Tháo điểm nghẽn rác thải: Hà Nội không thể chậm trễ

một giờ trướcBài gốc

Thành phố Hà Nội đang yêu cầu các công ty vệ sinh môi trường đầu tư trang thiết bị hiện đại và công tác thu gom rác thải sinh hoạt. Ảnh: Ngọc Hiệp

Trong bức tranh tổng thể về ô nhiễm môi trường ở Thủ đô, rác thải sinh hoạt được xem là “điểm nghẽn” dai dẳng nhất và tác động trực tiếp đến môi trường. Hiện, mỗi ngày trên địa bàn thành phố Hà Nội phát sinh hơn 7.600 tấn rác thải sinh hoạt; chỉ cần một khâu trong chuỗi thu gom - vận chuyển - xử lý bị ách tắc, hệ quả lập tức hiện hữu trên từng tuyến phố, khu dân cư, làm suy giảm chất lượng sống của người dân. Thành phố xác định, giải quyết rác thải sinh hoạt không thể “chạy theo sự vụ”, mà phải bằng tư duy hệ thống, đầu tư dài hạn và kỷ cương quản lý nghiêm minh.

Chuyển từ chôn lấp sang xử lý hiện đại

Phòng điều hành đốt rác phát điện của Nhà máy điện rác Seraphin, bảo đảm quy trình đốt rác khép kín, không gây ô nhiễm môi trường. Ảnh: Hoàng Trần

Thực tế nhiều năm qua cho thấy, áp lực rác thải sinh hoạt ở thành phố Hà Nội không đơn thuần bắt nguồn từ khối lượng phát sinh lớn, mà còn do mô hình xử lý chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa. Việc phụ thuộc kéo dài vào chôn lấp khiến các khu xử lý rác nhanh chóng quá tải, phát sinh nguy cơ ô nhiễm thứ cấp và tiềm ẩn bất ổn xã hội.

Bên cạnh đó, phân loại rác tại nguồn triển khai chưa đồng bộ; công tác duy trì vệ sinh môi trường ở một số địa bàn còn thiếu ổn định; kỷ luật trong thu gom, vận chuyển có lúc, có nơi chưa nghiêm. Tất cả tạo thành “nút thắt” kéo dài, khiến bài toán rác thải luôn ở tình trạng căng thẳng.

Nhà máy đốt rác phát điện Seraphin được đầu tư hiện đại, xử lý 2.250 tấn/ngày đêm. Ảnh: Hoàng Trần

Trong bối cảnh đó, việc thành phố ban hành Kế hoạch số 37/KH-UBND ngày 26-12 triển khai các giải pháp khắc phục điểm nghẽn về môi trường, trong đó xác định rõ xử lý rác thải sinh hoạt là nhiệm vụ trọng tâm, cho thấy sự chuyển biến rõ rệt trong tư duy chỉ đạo.

Theo Trưởng phòng Quản lý chất thải rắn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Nguyễn Văn Quý, một trong những giải pháp mang tính đột phá là tái cấu trúc hệ thống xử lý rác, từng bước giảm phụ thuộc vào chôn lấp, chuyển mạnh sang công nghệ đốt rác phát điện và tái chế.

“Đây là hướng đi tất yếu đối với một đô thị đặc biệt. Bởi, nếu tiếp tục xử lý rác theo phương thức cũ, Hà Nội sẽ sớm rơi vào thế bế tắc. Đầu tư các nhà máy xử lý rác hiện đại không chỉ giải quyết bài toán môi trường mà còn là yêu cầu phát triển bền vững lâu dài”, ông Nguyễn Văn Quý nhấn mạnh.

Để đáp ứng nhiệm vụ này, thành phố đã có chỉ đạo nâng công suất Nhà máy điện rác Sóc Sơn, mở rộng Nhà máy xử lý rác Xuân Sơn và triển khai các dự án đốt rác phát điện theo hình thức PPP tại Nam Sơn. Đây được coi là bước tháo gỡ “nút thắt” căn bản nhất, bởi chỉ khi khâu xử lý cuối cùng được bảo đảm ổn định, toàn bộ hệ thống thu gom - vận chuyển rác thải sinh hoạt mới vận hành thông suốt.

Siết kỷ cương thu gom, nâng chất lượng từ cơ sở

URENCO Hà Nội đầu tư hệ thống xe thu gom rác hiện đại, đáp ứng nhu cầu đặt ra. Ảnh: Hoàng Sơn

Song song với đầu tư hạ tầng, thành phố xác định rõ, điểm nghẽn rác thải không thể tháo gỡ nếu thiếu kỷ cương trong tổ chức thực hiện ở cấp cơ sở. Theo đó, thành phố đẩy mạnh phân cấp cho chính quyền xã, phường trong quản lý vệ sinh môi trường; gắn trách nhiệm người đứng đầu với tình trạng tồn lưu rác, điểm tập kết tự phát trên địa bàn. Việc tổ chức đấu thầu công khai các gói duy trì vệ sinh môi trường được coi là công cụ quan trọng để nâng cao chất lượng dịch vụ, chấm dứt tư duy “làm cho xong việc”.

Từ phía đơn vị trực tiếp thực hiện, các công ty vệ sinh môi trường cũng đang chịu áp lực đổi mới mạnh mẽ. Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội Nguyễn Thanh Sơn cho biết, thành phố yêu cầu rất cao về thời gian thu gom, chất lượng làm sạch và phản ứng nhanh với phản ánh của người dân. Điều này buộc doanh nghiệp phải tăng cường cơ giới hóa, giám sát bằng công nghệ, siết chặt kỷ luật lao động. Ngoài ra, thành phố cũng yêu cầu các đơn vị vệ sinh môi trường ứng dụng camera, GPS, phần mềm quản lý tuyến thu gom để minh bạch hóa trách nhiệm, hạn chế tình trạng né tránh, đùn đẩy.

Xe quét hút rác sẽ được ưu tiên sử dụng trong khu vực nội thành. Ảnh: Hoàng Sơn

Một điểm nghẽn khác mang tính đặc thù là sự thiếu đồng thuận xã hội trong bố trí các cơ sở xử lý rác. Thực tế cho thấy, dù công nghệ ngày càng hiện đại, việc triển khai các dự án xử lý rác vẫn gặp không ít khó khăn trong giải phóng mặt bằng và tạo sự đồng thuận của người dân khu vực lân cận. Do đó, thành phố xác định, cùng với đầu tư công nghệ, cần minh bạch thông tin, tăng đối thoại, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân vùng dự án. Đây là điều kiện tiên quyết để các công trình xử lý rác vận hành ổn định, lâu dài.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Minh Tấn, xử lý rác thải sinh hoạt không chỉ là câu chuyện kỹ thuật, mà là phép thử đối với năng lực quản trị của chính quyền các cấp. Điểm mới trong cách làm của thành phố là gắn giải pháp kỹ thuật với trách nhiệm chính trị, coi hiệu quả xử lý rác là một tiêu chí đánh giá năng lực điều hành. Với định hướng rõ ràng, lộ trình cụ thể và sự vào cuộc của các sở, ngành, chính quyền cơ sở cùng doanh nghiệp vệ sinh môi trường, Hà Nội đang từng bước tháo gỡ “điểm nghẽn” rác thải sinh hoạt. Quan trọng hơn, thành phố cũng gửi đi thông điệp: Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng, và xử lý rác thải sinh hoạt phải được coi là nền tảng cho một Thủ đô xanh, văn minh và đáng sống.

Hoàng Văn

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/thao-diem-nghen-rac-thai-ha-noi-khong-the-cham-tre-728391.html