Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định 140/2025/QĐ-UBND quy định phân cấp thẩm quyền tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, viên chức, người lao động trong các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, nhiều nhiệm vụ quan trọng được giao cho Ủy ban nhân dân xã, phường thực hiện như: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện việc điều động, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, viên chức và người lao động giữa các cơ sở giáo dục công lập thuộc phạm vi thẩm quyền quản lý.
Ngoài ra, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định việc bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp, thay đổi chức danh nghề nghiệp; thay đổi vị trí việc làm; thực hiện chế độ tiền lương, phụ cấp, tiền thưởng; chế độ thôi việc, hưu trí và các chế độ, chính sách khác đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập thuộc phạm vi thẩm quyền quản lý của Ủy ban nhân dân cấp mình.
Bước đầu triển khai hiệu quả Quyết định 140, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Phan Văn Thương - Phó Trưởng phòng, Phòng Văn hóa - Xã hội Ủy ban nhân dân xã Các Sơn (Thanh Hóa) chia sẻ, tại Quyết định 140/2025/QĐ-UBND, một trong những nhiệm vụ được giao cho cấp xã, phường là bổ nhiệm, thay đổi chức danh nghề nghiệp; thay đổi vị trí việc làm; thực hiện một số chế độ và chính sách đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục công lập thuộc phạm vi thẩm quyền quản lý.
Trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ này, Phòng Văn hóa - Xã hội sẽ nghiên cứu quy định từ luật, nghị định, thông tư, hướng dẫn của bộ, ngành để đề xuất, tham mưu cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường trong công tác điều hành, đảm bảo việc thực hiện các nhiệm vụ diễn ra đúng quy định và hiệu quả.
Khi nhiệm vụ được giao về cấp xã, phường, thời gian giải quyết vướng mắc của các trường cũng như giải quyết thủ tục hành chính sẽ được rút ngắn, tinh gọn hơn.
Hiện, tại xã, việc nâng lương, phụ cấp thâm niên cho nhà giáo và viên chức tại đơn vị sự nghiệp công lập đợt 2 của năm 2025 đang được nghiên cứu và bố trí thời gian thực hiện. Phòng Văn hóa - Xã hội đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân xã thành lập Hội đồng xét nâng lương, ban hành quy định, quy chế về việc nâng lương và hướng dẫn các đơn vị trên địa bàn tổ chức họp xét, sau đó gửi tờ trình về Hội đồng xét nâng lương xã để triển khai.
Ngoài ra, đối với nhiệm vụ điều động giáo viên, khi được phân quyền, xã đã thực hiện chuyển 2 giáo viên của 2 trường trên địa bàn cho nhau nhằm tạo điều kiện để giáo viên công tác gần nhà hơn, thuận tiện cho việc đi lại và nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy. Đây cũng là một minh chứng cho hiệu quả khi xã được phân quyền phù hợp.
Đối với việc luân chuyển giáo viên để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên tại địa phương, do trên địa bàn tỉnh, nhiều xã, phường vẫn đang thiếu giáo viên nên việc tìm giáo viên từ địa phương thừa để tiếp nhận về xã vẫn chưa thực hiện được.
Cùng chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Sơn - Phó Trưởng phòng, Phòng Văn hóa - Xã hội Ủy ban nhân dân xã Hoằng Lộc (Thanh Hóa) cho biết, Ủy ban nhân dân xã đang trong quá trình nghiên cứu và bước đầu triển khai Quyết định 140/2025/QĐ-UBND.
Các nhiệm vụ về giáo dục mà cấp xã được phân quyền như tiếp nhận, điều động, biệt phái nhà giáo, bổ nhiệm, thay đổi chức danh nghề nghiệp, thay đổi vị trí việc làm; thực hiện chế độ chính sách với nhà giáo… đem lại nhiều thuận lợi cho trường học tại địa phương.
Cô và trò Trường Tiểu học Hoằng Thịnh (xã Hoằng Lộc) trong một tiết học. Ảnh: Trường Tiểu học Hoằng Thịnh
Ông Sơn thông tin: “Xã Hoằng Lộc đang gặp tình trạng thiếu giáo viên. Đặc biệt ở bậc trung học cơ sở, giáo viên dạy theo từng môn nên xảy ra tình trạng thừa - thiếu giáo viên cục bộ một số môn học, dẫn đến việc cân đối càng khó khăn hơn.
Mặc dù Ủy ban nhân dân tỉnh đã cho phép xã, phường ký hợp đồng với giáo viên theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP của Chính phủ về hợp đồng đối với một số loại công việc trong cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp công lập, nhưng số lượng giáo viên vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu.
