Thăm Nhật Bản và Hàn Quốc, Tổng thống Trump tìm kiếm khoản đầu tư khổng lồ

13 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump chào đón Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung bên ngoài Nhà Trắng ngày 25/8/2025. Ảnh: UPI

Lời hứa trên giấy

Nhật Bản và Hàn Quốc đã cam kết các khoản đầu tư này hồi tháng 8 nhằm thuyết phục ông Trump hạ mức thuế dự kiến từ 25% xuống còn 15%. Tuy nhiên, khi Tổng thống Mỹ chuẩn bị khởi hành thăm châu Á vào sáng 25/10, các cam kết đó vẫn chỉ là những “lời hứa trên giấy” hơn là tiền thật sẵn sàng chảy vào nền công nghiệp Mỹ.

Nhật Bản đã cam kết đầu tư 550 tỷ USD, nhưng nước này muốn số tiền đó mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp Nhật - điều kiện đã được nêu rõ trong bản ghi nhớ công bố hồi tháng 9. Tuần tuần này, Nhật Bản vừa có tân Thủ tướng Sanae Takaichi, người bày tỏ sự tôn trọng với ông Trump nhưng đang điều hành một Chính phủ liên minh còn non trẻ.

Trong khi đó, Hàn Quốc đưa ra cam kết 350 tỷ USD nhưng muốn có một đường hoán đổi tiền tệ (swap line) với đồng USD để hỗ trợ việc đầu tư, đồng thời mong muốn thực hiện các giao dịch thông qua bảo lãnh cho vay. Nếu không có cơ chế này, cam kết đầu tư có thể khiến nền kinh tế Hàn Quốc lao đao.

Những thỏa thuận đầu tư này khá bất thường đối với một khuôn khổ thương mại, và ông Trump khẳng định rằng ông sẽ “đích thân chỉ đạo” việc sử dụng nguồn tiền, qua đó có thể tự chọn ra “người thắng và kẻ thua”. Sau nhiều tuần đàm phán, các bên vẫn chưa đạt được bước đột phá nào trong cách triển khai các khoản đầu tư, dù cả hai nước đều muốn duy trì quan hệ tốt đẹp với Mỹ.

Trước chuyến đi, ông Trump thể hiện sự lạc quan khi cho rằng, chính các mức thuế của ông đã buộc Nhật Bản và Hàn Quốc phải rót tiền vào Mỹ, tạo ra điều mà ông tin sẽ là “cơn bùng nổ kinh tế” bắt đầu từ năm tới.

“Chúng ta đã làm rất tốt, như các bạn biết đấy, với Nhật Bản, với Hàn Quốc”, ông Trump nói với các thượng nghị sĩ Cộng hòa hôm 22/10. “Nếu không có thuế quan, các bạn sẽ chẳng bao giờ có được thỏa thuận này...".

Đối trọng với sức mạnh sản xuất của Trung Quốc

Với ông Trump, các khoản đầu tư này không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là cách để thể hiện sức mạnh của nước Mỹ trước cuộc gặp dự kiến với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, được kỳ vọng sẽ diễn ra bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Hàn Quốc. Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer hôm 21/10 mô tả chiến lược của ông Trump một phần là nhằm “khuyến khích các đồng minh đầu tư vào tương lai công nghiệp của Mỹ” để đối trọng với các nhà sản xuất Trung Quốc.

Tuy nhiên, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đang phải cạnh tranh trực tiếp với Trung Quốc - quốc gia đang chuyển hướng mạnh mẽ sang xe điện, chip máy tính và các công nghệ khác. Một số chuyên gia cảnh báo rằng, việc buộc các đồng minh đầu tư vào Mỹ có thể khiến họ suy yếu trước Trung Quốc.

“Họ cần đầu tư vào chính đất nước mình”, ông Christopher Smart, đối tác quản lý tại Công ty chiến lược địa chính trị Arbroath Group, đồng thời là cựu Cố vấn kinh tế cấp cao tại Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Obama nhận định. Ông cho rằng, ông Trump “đang tìm cách rút tiền đầu tư” từ hai quốc gia này, đồng thời dựng lên “những bức tường thuế quan” khiến hàng hóa của họ khó vào thị trường Mỹ - một cách tiếp cận khá mất cân bằng trong quan hệ đồng minh.

Ít chuyên gia tin rằng Nhật Bản và Hàn Quốc đồng tình với quan điểm của chính quyền Tổng thống Trump rằng các khoản đầu tư vào Mỹ là để “cạnh tranh với Trung Quốc”.

“Thực tế là họ muốn giảm thuế và tránh cơn thịnh nộ của nhà lãnh đạo nước Mỹ”, ông Andrew Yeo, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu chính sách Châu Á của Viện Brookings, cho biết.

