Tham vọng máy bay 'made in China' lao đao

11 giờ trướcBài gốc

Máy bay C919 "made in China" vẫn dùng nhiều linh kiện nhập khẩu từ phương Tây. Ảnh: Reuters.

C919, mẫu máy bay thân hẹp do Tập đoàn Máy bay Thương mại Trung Quốc (Comac) sản xuất từng được kỳ vọng trở thành đối thủ của Boeing 737 (Mỹ) và Airbus A320 (châu Âu).

Bắc Kinh xem đây là biểu tượng cho năng lực công nghệ và khả năng tự chủ, dù mẫu máy bay này vẫn sử dụng nhiều linh kiện nhập khẩu từ phương Tây.

Tuy nhiên, theo AP, căng thẳng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh đang đe dọa khả năng tiếp cận các linh kiện cốt lõi của Comac cho chương trình được chính phủ Trung Quốc hỗ trợ mạnh mẽ.

Đứt gãy chuỗi cung ứng

“Comac đang đối mặt với rủi ro lớn trong bối cảnh chính sách toàn cầu biến động, khi chuỗi cung ứng của họ dễ bị tổn thương trước các biện pháp hạn chế xuất khẩu và trả đũa giữa Mỹ và Trung Quốc”, ông Max J. Zenglein, chuyên gia kinh tế cấp cao khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại The Conference Board, nhận định.

Theo phân tích của Bank of America, mẫu máy bay C919 có 48 nhà cung cấp lớn từ Mỹ gồm GE, Honeywell và Collins, 26 từ châu Âu và 14 từ Trung Quốc. Căng thẳng thương mại leo thang sau khi Tổng thống Donald Trump đe dọa áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới với “phần mềm then chốt” cho Trung Quốc, sau khi Bắc Kinh siết chặt xuất khẩu đất hiếm.

Ông Zenglein cho rằng các điểm nghẽn trong chuỗi cung ứng đang bị lợi dụng trong quá trình đàm phán giữa các chính phủ và điều này có thể tiếp diễn khi những phụ thuộc chiến lược trở thành quân bài mặc cả chính trị.

Căng thẳng Mỹ - Trung ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ giao hàng của Comac. Ảnh: Reuters.

Theo hãng tư vấn hàng không Cirium, Comac đã bàn giao 13 chiếc C919 trong năm ngoái và 7 chiếc tính đến tháng 10 năm nay, dù mục tiêu là nâng công suất lên 30 chiếc vào năm 2025. Hiện 3 hãng hàng không lớn của Trung Quốc bao gồm Air China, China Eastern và China Southern là các đơn vị khai thác tổng cộng khoảng 20 chiếc C919.

Ông Dan Taylor, Trưởng bộ phận tư vấn của IBA Aviation, cho biết căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã “trực tiếp ảnh hưởng” đến lịch giao hàng C919. Theo ông, tiến độ sản xuất bị gián đoạn khi Mỹ tạm dừng cấp phép xuất khẩu cho động cơ LEAP-1C vào tháng 5 và chỉ nối lại 2 tháng sau đó.

Động cơ LEAP-1C, do GE Aerospace (Mỹ) và Safran (Pháp) phát triển, sử dụng công nghệ thuộc quyền kiểm soát của Mỹ, khiến việc xuất khẩu cần được Washington phê duyệt. Điều này khiến chương trình của Comac trở nên nhạy cảm với các biến động chính trị.

“Việc phụ thuộc vào động cơ và hệ thống điện tử hàng không phương Tây khiến chương trình này luôn chịu tác động từ các quyết định chính sách nằm ngoài tầm kiểm soát của Comac”, ông Taylor nói.

Hành trình dài để vươn tầm quốc tế

Ngoài yếu tố địa chính trị, chuyên gia Zenglein cho rằng tiến độ chậm còn do Comac thận trọng trong sản xuất, ưu tiên chất lượng và an toàn. Dù Trung Quốc luôn muốn giảm phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài, đây vẫn là quá trình đầy thách thức. Động cơ nội địa CJ-1000A do Tập đoàn Động cơ Hàng không Trung Quốc (AECC) phát triển hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm.

Một số hãng hàng không ngoài Trung Quốc, bao gồm AirAsia, đã bày tỏ sự quan tâm đến việc khai thác C919. Tuy nhiên, việc thiếu chứng nhận quốc tế khiến mẫu máy bay này chưa thể hoạt động bên ngoài lãnh thổ Trung Quốc. Quá trình được cấp chứng nhận bởi cơ quan hàng không Mỹ và châu Âu có thể kéo dài nhiều năm.

Comac còn hành trình dài để nhận được các chứng nhận bay quốc tế. Ảnh: Reuters.

Theo ông Richard Aboulafia, Giám đốc điều hành hãng tư vấn AeroDynamic Advisory, để C919 có thể thành công, mẫu máy bay này cần đạt được 3 yếu tố: hiệu quả kinh tế, mạng lưới hỗ trợ toàn cầu và chứng nhận an toàn từ các cơ quan quốc tế.

Dự báo của Airbus cho thấy Trung Quốc sẽ cần khoảng 9.570 máy bay chở khách mới trong giai đoạn 2025-2044, trong đó hơn 80% là dòng thân hẹp như C919. Tuy nhiên, Comac sẽ phải đối mặt với áp lực cạnh tranh lớn từ Airbus. Hãng này đang mở rộng công suất tại Trung Quốc, với dây chuyền lắp ráp thứ hai dự kiến đi vào hoạt động năm 2026.

Các chuyên gia nhận định Comac sẽ cần nhiều năm để phá vỡ thế thống trị của Boeing và Airbus trên thị trường toàn cầu. Trong ngắn hạn, việc thiếu chứng nhận quốc tế và các biến động về kiểm soát xuất khẩu có thể tiếp tục cản trở kế hoạch mở rộng ra thị trường phương Tây của C919.

Diệu Thanh

Nguồn Znews : https://znews.vn/tham-vong-may-bay-made-in-china-lao-dao-post1597780.html