập trung tổng lực thông tuyến chính.
“Chúng tôi quyết định chọn phương án hai. Tại mỗi vị trí hư hỏng bố trí hai máy xúc, bốn xe ô tô, chín công nhân chia làm hai mũi từ hai đầu tuyến. Tất cả thi công 24/24h, kể cả ban đêm, dưới mưa lạnh”, ông Quý kể.
Cán bộ, công nhân Hạt Quản lý đường bộ 1 làm xuyên đêm quyết tâm mở đường trong lũ.
Tại hiện trường, anh Đàm Minh Tài, thợ máy lâu năm nhớ như in khung cảnh lúc đó: “Đất đá đổ xuống liên tục, đường trơn như bôi mỡ, có chỗ máy lớn không thể tiếp cận nên phải thay bằng xe nhỏ. Có đoạn phải xúc từng gầu, mở từng mét đường để kéo thiết bị vào. Anh em làm thông ba điểm ngầm cùng lúc, không ai bỏ vị trí”.
Giữa mưa lũ, hình ảnh anh Nông Văn Vui, công nhân Hạt quản lý đường ở xóm Nà Ca, xã Sảng Mộc khiến nhiều người xúc động.
“Tối 7/10, tôi đang trực ở điểm ngầm cùng anh em địa phương thì nước lên nhanh. Đường về nhà bị sạt lở nhiều đoạn, mẹ già ở nhà một mình, toan chạy về cứu mẹ và gia đình thì không kịp khi lũ dâng quá nhanh, tôi lo lắm, điện thoại thì mất sóng, không liên lạc được.
Lúc đó tôi trấn tĩnh và quyết định ở lại cùng anh em bám hiện trường, căng dây phản quang, lắp biển cảnh báo để không ai lọt qua đoạn nguy hiểm, đồng thời tích cực dồn toàn lực khắc phục sự cố, mong sớm có đường về quê", anh Vui kể.
Toàn tuyến ĐT 271 có tới hơn 60 điểm sạt lở.
Sau 2 ngày tuyến đường được thông, anh mới vỡ òa khi hay tin mẹ già an toàn, dù nhà bị ngập một phần, ao cá bị lũ cuốn trôi, toàn bộ hoa màu hư hỏng, trong suốt ba ngày bị cô lập.
“Ai cũng xác định nhiệm vụ chung là quan trọng nhất. Khi đường được thông, tôi mới biết nhà và mẹ không sao", anh Vui xúc động chia sẻ.
Sau 48 tiếng căng mình, vào 0h30 ngày 11/10, hai mũi thi công hợp long tại Km 31+100. Tiếng còi máy vang lên giữa màn đêm, báo hiệu tuyến ĐT 271 chính thức thông tuyến tạm.
Ngay sáng sớm, những chiếc xe chở lương thực, hàng cứu trợ đầu tiên vượt qua đoạn ngầm, tiến thẳng vào trung tâm xã trong niềm vui hy vọng của bao người dân bị cô lập đang mong đợi nơi đây.
Đường thông, các xe hàng cứu trợ đã nhanh chóng vượt ngầm tiến vào tận trung tâm xã cứu giúp người dân.
Lực lượng cứu trợ đã nhanh chóng tiếp cận các xóm bị ngập sâu, nơi có nhiều hộ già yếu, trẻ nhỏ để cứu trợ. Các đoàn điện lực cũng lập tức kéo dây, khôi phục lưới điện bị hư hỏng suốt 6 ngày.
“Không ai nghĩ có thể khôi phục nhanh như vậy. Đoạn hư hỏng kéo dài, đất bị cuốn đi từng giờ, nhưng anh em không rời máy, ăn cơm nguội tại chỗ, ngủ gục trong cabin”, một người dân xúc động chia sẻ.
Chỉ trong hơn hai ngày, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền, sự chủ động của lực lượng quản lý đường và tinh thần không quản hiểm nguy của công nhân, tuyến ĐT 271, “mạch sống” của ba xã vùng cao đã được nối lại. Các đơn vị đang tiếp tục gia cố 3 ngầm tràn, mở rộng mặt đường để đảm bảo lưu thông an toàn, bền vững.
Hạt Quản lý đường bộ 1 tiếp tục gia cố và xử lý các vị trí sạt lở trên toàn tuyến đảm bảo lưu thông, xử lý hậu quả bão lũ.
Lũ dữ đã đi qua, nhưng câu chuyện về những con người gác lại nỗi lo riêng để mở đường cứu dân vẫn ở lại. Trong ánh đèn vàng leo lét của công trường đêm, những gương mặt sạm đen vì bùn đất ánh lên niềm vui khi thấy dòng xe cứu trợ nối đuôi nhau vào bản, đó là minh chứng cho tinh thần trách nhiệm, đoàn kết và tình người trong gian khó nơi vùng cao Thái Nguyên.
Những xe hàng cứu trợ tiến vào Sảng Mộc ngay sau khi các đập tràn được khắc phục kịp thời