Thành phố Hồ Chí Minh: Đổi mới thực thi chính sách để bứt phá tăng trưởng

4 giờ trướcBài gốc

Một góc Thành phố Hồ Chí Minh bên sông Sài Gòn, khu vực Bến Nhà Rồng. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)

Thành phố Hồ Chí Minh với các lợi thế mang tính nền tảng về nhân lực, hạ tầng và chính sách với mục tiêu trở thành siêu đô thị phát triển năng động của khu vực.

Tuy nhiên, thách thức về hạ tầng và khả năng tiếp cận chính sách của doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn tồn tại; đòi hỏi cơ chế linh hoạt, minh bạch và giải pháp chuyển đổi số để xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp đồng bộ, bền vững.

Chuyển động tích cực

Theo số liệu của Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) quý 3 năm 2025 tăng 8,11% so với cùng kỳ. Kết quả tích cực này phản ánh hiệu quả điều hành kinh tế và quyết tâm vận hành siêu đô thị với quy mô kinh tế chiếm khoảng 1/4 cả nước của chính quyền thành phố.

Tính chung 9 tháng đầu năm, GRDP của Thành phố Hồ Chí Minh tăng 7,07%; trong đó dịch vụ vẫn đóng góp hơn 61% vào mức tăng trưởng chung, thể hiện sức sống của nền kinh tế đô thị lớn nhất cả nước.

Ở góc nhìn chiến lược, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Hoàng Ngân nhận định, TP. Hồ Chí Minh có đầy đủ điều kiện để trở thành một siêu đô thị quốc tế. Dẫn chứng từ dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 1, nhiệm kỳ 2025–2030, thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030 nằm trong nhóm 100 thành phố toàn cầu đáng sống và đến năm 2045 trở thành trung tâm kinh tế - tài chính- dịch vụ - giáo dục - y tế của châu Á.

Để đạt mục tiêu này, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Hoàng Ngân cho rằng, nhân lực chất lượng cao chính là "tài nguyên quý giá nhất" của Thành phố. Với hàng trăm trường đại học, viện nghiên cứu và lực lượng lao động trẻ, sáng tạo, Thành phố Hồ Chí Minh hoàn toàn có thể trở thành nơi khởi nguồn cho các ý tưởng đổi mới sáng tạo, công nghệ và khởi nghiệp.

Bên cạnh đó, hạ tầng công nghiệp và logistics đang là hai trụ cột tăng trưởng mạnh, đóng góp khoảng 35% GRDP, cùng với hệ thống cảng lớn như Cái Mép – Thị Vải và sắp tới là Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ sẽ là những yếu tố giúp Thành phố tiến gần hơn tới vị thế trung tâm logistics hàng đầu khu vực.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh nêu bối cảnh: Thành phố Hồ Chí Minh hiện hội tụ ba trụ cột phát triển: Trung tâm thương mại, dịch vụ và tương lai là trung tâm tài chính quốc tế – thủ phủ công nghiệp – trung tâm logistics và du lịch biển.

Song song với các lợi thế địa kinh tế, thành phố đang được tiếp sức mạnh mẽ từ các chính sách vĩ mô mới, trong đó có Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù cho Thành phố Hồ Chí Minh.

Hai nghị quyết này bước đầu tạo tinh thần phấn khởi cho doanh nghiệp và được kỳ vọng sẽ tạo nên hành lang pháp lý và động lực phát triển cân bằng giữa khu vực kinh tế nhà nước, tư nhân và đầu tư nước ngoài.

Ông Trần Thành Trọng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sáng Ban Mai, Phó Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp Bình Dương (Thành phố Hồ Chí Minh), nhận định: Môi trường đầu tư kinh doanh tại Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng thông thoáng và đặc biệt là minh bạch hơn Sau khi hợp nhất 3 địa phương, với qui mô dân số lên đến 14 triệu người, hàng trăm khu và cụm công nghiệp, hệ thống hạ tầng cảng biển, trung tâm du lịch, trung tâm thương mại, trung tâm tài chính đã và sẽ xây dựng, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ là nơi lý tưởng cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những chuyển biến tích cực, thực tiễn vẫn tồn tại nhiều vấn đề về hạ tầng phát triển, nhất là hạ tầng giao thông kết nối đến các khu công nghiệp, khu dân cư còn kém. Nhiều công trình giao thông trọng điểm chậm tiến độ khiến chi phí logistics cao hơn các nước khác trong khu vực, làm giảm đáng kể năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ở cấp cơ sở, một số địa phương còn lúng túng trong thực hiện thủ tục đầu tư, đất đai, môi trường. Sau hợp nhất, sự trao đổi giữa chính quyền và doanh nghiệp đôi lúc gặp khó khăn vì không gian quản lý rộng hơn, trong khi cách tiếp cận vẫn chưa thay đổi phù hợp. Nhiều dự án chuyển tiếp giữa các cấp bị chậm phê duyệt, gây lãng phí cơ hội.

Cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm hơn 97% tổng số doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh đang mong đợi các chính sách hỗ trợ có thể "chạm" tới họ. Theo ông Phạm Văn Triêm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết: Doanh nghiệp nhỏ thường gặp khó trong tiếp cận đất đai, vốn và thủ tục hành chính.

Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân được xem là đòn bẩy quan trọng cho doanh nghiệp phát triển, nhưng chính sách phải được cụ thể hóa, triển khai nhanh và đồng bộ mới trở thành nguồn lực thực sự.