Trước đây, xã không có thẩm quyền điều động giáo viên dạy liên trường, không thể chủ động phân bổ, điều tiết lực lượng giáo viên trên địa bàn. Hiện nay, khi được phân quyền, xã có thể trực tiếp thực hiện nhiệm vụ này một cách linh hoạt, rút ngắn thời gian xử lý, đảm bảo nhân sự kịp thời cho các trường, thay vì chờ quyết định từ Sở Giáo dục và Đào tạo.
Điển hình, tại địa phương, một số môn học định mức tiết dạy của giáo viên ít hơn, như môn Âm nhạc. Trước đây, giáo viên phải nhận thêm các nhiệm vụ khác để đảm bảo đủ số tiết theo quy định. Tuy nhiên, khi được Ủy ban nhân dân xã phân công dạy liên trường, giáo viên vừa đủ định mức tiết dạy, vừa giúp các trường còn thiếu giáo viên đảm bảo kế hoạch giảng dạy. Đặc biệt, giáo viên được phân công dạy liên trường cũng rất ủng hộ phương án này và sẵn sàng thực hiện”.
Ông Sơn chia sẻ thêm, kế hoạch điều động và phân bổ lại giáo viên giúp giảm đáng kể tình trạng thiếu giáo viên tại trường học trên địa bàn. Tuy nhiên, điều này chỉ cân đối được một phần, hiện, nhiều giáo viên vẫn phải đảm nhận số giờ dạy cao hơn định mức để đảm bảo tiến độ theo kế hoạch học tập trong năm học.
Đối với các nhiệm vụ về bổ nhiệm, thay đổi chức danh nghề nghiệp, thay đổi vị trí việc làm, thực hiện chế độ chính sách với nhà giáo, trước đây, thuộc thẩm quyền của Phòng Nội vụ và Ủy ban nhân dân huyện (cũ). Hiện nay khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, những nhiệm vụ này được phân quyền về xã. Cán bộ, viên chức Phòng Văn hóa - Xã hội đang trong quá trình nghiên cứu để tham mưu cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã triển khai theo đúng quy định.
Về phía trường học, cô Nguyễn Thị Yên - Hiệu trưởng Trường Mầm non Đông Thọ B (phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa) cho rằng, khi xã được giao quyền phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tuyển dụng và chủ động điều động, luân chuyển giáo viên cũng như quản lý các chế độ lương, phụ cấp cho nhà giáo là rất hợp lý.
“Việc phân quyền cho cấp xã, phường - đơn vị gần gũi và nắm rõ tình hình của nhà trường sẽ giúp trường dễ trao đổi, phản ánh những vướng mắc trong quá trình hoạt động; quy trình, thủ tục từ đó cũng được tinh gọn hơn”, cô Yên nhận định.
Theo cô Yên, hiện, nhà trường đang gặp phải tình trạng thiếu giáo viên. Vì thế, trường đã kiến nghị lên Ủy ban nhân dân phường để khảo sát, điều chuyển giáo viên từ trường thừa giáo viên sang, nhằm đảm bảo đủ số lượng giáo viên đứng lớp và duy trì chất lượng dạy học.
“Với thẩm quyền mới của Ủy ban nhân dân phường trong việc điều động và luân chuyển giáo viên, tôi hy vọng tình trạng thiếu giáo viên của trường sẽ nhanh chóng được giải quyết”, cô Yên nói.
Đối với các chế độ về tiền lương, thưởng, phụ cấp, hưu trí của nhà giáo, cô Yên đánh giá rằng khi các thủ tục này được giao về cho cấp xã, phường, quá trình giải quyết sẽ nhanh chóng và thuận tiện hơn.
Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân phường Hạc Thành cũng có thuận lợi khi đội ngũ cán bộ xã có 2 người từng công tác tại phòng giáo dục và đào tạo (cũ) đảm nhiệm công việc, nhờ đó việc tham mưu, hướng dẫn và nắm bắt các công việc liên quan đến giáo dục được thực hiện hiệu quả hơn.
Cô Nguyễn Thị Yên - Hiệu trưởng Trường Mầm non Đông Thọ B. Ảnh: Trường Mầm non Đông thọ B
Cán bộ xã nỗ lực nâng cao chuyên môn sau khi được phân quyền nhiều nhiệm vụ
Bên cạnh những thuận lợi từ việc phân quyền cho cấp xã, quá trình triển khai Quyết định 140/2025/QĐ-UBND tại các địa phương cũng gặp không ít thách thức. Những nhiệm vụ đặt ra đã tạo áp lực không nhỏ đối với cán bộ, viên chức xã trong việc đảm bảo vận hành hiệu quả các nhiệm vụ quản lý giáo dục.
