Thận trọng với thoái vốn, IPO

4 giờ trướcBài gốc

Nhà nước có kế hoạch thoái vốn tại các doanh nghiệp lớn như Becamex IDC, PVI Holdings, Viglacera…

SCIC “ế” gần 12,1 triệu cổ phiếu DMC

Không nằm ngoài dự đoán, phiên đấu giá cả lô 12,1 triệu cổ phần của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế Domesco (Domesco, mã DMC) đã thất bại.

Cụ thể, đến 16h ngày 21/2/2025 là thời điểm kết thúc thời hạn đăng ký tham gia và nộp tiền cọc mua đấu giá theo lô cổ phần của SCIC tại Domesco, hệ thống đấu giá của HOSE ghi nhận không có nhà đầu tư tham gia.

12,1 triệu cổ phiếu DMC tương đương 34,71% vốn điều lệ Domesco được SCIC chào bán với giá khởi điểm gần 1.531,5 tỷ đồng/lô cổ phần, tương đương 126.570 đồng/cổ phiếu. Nhà đầu tư đăng ký và nộp tiền đặt cọc từ ngày 11/2/2025 đến 16h00 ngày 21/2/2025. Phiên đấu giá (nếu đủ điều kiện) sẽ được tổ chức ngày 3/3/2025 tại HOSE.

Trên thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu DMC dao động trong khoảng 70.000 - 75.000 đồng/cổ phiếu. Như vậy, mức giá khởi điểm của cổ phiếu đưa ra bán đấu giá cao hơn thị giá 70 - 80%.

Theo cơ cấu cổ đông Domesco hiện tại, bên cạnh SCIC, Abbott Laboratories đang là cổ đông lớn nhất, nắm quyền chi phối hơn 51% cổ phần tại doanh nghiệp. Thanh khoản của cổ phiếu DMC rất thấp, chỉ đạt vài nghìn đơn vị mỗi phiên.

Điều đáng nói, đây không phải lần đầu tiên cổ phiếu DMC bị “ế”. Vào năm 2019, SCIC thất bại trong việc bán toàn bộ 34,71% vốn tại Domesco, do không có nhà đầu tư tham gia. Khi ấy, giá khởi điểm cho mỗi cổ phần là 119.600 đồng/đơn vị, cao hơn 64% so với thị giá cổ phiếu DMC trên sàn. Ước tính, nhà đầu tư cần bỏ ra tối thiểu 1.441,7 tỷ đồng để mua trọn lô cổ phiếu.

Domesco là doanh nghiệp dược hoạt động khá hiệu quả, doanh thu, lợi nhuận sau thuế năm 2024 tương ứng đạt 1.899,4 tỷ đồng và 202,7 tỷ đồng, lần lượt tăng 10,5% và 10,6% so với năm 2023. Tuy nhiên, mức độ cô đặc cổ phiếu và “cái bóng” lừng lững, đủ quyền chi phối doanh nghiệp của cổ đông nước ngoài khiến các nhà đầu tư lớn, đủ năng lực tài chính mua lô cổ phần trên không cảm thấy hấp dẫn.

Ngay cả các doanh nghiệp đang là những cái tên “hot” trên thị trường như FPT, nếu SCIC thoái vốn cả lô với giá cao, thì khả năng thành công cũng không cao.

IPO Becamex IDC: Thách thức khả năng bán hết

Giá khởi điểm của cổ phiếu đưa ra bán đấu giá cao hơn nhiều thị giá giao dịch trên sàn chứng khoán khiến nhà đầu tư không mặn mà tham gia.

Tuần qua, các công ty chứng khoán đã mở cổng nhận đăng ký đấu giá cổ phần Tổng công ty Đầu tư và phát triển Công nghiệp - CTCP (Becamex IDC, mã BCM). Doanh nghiệp này chuẩn bị thực hiện thương vụ đấu giá cổ phần lớn nhất lịch sử chứng khoán Việt Nam, với 300 triệu cổ phiếu phát hành thêm được chào bán công khai vào ngày 28/4/2025, giá khởi điểm là 69.600 đồng/cổ phiếu. Nếu đợt đấu giá thành công, Becamex IDC có thể thu về ít nhất 20.880 tỷ đồng.

Hiện tại, UBND tỉnh Bình Dương đang nắm giữ 987,8 triệu cổ phiếu BCM, tương ứng tỷ lệ sở hữu 95,44% Becamex IDC. Số cổ phiếu mà doanh nghiệp chào bán chiếm 28,99% lượng cổ phiếu đang lưu hành, nếu bán hết, tỷ lệ sở hữu của Nhà nước sẽ giảm xuống còn khoảng 74%.

Với nhà đầu tư lớn, lô cổ phần chiếm xấp xỉ 29% vốn điều lệ Becamex IDC là tỷ lệ “lửng lơ”, có nghĩa họ có thể trở thành cổ đông lớn, nhưng lại không đủ quyền phủ quyết hay quyết định vấn đề trọng yếu của Công ty, do Nhà nước vẫn sở hữu tới 74% cổ phần.

Với nhà đầu tư nhỏ lẻ, thị giá giao dịch cổ phiếu BCM và các dữ liệu tài chính của Công ty cho thấy, định giá cổ phiếu đang ở mức cao trên thị trường.

