Cần loại thuốc nào cũng có
Với tâm lý “ngại” đi khám bệnh ở các cơ sở y tế, vì sợ đông đúc và phải chờ đợi lâu, không ít người lựa chọn cách lên mạng tìm hiểu thông tin về bệnh, hoặc truyền tai nhau những nơi bán thuốc trên mạng để mua về sử dụng.
“Tôi thường hay đặt mua trên sàn TMĐT các loại thực phẩm chức năng như thuốc bổ phế, vitamin C, canxi... cho cả gia đình cùng uống. Lâu lâu, tôi cũng mua các loại thuốc giảm đau để sử dụng khi bị cảm, sốt, đau đầu. Tôi thấy mua trên mạng rất tiện, người bán cũng tư vấn cặn kẽ các loại thuốc”, chị N.T.Đ, ở phường Nghĩa Lộ (TP.Quảng Ngãi), cho hay.
Cung nhiều thì cầu càng lớn, chỉ cần lướt các trang mạng xã hội như Facebook, TikTok... là có thể bắt gặp các “bác sĩ” tư vấn cách điều trị nhiều loại bệnh, từ các bệnh thông thường đến các loại bệnh như ung thư, tiểu đường... đến cả thuốc điều trị.
Thuốc kê đơn được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.
Thông tư số 07/2017/TT-BYT của Bộ Y tế đã quy định rõ 2 danh mục thuốc được bán tại các nhà thuốc, đó là các loại thuốc bán phải có đơn thuốc của bác sĩ và các loại thuốc bán không cần đơn thuốc. Dù đã có quy định, nhưng trong thực tế, trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều loại thuốc nằm trong danh mục bắt buộc phải kê đơn vẫn đang được mua bán một cách công khai, dễ dàng mà không cần bất kỳ đơn thuốc nào. Chỉ cần gõ từ khóa “mua bán thuốc” tại thanh công cụ tìm kiếm trên các nền tảng mạng xã hội, kết quả cho ra hàng loạt hội, nhóm buôn bán thuốc. Mỗi hội, nhóm thu hút hàng chục đến hàng trăm thành viên tham gia, khách hàng có nhu cầu mua bất kỳ loại thuốc nào trong nhóm cũng được đáp ứng ngay.
Nhóm “Hội nhà thuốc Quảng Ngãi” trên Facebook có gần 15 nghìn thành viên. Tài khoản T.T - thành viên nhóm đăng bán nhiều loại thuốc thuộc nhóm phải có kê đơn của bác sĩ như Tagrix 80 dùng cho bệnh nhân điều trị ung thư phổi, Aclasta 5mg điều trị bệnh loãng xương, dung dịch tiêm Atileucine thuộc nhóm thuốc hướng tâm thần có tác dụng trong điều trị chóng mặt… Tài khoản này cũng cho biết có sẵn hàng, gửi thuốc đến tận nơi khi người mua có nhu cầu mà không cần đơn bác sĩ.
Có thể thấy, việc mua bán các loại thuốc qua mạng xã hội, hay các sàn TMĐT tiềm ẩn không ít rủi ro, khi có không ít các trường hợp mua phải thuốc giả, kém chất lượng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng, thậm chí gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh.
Tăng cường công tác quản lý
Trước thực trạng thuốc - bao gồm cả thuốc kê đơn và thuốc thuộc nhóm kiểm soát đặc biệt được rao bán tràn lan trên mạng xã hội, cuối tháng 4/2025, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có Công văn 1136/QLD-KD đề nghị các đơn vị cung cấp dịch vụ TMĐT như Meta Platforms Inc., Công ty TNHH Shopee cùng một số nền tảng có hoạt động bán hàng trực tuyến triển khai biện pháp kiểm soát và ngăn chặn triệt để các hành vi buôn bán thuốc vi phạm quy định pháp luật.
Công văn đề nghị phải siết chặt hoạt động bán lẻ thuốc, đặc biệt là tình trạng kinh doanh tại địa điểm không được cấp phép hoặc ngoài phạm vi ghi trong giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược. Các hình thức mua bán thuốc trực tuyến, trong đó có các loại thuốc kê đơn và thuốc phải kiểm soát đặc biệt, nếu không tuân thủ quy định, sẽ bị xử lý nghiêm minh.
Cục Quản lý Dược cũng khuyến cáo, người dân chỉ nên mua thuốc tại các nhà thuốc hợp pháp, có đầy đủ thông tin về nguồn gốc và hạn sử dụng. Tuyệt đối không mua thuốc qua các kênh không rõ ràng như mạng xã hội, hoặc từ các cá nhân không được cấp phép.
Để hoạt động chữa bệnh và bán thuốc trực tuyến bảo đảm đúng quy định, an toàn, hiệu quả đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng và người dân. Mỗi người dân hãy trở thành những người tiêu dùng thông thái, cần sử dụng các dịch vụ khám và chữa bệnh tại các cơ sở uy tín, sử dụng thuốc và mua thuốc theo đơn chỉ định của bác sĩ, nhằm bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của chính mình và người thân.
Không được bán thuốc trên các nền tảng mạng xã hội
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược 2024 đã bổ sung thêm quy định về kinh doanh dược theo phương thức TMĐT (bán thuốc trực tuyến), sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Cụ thể, bán lẻ thuốc theo phương thức TMĐT chỉ được bán lẻ thuốc không kê đơn, mà thuốc đó không phải là thuốc phải kiểm soát đặc biệt và không thuộc danh mục thuốc hạn chế bán lẻ. Đồng thời tuân thủ quy định khác của Chính phủ về bán buôn thuốc và nguyên liệu làm thuốc, bán lẻ thuốc theo phương thức TMĐT. Kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc theo phương thức TMĐT thông qua các phương tiện là sàn giao dịch TMĐT, ứng dụng TMĐT bán hàng, trang thông tin điện tử (còn gọi là website TMĐT) bán hàng có chức năng đặt hàng trực tuyến. Như vậy, các cơ sở kinh doanh dược chỉ được bán thuốc trên các sàn giao dịch TMĐT này, không bán thuốc trên các nền tảng khác như mạng xã hội.
Ngoài ra, khi kinh doanh theo phương thức TMĐT, cơ sở kinh doanh dược có trách nhiệm tuân thủ quy định của pháp luật về giao dịch điện tử, TMĐT, quảng cáo, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và quy định khác của pháp luật có liên quan…
Bài, ảnh: VŨ YẾN