Thành phố Hồ Chí Minh - trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch đầu tàu của cả nước. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)

Lượng hóa hiệu quả

Cộng đồng doanh nghiệp tư nhân thành phố rất hứng khởi đón mừng Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, tuy nhiên, kết quả thực thi vẫn chưa rõ nét.

Ông Trần Trọng Thành cho rằng, cần quán triệt tinh thần Nghị quyết 68 đến từng cán bộ công chức ở tất cả các cơ quan, nhất là các cơ quan liên quan trực tiếp đến doanh nghiệp như tài chính, xây dựng, thuế, hải quan, công an...

Để tạo không gian cho doanh nghiệp phát triển, Chính phủ và thành phố cần có cơ chế giao nhiệm vụ, dự án trọng điểm cho các doanh nghiệp tư nhân lớn thực hiện. Ngược lại, những doanh nghiệp được giao "chủ trì" dự án phải có phương án kết nối các doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn cùng thực hiện dự án, tạo thành chuỗi giá trị trong nước.

"Trong thực hiện các thủ tục hành chính thường xuyên, cần có cơ chế ưu tiên "luồng xanh" cho các doanh nghiệp tuân thủ tốt pháp luật về kinh doanh để động viên và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiết kiệm chi phí trong hoạt động xuất nhập khẩu, chấp hành nghĩa vụ thuế, môi trường, phòng cháy chữa cháy, lao động..." ông Thành nêu ý kiến.

Trên bình diện rộng hơn, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (HUBA), cho rằng việc hình thành "Thành phố Hồ Chí Minh mới" mở ra nhiều cơ hội phát triển, song đòi hỏi một cơ chế điều hành linh hoạt và đồng bộ hơn. Các cơ quan chức năng cần nhanh chóng sắp xếp lại bộ máy, phân công rõ trách nhiệm giữa các cấp. Việc nào cấp thành phố xử lý, việc nào giao phường, xã phải thể chế hóa rõ ràng, tránh tình trạng đi nhiều cửa, gặp nhiều đầu mối khiến doanh nghiệp mất thời gian và cơ hội.

"Tinh gọn bộ máy không nên chỉ là sắp xếp mang tính hành chính mà còn là cơ hội xây dựng chính quyền "đồng hành" thay vì "quản lý" doanh nghiệp. Đây chính là yếu tố quyết định để năng lực thực thi chính sách bắt kịp yêu cầu của một siêu đô thị kinh tế hàng đầu. Liên quan đến kinh tế xanh, kinh tế số, cần có chính sách kết hợp cung - cầu. Thay vì yêu cầu từng doanh nghiệp vừa và nhỏ tự đầu tư công nghệ tốn kém, thành phố cần tạo điều kiện, đặt hàng doanh nghiệp đầu ngành phát triển giải pháp dùng chung, cho phép doanh nghiệp nhỏ thuê hoặc trả phí theo tháng/năm. Cách làm này vừa giảm chi phí, vừa thúc đẩy chuyển đổi xanh - số đồng bộ, tạo mô hình cộng hưởng hai chiều, giúp doanh nghiệp lớn mở rộng thị trường, doanh nghiệp nhỏ nâng cao năng lực cạnh tranh," ông Nguyễn Ngọc Hòa gợi mở giải pháp.

Trong bối cảnh doanh nghiệp nỗ lực thích ứng và vươn ra thị trường quốc tế, Hiệp hội Doanh nghiệp đề xuất Thành phố Hồ Chí Minh nên phân loại doanh nghiệp thành ba nhóm để có chính sách hỗ trợ phù hợp. Nhóm doanh nghiệp đầu ngành đóng vai trò dẫn dắt nền kinh tế, cần chính sách riêng để phát huy sức mạnh, đổi mới công nghệ và dẫn dắt chuỗi cung ứng.

Nhóm tập đoàn, tổng công ty vừa và lớn có tiềm năng khu vực cần khuyến khích nghiên cứu, hợp tác quốc tế và đầu tư công nghệ cao. Nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đa số, cần chính sách linh hoạt, hỗ trợ thực chất để cùng phát triển với các nhóm lớn.

Các chuyên gia nhận định, Nghị quyết 68 không chỉ là cam kết phát triển khu vực kinh tế tư nhân mà còn là phép thử về năng lực thực thi của chính quyền địa phương. Nếu được cụ thể hóa bằng cơ chế minh bạch, chính quyền điện tử hiệu quả và tinh thần đồng hành, Thành phố Hồ Chí Minh có thể trở thành hình mẫu cải cách – nơi doanh nghiệp được hỗ trợ bằng hành động thay vì thủ tục.

Những mục tiêu lớn chỉ có thể hiện thực khi chính sách được triển khai linh hoạt và bám sát thực tế. Thành phố Hồ Chí Minh đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi mọi chủ thể – từ tập đoàn đầu tàu đến hộ kinh doanh nhỏ – đều là mắt xích của hệ sinh thái năng động.

Việc lượng hóa hiệu quả thực thi mô hình chính quyền 2 cấp và các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội không chỉ tạo cú hích tăng trưởng mà còn định hình lại quan hệ giữa chính quyền và doanh nghiệp theo góc nhìn "đối tác phát triển."

Nếu làm được điều đó, Thành phố Hồ Chí Minh không chỉ là đầu tàu kinh tế của Việt Nam, mà còn có thể trở thành biểu tượng cải cách, sáng tạo và phát triển bền vững của khu vực./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/thanh-pho-ho-chi-minh-doi-moi-thuc-thi-chinh-sach-de-but-pha-tang-truong-post1069775.vnp