Becamex IDC đang cho thấy xu hướng tăng trưởng tích cực về tổng tài sản, từ 45.112 tỷ đồng năm 2022 lên 58.777 tỷ đồng vào cuối năm 2024, nhờ việc mở rộng đầu tư và phát triển hạ tầng, dù có những giai đoạn điều chỉnh nhẹ. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế lại biến động mạnh. Năm 2023, Công ty đạt đỉnh 2.378 tỷ đồng lãi ròng, sau đó giảm mạnh vào các quý đầu năm 2024, do chi phí tài chính và các yếu tố khác, đến nửa cuối năm 2024 tăng trở lại, lũy kế cả năm đạt 2.309 tỷ đồng.

Tính đến cuối năm 2024, tổng nợ phải trả của Becamex IDC là 34.480 tỷ đồng, vay dài hạn 15.724 tỷ đồng, tăng 50% so với cuối năm 2023, chủ yếu từ phát hành trái phiếu và vay ngân hàng dài hạn để đầu tư các dự án trọng điểm. Đáng chú ý, doanh nghiệp vay ngắn hạn ngân hàng 9.903 tỷ đồng, cho thấy sự phụ thuộc vào nợ ngắn hạn để tài trợ vốn lưu động và các hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Trên thị trường tài chính, lãi suất huy động và cho vay vẫn ở mức cao, đặc biệt đối với các khoản vay trái phiếu dài hạn. Việc chi phí lãi vay tăng cao tạo áp lực lớn lên lợi nhuận sau thuế của Becamex IDC. Theo đó, doanh nghiệp cần tăng cường hiệu quả sử dụng vốn, đảm bảo các dự án mới mang lại dòng tiền ổn định để bù đắp chi phí tài chính.

Ngoài ra, thu nhập trên mỗi cổ phần của Becamex IDC ở mức thấp, chưa tới 1.000 đồng/cổ phiếu, đồng thời P/B ở mức trên 3 lần cho thấy, cổ phiếu BCM đang được định giá cao hơn nhiều VN-Index.

Trước đây, Becamex IDC từng chứng kiến 2 đợt chào bán cổ phiếu ế ẩm vào giai đoạn cuối năm 2017, đầu năm 2018, khi lượng chào bán thành công chỉ đạt 6%, với mức giá 31.000 đồng/cổ phiếu.

Ẩn số những phiên thoái vốn lớn

Theo kế hoạch, trong năm 2025, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) sẽ triển khai việc thoái vốn tại PVI Holdings (mã PVI). PVN đã ký hợp đồng thuê tư vấn triển khai phương án thoái vốn với Công ty Chứng khoán Dầu khí, hiện đang triển khai việc định giá cổ phiếu PVI. Dự kiến, PVN sẽ thực hiện thoái hết cả lô cổ phần sở hữu tại PVI Holdings, chứ không chia thành nhiều lô lẻ.

Hiện HDI và FLL, tổ chức có liên quan, sở hữu xấp xỉ 55% cổ phần tại PVI Holdings. PVN là cổ đông lớn thứ hai ở PVI Holdings với tỷ lệ 35%, đủ để Tập đoàn vẫn có tiếng nói trong nhiều quyết định quan trọng của doanh nghiệp, ví dụ chọn tổng giám đốc, do điều lệ Công ty quy định nhiều vấn đề cần tỷ lệ thông qua tối thiểu 75% của cổ đông.

Thực tế, PVI Holdings là doanh nghiệp hoạt động hiệu quả thuộc nhóm dẫn đầu trong danh mục nắm giữ vốn của PVN. Cổ tức bằng tiền mặt những năm gần đây đạt trên 30%/năm, tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt 2 con số.

Nhìn nhận một cách lý tính, tổ chức mới vào PVI Holdings sẽ phải có sự đồng thuận và ủng hộ của HDI, do họ đang là cổ đông lớn nhất tại doanh nghiệp. Bởi thế, để thoái được lô cổ phần này, PVN có thể cần tới sự hỗ trợ của HDI. Với các nhà đầu tư, giá bán luôn đóng vai trò trọng yếu, nên dù tiềm năng đến đâu, thương vụ thoái vốn của PVN tại PVI nhiều khả năng vẫn phụ thuộc vào giá bán mà Tập đoàn đưa ra và không dành cho nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đó là chưa kể, liệu PVN có thực sự muốn thoái vốn khỏi PVI nhiều khả năng hay không, khi khoản đầu tư hằng năm đem lại hiệu suất hàng đầu tính trên giá vốn.

Tương tự là trường hợp thoái vốn của Bộ Xây dựng tại Tổng công ty Viglacera - CTCP (Viglacera, mã VGC). Hiện cổ đông lớn nhất của Viglacera là Tập đoàn Gelex và các bên liên quan, với tỷ lệ sở hữu trên 51% cổ phần và có quyền quyết định phần lớn các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh môi trường kinh doanh trong nước và quốc tế đang có nhiều biến động, việc các thương vụ thoái vốn, M&A lớn chốt thành công sẽ không đơn giản khi thách thức lớn nhất là giá bán không ở mức hấp dẫn các nhà đầu tư.

Huy Nguyên

Nguồn ĐTCK : https://tinnhanhchungkhoan.vn/than-trong-voi-thoai-von-ipo-post364453.html