Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Nghị định số 330/2025/NĐ-CP quy định về thành lập và hoạt động của Sở giao dịch hàng hóa trong Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại Việt Nam. Đây được xem là khung pháp lý đột phá, kiến tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Nghị định 330 gồm 5 chương, 24 điều, thiết lập một hành lang pháp lý riêng biệt, có tính mở cao và phân biệt rõ với mô hình Sở GDHH thông thường. Điểm nhấn quan trọng là việc mở rộng đáng kể danh mục hàng hóa giao dịch. Bên cạnh các nhóm truyền thống như nông sản, năng lượng, nguyên liệu và kim loại (trừ vàng), Nghị định cho phép giao dịch các tài sản mới như tín chỉ các-bon và các sản phẩm văn hóa, nghệ thuật dưới dạng tài sản số (NFT).
Trung tâm tài chính quốc tế là một thực thể pháp lý thống nhất, hoạt động tại hai địa điểm là Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng.
Nghị định cũng hoàn thiện định nghĩa về hợp đồng hàng hóa giao ngay và phái sinh, đồng thời lần đầu tiên quy định mô hình Trung tâm thanh toán bù trừ độc lập. Mô hình này giúp tách bạch hoạt động giao dịch và quản lý rủi ro, đảm bảo tính minh bạch và an toàn hệ thống theo đúng thông lệ quốc tế.
Để đảm bảo chất lượng và uy tín của IFC, Nghị định quy định các doanh nghiệp thành lập Sở giao dịch hàng hóa phải đáp ứng các tiêu chuẩn cao về năng lực tài chính và công nghệ:
Vốn điều lệ tối thiểu 1.500 tỷ đồng. Cấu trúc sở hữu phải là thành viên IFC hoặc công ty do thành viên IFC kiểm soát (nắm ít nhất 49% vốn), tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không quá 49%. Hạ tầng công nghệ phải đảm bảo giao dịch điện tử theo thời gian thực, quản lý ký quỹ thông suốt, giám sát được các hành vi thao túng và có khả năng dự phòng sự cố nghiêm trọng.
Dù điều kiện đầu vào chặt chẽ, nhưng quy trình hành chính lại được cải cách mạnh mẽ. Thời hạn cấp phép được rút ngắn xuống chỉ còn 30 ngày làm việc, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội so với các trung tâm tài chính trong khu vực.
Nghị định trao quyền cho Bộ Công Thương áp dụng các biện pháp khẩn cấp trong trường hợp thị trường có nguy cơ mất ổn định hoặc xuất hiện dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng. Các biện pháp bao gồm: tạm ngừng giao dịch, kiểm soát đặc biệt hệ thống CNTT, hoặc đình chỉ quyền truy cập của các tổ chức, cá nhân có hành vi thao túng. Điều này khẳng định quan điểm: phát triển mạnh mẽ nhưng phải gắn liền với an ninh kinh tế và trật tự xã hội.
Phát biểu tại hội nghị công bố thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh việc thành lập IFC và các định chế liên quan là kết quả của quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, hiện thực hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Trong bối cảnh địa chính trị thế giới biến động, Thủ tướng khẳng định Việt Nam đang đứng trước cơ hội “có một không hai” để trở thành điểm hội tụ của dòng vốn và công nghệ toàn cầu. Việc xây dựng IFC không chỉ để thu hút đầu tư đơn thuần mà là “huyết mạch” để tái cấu trúc nền kinh tế, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
“Đây không phải là ý chí chủ quan mà là mệnh lệnh từ thực tiễn. Việt Nam cần tận dụng thời cơ để đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026, đưa đất nước tiến lên nấc thang mới trong chuỗi giá trị toàn cầu”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Nghị định 330 chính là viên gạch nền móng quan trọng để hiện thực hóa khát vọng đó, hứa hẹn biến Việt Nam thành một trung tâm giao thương hàng hóa và tài chính sôi động trên bản đồ thế giới.
Thanh Hoa