Bài học từ thương vụ Nippon Steel

Theo ông William Chou, chuyên gia về Nhật Bản tại Viện Hudson, một tổ chức tư tưởng bảo thủ, Tokyo và Seoul đều mong muốn đạt “tiến triển” trong các cuộc đàm phán với Washington. Ông dẫn chứng thương vụ Nippon Steel mua lại U.S. Steel hồi đầu năm nay là minh chứng cho việc Nhật Bản có thể hợp tác với chính quyền Tổng thống Trump.

Ban đầu, ông Trump phản đối vụ sáp nhập, nhưng sau đó lại ủng hộ khi đạt được thỏa thuận cho phép Chính phủ Mỹ có một phần quyền kiểm soát công ty sau khi sáp nhập.

Tương tự, bản ghi nhớ về khoản đầu tư 550 tỷ USD của Nhật Bản cũng cho phép Chính phủ Mỹ có tiếng nói trong việc sử dụng nguồn vốn này. Theo đó, một ủy ban do Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đứng đầu sẽ đề xuất các khoản đầu tư, phía Nhật có 45 ngày để phản hồi, và các dự án sẽ “ưu tiên sử dụng nhà thầu và nhà cung cấp Nhật Bản”.

“Nhật Bản đã hoàn tất các thủ tục giấy tờ”, ông Lutnick nói trong một cuộc phỏng vấn với CNBC hồi tháng 9. “Họ trao cho chúng ta 550 tỷ USD để đầu tư vì lợi ích của nước Mỹ như xây dựng đường ống Alaska, phát triển nhà máy điện hạt nhân, nâng cấp lưới điện, và sản xuất kháng sinh gốc ngay tại Mỹ”.

Hàn Quốc vẫn đang loay hoay thuyết phục Mỹ

Trong khi đó, Hàn Quốc vẫn chưa ký kết văn bản chính thức nào với Mỹ về khoản đầu tư 350 tỷ USD, vốn là nguyên nhân khiến mức thuế cao của Mỹ tiếp tục áp dụng với ô tô Hàn Quốc. Các quan chức Seoul từ chối yêu cầu của Washington về việc thanh toán trước, vì lo ngại điều này có thể gây khủng hoảng tài chính. Thay vào đó, họ đề xuất thực hiện khoản đầu tư thông qua các khoản vay và bảo lãnh tín dụng.

Trở về từ chuyến công du Washington hôm 20/10, Chánh văn phòng phụ trách chính sách của Tổng thống Kim Yong nói với báo giới rằng, các cuộc đàm phán “đã có tiến triển”, dù không tiết lộ chi tiết. “Chúng tôi đang tiến gần đến một thỏa thuận bảo đảm lợi ích song phương mà Hàn Quốc có thể chịu đựng được”, ông Kim nói. “Phía Mỹ hoàn toàn hiểu và ghi nhận những cú sốc tiềm tàng đối với thị trường ngoại hối của Hàn Quốc”.

Khoản đầu tư mà Hàn Quốc đề xuất tương đương hơn 80% dự trữ ngoại tệ của nước này. Seoul cũng mong muốn thiết lập cơ chế hoán đổi tiền tệ với Mỹ để tránh rủi ro mất ổn định tài chính, nhưng hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận.

Vấn đề nhập cư lại trở thành điểm nóng

Cuộc truy quét nhập cư ngày 4/9 do chính quyền Tổng thống Trump tiến hành tại nhà máy ô tô Hyundai ở bang Georgia, khiến hơn 300 công dân Hàn Quốc bị giam giữ, đã khiến quan hệ song phương thêm căng thẳng. Vụ việc diễn ra chưa đầy hai tuần sau cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung, và dẫn đến làn sóng kêu gọi Seoul đảm bảo quyền pháp lý cho lao động Hàn Quốc tại Mỹ.

Kể từ đó, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết phía Mỹ đã đồng ý cho phép công nhân Hàn Quốc nhập cảnh theo diện thị thực ngắn hạn hoặc chương trình miễn thị thực, nhằm phục vụ các dự án công nghiệp ở Mỹ.

Tổng thống Lee cảnh báo rằng, các doanh nghiệp Hàn Quốc sẽ “do dự” trước việc mở rộng đầu tư tại Mỹ nếu Washington không cải thiện chính sách thị thực. “Việc xây dựng nhà máy hoặc lắp đặt thiết bị cần đến cần kỹ thuật viên. Nhưng Mỹ lại không có lực lượng lao động đó, và họ cũng không cấp thị thực để người của chúng tôi sang làm việc”, Tổng thống Lee phát biểu tháng trước.

Về phần mình, ông Trump nói rằng, chính các mức thuế sẽ “thúc đẩy đầu tư mới và cuối cùng tạo việc làm cho công dân Mỹ”. “Nếu không có thuế quan, đất nước này sẽ chỉ giậm chân tại chỗ, thật sự là một chặng đường gian nan”, ông Trump phát biểu hôm 22/10.

Quỳnh Vũ

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tham-nhat-ban-va-han-quoc-tong-thong-trump-tim-kiem-khoan-dau-tu-khong-lo-10392766.html