Thanh niên chuyển giới đi khám nghĩa vụ quân sự ở Hải Phòng: Góc nhìn từ luật hiện hành

14 giờ trướcBài gốc

Những ngày qua, việc anh N.N.H. đi khám sơ tuyển nghĩa vụ quân sự đang gây chú ý trên mạng xã hội

Những ngày qua, trường hợp một thanh niên chuyển giới đi khám nghĩa vụ quân sự ở TP Hải Phòng đang gây chú ý trên mạng xã hội, Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), cho rằng, đây là vấn đề pháp lý mới, chưa được quy định rõ ràng trong luật hiện hành, nên cơ quan chức năng sẽ gặp khó khi xử lý.

Theo luật sư Cường, Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành quy định chỉ công dân nam mới có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ quân sự, còn với nữ giới là không bắt buộc. Cụ thể, Điều 12 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015 nêu rõ: "Công dân nam đủ 17 tuổi trở lên phải đăng ký nghĩa vụ quân sự; công dân nữ chỉ thực hiện khi thuộc nhóm chuyên môn cần thiết cho quân đội theo quy định".

Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 17 của Luật cũng quy định chi tiết về việc đăng ký nghĩa vụ quân sự khi thay đổi nơi cư trú, học tập hoặc làm việc. Tuy nhiên, trong toàn bộ hệ thống pháp luật hiện hành, chưa có quy định cụ thể nào điều chỉnh việc thực hiện nghĩa vụ quân sự đối với người chuyển giới.

Theo ông Cường, mặc dù quan điểm xã hội về giới tính đã trở nên cởi mở, nhiều người được phép can thiệp y tế để chuyển giới nhưng pháp luật Việt Nam hiện nay vẫn xác định giới tính hợp pháp dựa vào giấy khai sinh, căn cước công dân và các giấy tờ hộ tịch.

"Nếu một người đã chuyển giới về cơ thể nhưng chưa làm thủ tục thay đổi giới tính trong hộ tịch, thì giới tính pháp lý của họ vẫn được xác định theo giấy tờ tùy thân. Do đó, nếu giấy tờ vẫn ghi 'nam', người đó vẫn thuộc diện bắt buộc thực hiện nghĩa vụ quân sự", luật sư Cường cho biết.

Anh N.N.H. đi khám sơ tuyển nghĩa vụ quân sự công dân nhập ngũ năm 2026

Tuy nhiên, ông Cường cũng nhấn mạnh, trong thực tế, việc bố trí sinh hoạt, huấn luyện với người chuyển giới có thể phát sinh nhiều bất cập và nhạy cảm, bởi môi trường quân đội hiện nay chưa có điều kiện riêng biệt dành cho những trường hợp này.

"Hiện việc ăn ở, sinh hoạt, rèn luyện của quân nhân nam và nữ được tổ chức tách biệt. Nếu người chuyển giới hình thể là nữ nhưng giấy tờ vẫn ghi nam, việc sắp xếp ăn ở chung với nam giới sẽ gây bất tiện, ảnh hưởng đến cả hai bên", ông Cường nói.

Luật sư Đặng Văn Cường nhận định, ngày càng có nhiều người chuyển giới khiến thực tiễn nảy sinh nhiều vướng mắc - không chỉ với nghĩa vụ quân sự mà cả trong hoạt động tố tụng hình sự, tạm giam, tạm giữ, hay đăng ký hộ tịch.

"Khi pháp luật chưa hoàn thiện, cần có hướng dẫn cụ thể để xử lý các tình huống phát sinh, bảo đảm tôn trọng quyền con người, quyền công dân nhưng cũng không làm ảnh hưởng đến quy trình hành chính và kỷ luật quân đội", ông Cường nhấn mạnh.

Theo luật sư, việc sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về chuyển đổi giới tính là cần thiết, vừa để bảo đảm công bằng pháp lý, vừa giúp các cơ quan thực thi có căn cứ rõ ràng trong xử lý các trường hợp như anh N.N.H. ở Hải Phòng.

Trước đó, mạng xã hội lan truyền hình ảnh một thanh niên có ngoại hình nữ giới đi khám nghĩa vụ quân sự, thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng.

Theo thông tin chia sẻ, người này được cho là có giới tính nam nhưng đã chuyển giới sang nữ. Trong hình ảnh được đăng tải, thanh niên mặc trang phục nữ, xuất hiện tại khu vực khám tuyển cùng nhiều công dân khác tại TP Hải Phòng.

Liên quan đến sự việc trên, ông Bùi Trường Thành, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự xã Kiến Minh, cho biết, buổi khám nghĩa vụ quân sự của địa phương vào ngày 26/10 và người thu hút sự chú ý của người nói trên là anh N.N.H. (SN 2003, ở xã Kiến Minh), giới tính nam theo giấy khai sinh. Anh H. đi khám cùng người em sinh đôi, cũng là nam giới.

Theo ông Thành, kết quả sơ tuyển cho thấy anh H. cao 1m74, nặng 57kg. Buổi sơ tuyển chỉ kiểm tra sức khỏe tổng quát, chiều cao, cân nặng, thị lực, không khám nội khoa.

"Do hình dáng bên ngoài khác biệt so với giới tính ghi trong giấy tờ, chúng tôi sẽ xin ý kiến Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 1 để có hướng xử lý", ông Thành nói.

Văn Long

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/thanh-nien-chuyen-gioi-di-kham-nghia-vu-quan-su-o-hai-phong-goc-nhin-tu-luat-hien-hanh-20251029133252559.htm