Theo Phó Trưởng phòng, Phòng Văn hóa - Xã hội Ủy ban nhân dân xã Các Sơn, những nhiệm vụ được phân quyền cho cấp xã tại Quyết định 140/2025/QĐ-UBND đem lại nhiều thuận lợi, song, khi triển khai thực hiện tại xã cũng có một số khó khăn.
Trước đây, khi còn chính quyền 3 cấp, mỗi lĩnh vực đều có một đơn vị chuyên môn riêng, nên công việc được phân chia rõ ràng hơn. Hiện nay, cán bộ, viên chức phải nghiên cứu và xử lý các vấn đề ở nhiều lĩnh vực khác nhau, do đó, yêu cầu cán bộ, viên chức phải nỗ lực học hỏi nhiều hơn.
Tại xã Các Sơn, Phòng Văn hóa - Xã hội hiện có tổng cộng 5 biên chế gồm 1 trưởng phòng, 1 phó phòng và 3 nhân viên. Trong đó, chỉ có 1 người phụ trách lĩnh vực văn hóa và chuyển đổi số, còn lại chưa có cán bộ chuyên trách về nội vụ, y tế, giáo dục.
Bên cạnh đó, xã cũng chưa có nhân sự có chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục. Vì vậy, từ lãnh đạo đến nhân viên của phòng đều phải tự nghiên cứu quy định, quy trình lĩnh vực giáo dục nhằm tự nâng cao năng lực chuyên môn để tham mưu cho Ủy ban nhân dân xã trong công tác điều hành và chỉ đạo.
Ông Phan Văn Thương cũng cho hay: “Tỉnh đã tổ chức một số lớp tập huấn cho cán bộ xã, phường nhưng việc cán bộ sắp xếp thời gian để tham gia gặp nhiều khó khăn. Sau khi sáp nhập, cán bộ, viên chức của xã phải xử lý nhiều đầu việc, khối lượng công việc lớn khiến thời gian học tập, bồi dưỡng bị hạn chế. Dù rất cố gắng nhưng nhiều cán bộ, viên chức không thể tham gia đầy đủ các buổi tập huấn do tỉnh tổ chức”.
Ông Thương mong muốn cơ quan có thẩm quyền của tỉnh xem xét, điều phối cán bộ, công chức có chuyên môn phù hợp về các xã, phường để đảm bảo mỗi lĩnh vực đều có một cán bộ có kinh nghiệm phụ trách, từ đó nâng cao hiệu quả vận hành.
Lễ khai giảng tại Trường Trung học cơ sở Các Sơn (xã Các Sơn, tỉnh Thanh Hóa). Ảnh: website nhà trường
Trong khi đó, Phó Trưởng phòng, Phòng Văn hóa - Xã hội Ủy ban nhân dân xã Hoằng Lộc cho biết: “Về nguồn lực nhân sự tại xã, hiện chỉ có tôi từng công tác tại Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hoằng Hóa (cũ) nên có kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục. Ngoài ra, xã chưa có cán bộ chuyên trách phụ trách lĩnh vực này. Với kinh nghiệm của mình, tôi luôn cố gắng hỗ trợ, hướng dẫn cho đội ngũ tại xã.
Hiện, khối lượng công việc liên quan đến giáo dục khá lớn, đặc biệt, tại những xã lớn như Hoằng Lộc (được sáp nhập từ 6 xã cũ). Song, khó khăn lớn nhất nằm ở việc những nhiệm vụ này với xã, phường còn mới mẻ, cần nhiều thời gian để nhân sự học hỏi, tìm hiểu, nghiên cứu chuyên môn và giải quyết vấn đề.
Trong khi đó, số lượng công chức có kinh nghiệm phụ trách lĩnh vực này lại hạn chế. Mảng giáo dục của xã hiện có một cán bộ đảm nhiệm chính, một số cán bộ, viên chức khác kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực cùng xử lý công việc.
Để nhanh chóng thực hiện nhiệm vụ mới hiệu quả, việc cán bộ, viên chức của xã làm ngoài giờ diễn ra thường xuyên, không chỉ riêng ở Phòng Văn hóa - Xã hội mà còn ở các phòng, ban khác, ví dụ như Trung tâm Phục vụ Hành chính công.
Bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban nhân dân tỉnh cũng đã tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực, nghiệp vụ cho cán bộ cấp xã để đáp ứng yêu cầu quản lý giáo dục trong giai đoạn mới”.
Ông Sơn cũng bày tỏ hy vọng, sau giai đoạn đầu ổn định và làm quen với các nhiệm vụ mới, công việc sẽ được xã triển khai hiệu quả, thông suốt và thuận lợi hơn.
Hồng Mai