Trong những năm gần đây, việc trồng, chăm sóc và kinh doanh cây kiểng đã trở thành một nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao. Điển hình như anh Huỳnh Thanh Chơn, từ niềm đam mê cây kiểng ban đầu, anh đã phát triển sở thích ấy thành một nghề, giúp phát triển kinh tế cho gia đình.
Anh Chơn đang chăm sóc cây linh sam.
Tốt nghiệp ngành Thiết bị điện công nghiệp của Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh, anh Chơn về quê mở tiệm điện. Tuy nhiên, nhận thấy nhu cầu chơi cây kiểng của người dân ngày càng tăng cao, cùng với niềm đam mê cây kiểng từ nhỏ, cộng với năng khiếu được thừa hưởng từ người cha chơi cây kiểng lâu năm, đã thôi thúc anh khởi nghiệp lại với nghề trồng cây kiểng trên chính quê hương của mình.
Với số vốn ban đầu 30 triệu đồng và 1 công đất, năm 2006, anh Chơn mạnh dạn đầu tư mua 300 cây linh sam về trồng và nhân giống. Sau khi nhân giống ra 1.000 cây con, anh bán 300 cây linh sam ban đầu, thu lãi được 40 triệu đồng. Từ những thành công bước đầu ngoài mong đợi, anh Chơn đã quyết định theo đuổi đam mê của mình và phát triển nó thành một nghề chính để mang lại hiệu quả kinh tế cho gia đình.
Để có thể phát triển nghề trồng cây kiểng, không chỉ cần tình yêu với cây cảnh, mà còn đòi hỏi kiến thức và sự kiên nhẫn. Anh Chơn cho biết, việc trồng kiểng ban đầu không hề dễ dàng. Cây kiểng cần được chăm sóc đúng cách, từ việc chọn giống cây phù hợp đến kỹ thuật cắt tỉa, tạo dáng, thế… cho cây. Ngoài ra, việc chăm sóc cây cũng cần đảm bảo chế độ ánh sáng, độ ẩm và phân bón phù hợp để cây có thể phát triển tốt nhất, trong đó quan trọng nhất là nguồn nước, cần được xử lý trước khi tưới cho cây.
Về việc thuần dưỡng cây, anh Chơn cho biết, từ một cây linh sam nhánh chiết, sau khi chăm sóc 3 tháng và tạo dáng, thế…, đến 6 tháng tiến hành tháo nhôm, kẽm để định hình cây lại; chăm sóc thêm 15 tháng nữa rồi bứng cây cho vào chậu, tạo dáng thêm lần nữa (tạo chi, cành) và chỉnh sửa lại cho cây trở thành một “tác phẩm” hoàn thiện, giai đoạn này mất khoảng 12 tháng.
Như vậy, sau 3 năm từ cây nhánh chiết, sản phẩm mới chỉ đạt hàng bán chợ với giá từ 300.000 - 500.000/cây. Còn để đạt đến chất lượng có thể đem cây linh sam đi trưng bày hay tham gia các cuộc thi cây kiểng thì phải kỳ công chăm sóc, mất từ 10 năm trở lên.
Với gần 20 kinh nghiệm trong nghề, việc tạo ra những sản phẩm đẹp, chất lượng, cây kiểng của gia đình anh Chơn đã thu hút được khách hàng từ trong và ngoài tỉnh như: Bến Tre, Long An, TP. Hồ Chí Minh… và một số tỉnh miền Bắc đến thu mua.
Không chỉ dừng lại ở việc trồng và bán cây kiểng, anh Chơn còn mạnh dạn mở rộng quy mô sản xuất, từ lúc đầu chỉ có 1 công đất của gia đình cho, đến năm 2024, anh Chơn phát triển lên đến 11 công đất trồng cây kiểng. Trong năm 2025, gia đình anh tiếp tục mở rộng thêm diện tích để trồng cây tùng Đài Loan, nhằm để đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách hàng.
Anh Chơn cho biết, bình quân mỗi năm gia đình thu nhập từ cây kiểng khoảng 150 triệu đồng, trong đó, có những năm thu nhập trên 300 triệu đồng. Trong giai đoạn đầu, anh đã xác định để theo lâu dài và sống được với nghề trồng cây kiểng, ngoài việc học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước, mình cần phải được đào tạo qua trường lớp để trang bị cho bản thân những kiến thức từ căn bản đến chuyên sâu cần thiết.
