Vừa qua, trên địa bàn tỉnh có nhiều người được hưởng lương hưu sau 15 năm tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) theo quy định của Luật BHXH năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1-7-2025). Điều này đã tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, qua đó khẳng định chính sách BHXH tự nguyện là điểm tựa tài chính cho những người lao động tự do khi tuổi về già.
An vui tuổi già
Theo đại diện BHXH tỉnh, từ khi Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có nhiều người được hưởng chế độ hưu trí sau 15 năm tham gia BHXH. Đơn cử như trường hợp ông Nguyễn Văn Tiển (61 tuổi, phường Nam Nha Trang) có thời gian hơn 11 năm tham gia BHXH bắt buộc khi làm việc cho một công ty. Năm 2022, ông nghỉ không lương và bảo lưu quá trình tham gia BHXH. Khi tìm hiểu về chính sách BHXH tự nguyện và những chế độ như: được lương hưu, được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí..., ông đã tham gia BHXH tự nguyện từ năm 2024 với mức thu nhập lựa chọn 3,5 triệu đồng/tháng. Đến tháng 8-2025, ông đã được cơ quan BHXH tỉnh trao quyết định hưởng chế độ hưu trí với mức lương hơn 1,6 triệu đồng/tháng.
Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh tư vấn cho người nhận lương hưu qua tài khoản cá nhân.
Trước đây, bà Nguyễn Thị Đào (60 tuổi, phường Nam Nha Trang) làm nhân viên tạp vụ cho một công ty và tham gia BHXH bắt buộc được 12 năm 11 tháng. Tháng 9-2024, bà nghỉ việc; sau đó, bà tham gia BHXH tự nguyện. Đến ngày 1-8-2025, bà đã được hưởng chế độ hưu trí với mức lương hơn 1,76 triệu đồng/tháng.
Hai trường hợp được nhận lương hưu sớm nêu trên đều có quá trình tham gia BHXH bắt buộc. Khi nghỉ việc, họ chưa đủ thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ hưu trí. Sau khi được tuyên truyền, vận động về những ưu việt của chính sách hưu trí theo Luật BHXH năm 2024, họ đã quyết định tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu sớm. Đây là nguồn động viên lớn để cuộc sống an vui khi về già. Nguồn tài chính ổn định này giúp họ chi trả một phần chi phí sinh hoạt hằng tháng mà không phải phụ thuộc vào con cháu.
Chính sách nhân văn
Chính sách BHXH mới đã tạo điều kiện cho nhiều người tham gia BHXH có cơ hội được hưởng lương hưu, nhất là những người tham gia BHXH muộn; đồng thời khuyến khích nhiều người dân tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện. Chính sách này không chỉ giúp người lao động sớm có lương hưu ổn định, mà còn giải quyết được tình trạng rút BHXH một lần diễn ra trong thời gian qua. Thay vì nhận BHXH một lần và mất đi cơ hội được chăm sóc sức khỏe, hiện nay, người lao động có thể lựa chọn đóng đủ 15 năm để khi về già có khoản lương hưu ổn định và tấm thẻ bảo hiểm y tế trọn đời.
Theo quy định, đối với lao động nữ, mức lương hưu hằng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%. Đối với lao động nam, mức lương hưu hằng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%. Trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.
Ông Hoàng Anh Phong - Trưởng phòng Chế độ, BHXH tỉnh cho biết, chế độ hưu trí là cốt lõi của chính sách BHXH, đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho người lao động khi hết tuổi lao động. Vì thế, quy định mới của Luật BHXH năm 2024 về giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm đã mở ra cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng cho những lao động tự do. Tuy nhiên, do giảm điều kiện thời gian đóng BHXH xuống còn 15 năm nên tỷ lệ hưởng lương hưu tối thiểu cũng thay đổi để phù hợp.
MAI HOÀNG