Dự án nhà rông truyền thống của đồng bào J’rai tại làng Ia Gri (xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai) thuộc quy hoạch Khu du lịch Quốc gia Biển Hồ - Núi lửa Chư Đăng Ya, với tổng mức đầu tư hơn 9,4 tỷ đồng, được khởi công từ tháng 4/2025 và dự kiến hoàn thành vào tháng 11/2025. Dự án được kỳ vọng trở thành điểm nhấn trong không gian văn hóa dân gian, lễ hội và phát triển du lịch bền vững.
Tuy nhiên, khi mới hoàn thành phần thô, dự án đã bị các cơ quan chức năng và dư luận địa phương lên tiếng vì nhiều bất cập.
Điển hình là việc công trình nhà rông đã bị bê tông hóa, thiết kế không đúng mẫu truyền thống và bố trí các hạng mục không phù hợp văn hóa dân tộc J’rai, nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đăng Ya, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh du lịch, không phù hợp mục tiêu chương trình Miền núi và Dân tộc thiểu số, tạo dư luận không tốt.
Sau nhiều bàn luận, tranh cãi, nhận thấy những sai phạm và nguy cơ tác động tiêu cực đến cảnh quan tự nhiên dưới chân núi lửa, UBND tỉnh Gia Lai ra quyết định dừng triển khai dự án.
Đồng thời, UBND tỉnh Gia Lai yêu cầu đơn vị thi công tháo dỡ toàn bộ công trình, bàn giao mặt bằng trước ngày 15/10/2025 để trả mặt bằng cho sự kiện Tuần lễ Hoa Dã quỳ-Núi lửa Chư Đang Ya năm 2025.
Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng (ĐTXD) tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án ĐTXD khu vực Chư Păh (Chủ đầu tư dự án Công trình Nhà rông tại làng Ia Gri, xã Biển Hồ) thực hiện tháo dỡ toàn bộ các hạng mục công trình theo chỉ đạo của tỉnh từ ngày 13/10.
Theo ghi nhận hiện trường, đơn vị thi công đang huy động nhân lực, phương tiện để tiến hành tháo dỡ các hạng mục chính như tường thô, trụ cột bê-tông và phần phụ trợ.
Mặc dù UBND yêu cầu bàn giao mặt bằng sạch trước ngày 15/10, tuy nhiên do ảnh hường thời tiết mưa gió, đơn vị thi công cam kết sẽ hoàn thành trước ngày 20/10.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Chư Păh, công trình thi công dang dở đã được thanh toán hơn 4,6 tỷ đồng trước khi có quyết định dừng triển khai. Việc tháo dỡ được thực hiện theo đúng chỉ đạo của UBND tỉnh Gia Lai, đồng thời đơn vị thi công cam kết hỗ trợ miễn phí chi phí tháo dỡ và hoàn trả phần khối lượng đã quyết toán cho Nhà nước.
Nhà rông truyền thống của người J'rai làm bằng gỗ, tre, nứa và lợp mái tranh.
Nhà rông là nơi tập trung, sinh hoạt cộng đồng và là trái tim của buôn làng, nơi diễn ra các nghi lễ quan trọng, lễ hội tâm linh của cộng đồng, nơi các thế hệ nghệ nhân già truyền dạy kiến thức và giá trị văn hóa cho thế hệ trẻ. Nhà rông cũng là nơi lưu giữ các hiện vật truyền thống như cồng, chiêng, trống, vũ khí. Vì vậy, việc "bê tông hóa nhà rông" dễ gây phản cảm, làm mất giá trị văn hóa nguyên gốc.
Nguyễn Gia