Chính vì vậy, từ năm 2008 đến nay, anh thường xuyên tham gia học các lớp chăm sóc cây kiểng từ huyện cho đến tỉnh tổ chức, qua đó trang bị thêm nhiều kiến thức, kỹ thuật mới trong chăm sóc, tạo dáng, thế… cho cây kiểng rất bổ ích. Ngoài ra, hằng tuần, hằng tháng anh đều tham gia sinh hoạt ở các câu lạc bộ, Hội Sinh vật cảnh trong xã và ở các huyện để giao lưu, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc cây kiểng.
ĐẾN NGHỆ NHÂN TRẺ NHIỀU SÁNG TẠO
Ngoài cây linh sam, mai chiếu thủy, anh Chơn đầu tư thêm các loại cây kiểng khác như các loại cây để trang trí nhà cửa, sân vườn, cây công trình như: Cây me, khế, hoa giấy Mỹ… để tạo được sự đa dạng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh tỉnh Tiền Giang Phạm Văn Chính cho biết, anh Chơn là người rất nhiệt huyết với nghề, luôn chịu khó tìm tòi, học hỏi và nhiệt tình chia sẻ kinh nghiệm cho các thành viên trong Hội, là một trong số ít các nghệ nhân trẻ của Hội được công nhận nghệ nhân cấp tỉnh.
Anh cũng là người có nhiều sáng tạo đột phá trong nghệ thuật tạo dáng, thế… cho cây kiểng; dám nghĩ, dám làm, dám đầu tư..., từ đó các sản phẩm cây kiểng của anh đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.
Nhờ vậy, từ việc chỉ bán cây kiểng để cải thiện thu nhập cho gia đình, anh Chơn đã dần phát triển thành một mô hình kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho một số lao động nhàn rỗi ở địa phương. Bên cạnh đó, ngoài việc bán các sản phẩm theo cách truyền thống, anh Chơn còn kết hợp với các phương thức bán hàng trực tuyến (tạo các kênh bán hàng trên Zalo, Facebook, Youtube…) để có nhiều khách hàng tiếp cận với sản phẩm hơn, đưa các sản phẩm đến tay khách hàng nhanh chóng hơn.
Ngoài ra, để nâng cao chất lượng, uy tín cho sản phẩm cây kiểng của gia đình, anh Chơn đầu tư vào việc cải thiện chất lượng cây trồng, từ chọn phôi giống cho tới sáng tạo nghệ thuật trong tạo dáng, thế… cho cây, trong đó tập trung vào những cây bài (cây được hoàn thiện theo những quy ước trong cây kiểng) để tạo thành điểm nhấn cho vườn kiểng của gia đình.
Song song đó, anh Chơn thường xuyên mang sản phẩm cây kiểng tham gia trưng bày, các cuộc thi trong và ngoài tỉnh tổ chức. Từ đó, nhiều lần sản phẩm cây kiểng của anh đoạt được các giải thưởng cao như: Giải Nhì Kiểng bonsai đại, Hội thi Sinh vật cảnh Mừng Đảng - Mừng Xuân Quý Mão năm 2023 do huyện Chợ Gạo tổ chức; giải Khuyến khích Bonsai nhỏ, Hội thi Hoa lan - Cây cảnh nhân kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Ấp Bắc… Việc tham gia các hoạt động này không chỉ giúp anh Chơn nâng cao tay nghề, mà còn tạo cơ hội kết nối, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cây kiểng của gia đình.
Ngoài việc kinh doanh cây kiểng, anh Chơn còn cung cấp thêm các dịch vụ chăm sóc cây kiểng, thiết kế vườn hoa... theo yêu cầu của khách hàng không chỉ giúp gia đình anh tăng thêm thu nhập và có thêm nguồn khách hàng mới, mà còn tạo thêm công ăn việc làm cho lao động ở nông thôn có thêm thu nhập, ổn định cuộc sống.
Chính sự nỗ lực, kiên trì của anh trong những năm qua đã mang về “trái ngọt”. Năm 2024, anh được huyện Chợ Gạo rồi tỉnh Tiền Giang công nhận là nghệ nhân. Câu chuyện của anh Chơn không chỉ là minh chứng cho sự phát triển từ đam mê, mà còn là nguồn cảm hứng cho những ai đang có ý định phát triển nghề trồng cây kiểng.
HỮU THÔNG