Trong văn hóa và ngôn ngữ của người Việt Nam cũng như người Trung Quốc "thanh mai trúc mã" là một cụm từ quen thuộc, thường được dùng để miêu tả mối quan hệ thân thiết, trong sáng giữa một cặp nam nữ từ thuở nhỏ. Cụm từ này không chỉ mang ý nghĩa về tình bạn mà còn gợi lên những kỷ niệm đẹp đẽ, hồn nhiên của tuổi thơ. Vậy "thanh mai trúc mã" thực sự là gì?
Cụm từ "Thanh mai trúc mã" có nguồn gốc từ văn hóa Trung Hoa, trong đó "thanh mai" (青梅) có nghĩa là quả mơ xanh, còn "trúc mã" (竹馬) có nghĩa là ngựa tre. Cụm từ này xuất phát từ một câu chuyện cổ, kể về hai đứa trẻ chơi đùa cùng nhau, cưỡi ngựa tre và hái quả mơ xanh. Theo thời gian, "thanh mai trúc mã" trở thành biểu tượng cho tình bạn thân thiết, trong sáng giữa nam và nữ từ khi còn nhỏ. Cụm từ này cũng thường được dùng để chỉ những mối quan hệ có tiềm năng phát triển thành tình yêu.
Ảnh minh họa. (AI)
Cũng theo một số nguồn tin, cụm từ "Thanh mai trúc mã" có nguồn gốc từ một bài thơ nổi tiếng trong "Trường Can hành" của nhà thơ Lý Bạch thời Đường (Trung Quốc). Bài thơ kể về tình cảm của một người vợ nhớ về những kỷ niệm thời thơ ấu với người chồng, từ khi còn là những đứa trẻ hàng xóm chơi đùa bên nhau. Trong đó 4 câu đầu của bài thơ có viết:
Thiếp phát sơ phú ngạch
Chiết hoa môn tiền kỵ
Lang kỵ trúc mã lai
Nhiễu sàng lộng thanh mai
Dịch nghĩa:
Tóc em khi mới xõa ngang trán
Bẻ hoa trước cửa nhà chơi
Chàng cưỡi ngựa tre lại
Chạy quanh giường nghịch ném quả mơ xanh
Bốn câu thơ này đã khắc họa một cách tinh tế và lãng mạn hình ảnh đôi bạn trẻ thơ vô tư, hồn nhiên chơi đùa bên nhau, với những trò chơi quen thuộc của trẻ con ngày xưa: hái hoa, cưỡi ngựa trúc, ném quả mơ xanh. Từ đó, "Thanh mai trúc mã" trở thành một thành ngữ phổ biến trong văn hóa Trung Quốc và lan rộng sang các nước Á Đông khác, trong đó có Việt Nam, để chỉ những mối quan hệ bạn bè, tình yêu bắt nguồn từ thuở ấu thơ.
"Thanh mai trúc mã" không chỉ là một cụm từ, mà còn là biểu tượng của tuổi thơ hồn nhiên, vô tư. Nó gợi nhắc về những ngày tháng vui vẻ, khi hai đứa trẻ cùng nhau chơi đùa, chia sẻ những niềm vui và nỗi buồn nhỏ bé của cuộc sống. Những kỷ niệm này thường được lưu giữ trong tim, trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình trưởng thành của mỗi người.
Trong nhiều trường hợp, mối quan hệ "thanh mai trúc mã" có thể phát triển thành tình yêu khi hai người lớn lên. Sự thân thiết và hiểu biết lẫn nhau từ nhỏ tạo nên một nền tảng vững chắc cho tình cảm sau này. Tuy nhiên, không phải lúc nào mối quan hệ này cũng trở thành tình yêu. Nhiều người vẫn giữ nguyên tình bạn đẹp đẽ đó, coi đó là một phần quý giá trong cuộc sống của họ.
Trong văn hóa hiện đại, "thanh mai trúc mã" vẫn là một chủ đề được yêu thích trong văn học, điện ảnh và âm nhạc. Nhiều bộ phim, truyện ngắn và bài hát đã khai thác chủ đề này, tạo nên những câu chuyện cảm động về tình bạn và tình yêu. Những tác phẩm này không chỉ giúp người xem, người đọc nhớ về tuổi thơ của mình mà còn khơi gợi những cảm xúc chân thành, sâu sắc.
"Thanh mai trúc mã" là một cụm từ đẹp, mang ý nghĩa sâu sắc về tình bạn và tình yêu. Nó không chỉ là biểu tượng của tuổi thơ hồn nhiên mà còn là minh chứng cho sự gắn bó, thân thiết giữa con người với nhau. Dù cuộc sống có thay đổi, những kỷ niệm thời "thanh mai trúc mã" vẫn mãi là một phần không thể quên trong trái tim mỗi người.
Tùy Ý (Tổng Hợp)