Tháo gỡ 'điểm nghẽn' để sầu riêng Tây Nguyên vươn xa

5 giờ trướcBài gốc

Kiểm dịch tại chỗ - Giải pháp tiết kiệm cho nông dân

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, toàn tỉnh hiện có hơn 38.800ha sầu riêng, lớn nhất cả nước, trong đó 22.600ha đã cho thu hoạch. Năm 2025, sản lượng sầu riêng toàn tỉnh dự kiến đạt 380.000 - 400.000 tấn, chỉ khoảng 11% diện tích được cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu chính ngạch, còn thấp so với tiềm năng. Nếu tăng lên 70 - 80%, giá trị xuất khẩu (XK) sẽ tăng mạnh, nâng cao sức cạnh tranh quốc tế. Tỉnh hiện có 68 vùng trồng và 24 cơ sở đóng gói được phê duyệt, thêm 229 vùng trồng đang chờ cấp mã số.

Công nhân lột vỏ sầu riêng cấp đông.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong nửa đầu tháng 6/2025, Việt Nam chỉ xuất khẩu khoảng hơn 4.000 tấn sầu riêng sang Trung Quốc, giảm đến 80% so với cùng kỳ năm 2024. Thị phần sầu riêng Việt tại thị trường này cũng lao dốc, từ 42% còn 28%. Nguyên nhân chính là việc Trung Quốc siết kiểm tra 100% lô hàng sầu riêng nhập khẩu về chỉ tiêu cadimi và chất vàng O - các chất có thể gây hại sức khỏe nếu tồn dư vượt ngưỡng. Đã có nhiều lô hàng bị trả về hoặc cảnh báo. Tình trạng vi phạm, làm giả mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói cũng khiến doanh nghiệp (DN) và người dân lâm vào thế khó.

Ông Hoàng Trọng Cường, Trưởng thôn Tân Bắc (xã Ea Kênh, huyện Krông Pắk, Đắk Lắk) cho hay, nhiều hộ dân lo lắng vì hàng trăm tấn sầu riêng sắp thu hoạch chưa có đầu ra. "Trồng sầu riêng tốn nhiều công sức, chi phí lớn, nếu không xuất được sẽ lỗ nặng", ông Cường nói.

Trước thực trạng này, Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm rà soát, loại bỏ các mã số vi phạm để không ảnh hưởng đến cả chuỗi sản xuất. Đồng thời, Hiệp hội đề nghị Chính phủ hỗ trợ mở rộng thị trường mới, đầu tư chế biến sâu và xây dựng thương hiệu sầu riêng Việt bền vững. "Bộ cần phối hợp kiểm tra, xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói. Đồng thời, Bộ kiến nghị phía Trung Quốc bỏ kiểm tra 100% để giảm chi phí, áp lực cho DN", đại diện Hiệp hội nêu.

Ông Nguyễn Thiên Văn, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho rằng, cần hoàn thiện khung pháp lý giám sát chất lượng nông sản XK, trong đó có quy trình cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói và quy định về ngưỡng an toàn. Ông Nguyễn Thiên Văn cũng kiến nghị công nhận phòng kiểm nghiệm tại địa phương để rút ngắn thời gian, chi phí gửi mẫu ra Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh. "Nếu phòng kiểm nghiệm tại tỉnh được công nhận, chúng tôi có thể hỗ trợ DN, nông dân kiểm tra chất lượng ngay trước khi xuất hàng", ông Văn nói.

Ở góc độ DN, bà Ngô Tường Vy, Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho rằng, kiểm định tại chỗ giúp DN chủ động kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn và yêu cầu của thị trường nhập khẩu, đặc biệt là Trung Quốc. Việc kiểm định chất lượng giúp nâng cao uy tín của sầu riêng Việt Nam trên thị trường quốc tế, tạo niềm tin cho người tiêu dùng và các đối tác nhập khẩu, giúp các DN tránh được các rủi ro về việc hàng hóa bị trả lại, bị từ chối nhập khẩu do không đạt chất lượng, gây thiệt hại kinh tế cho DN.

Ông Trần Minh Châu, đại diện Công ty Giám định Vinacontrol cho hay, việc kiểm soát chất lượng chặt chẽ từ khâu sản xuất, thu hoạch, đóng gói đến XK giúp ngành sầu riêng Việt Nam phát triển bền vững. Để làm được điều này cần tăng cường năng lực các cơ sở kiểm định. Các cơ quan chức năng có thẩm quyền tạo điều kiện để các cơ sở kiểm định trên địa bàn có đủ năng lực thực hiện kiểm định chất lượng sầu riêng, đảm bảo nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Bên cạnh đó, các cơ quan nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho DN trong việc kiểm định chất lượng, đặc biệt là các DN nhỏ và vừa.

Theo ông Trần Minh Châu, việc Trung Quốc yêu cầu kiểm định 100% lô hàng sầu riêng nhập khẩu về chỉ tiêu Cadimi và Auramine O đã thúc đẩy nhiều DN Việt Nam chủ động hơn trong việc kiểm soát chất lượng tại chỗ. "Hầu hết các DN XK sầu riêng đánh giá cao việc kiểm định chất lượng tại chỗ và coi đây là yếu tố quan trọng, then chốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao uy tín và phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng", ông Châu khẳng định.

Tạo điều kiện tối đa để xuất khẩu nông sản

Trao đổi với PV Báo CAND ngày 26/6, ông Hồ Văn Dũng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Khu vực XIV cho biết, hiện nay, các tỉnh Tây Nguyên, đặc biệt là tỉnh Đắk Lắk đang đặt ra mục tiêu cụ thể, rõ ràng về tăng trưởng XK nông sản, với kỳ vọng kim ngạch năm sau cao hơn năm trước. Những mặt hàng chủ lực như cà phê, sầu riêng đang được hỗ trợ tối đa để đẩy mạnh XK, mang về nguồn ngoại tệ quan trọng cho nền kinh tế.

"Chúng tôi thường xuyên gặp gỡ, hỗ trợ trực tiếp cho DN bằng nhiều hình thức. Thậm chí qua kênh điện thoại là công chức Hải quan trực tiếp hướng dẫn, giải đáp ngay", ông Dũng cho biết. Hiện có hơn 400 DN hoạt động XNK tại khu vực, và họ đều đánh giá cao sự hỗ trợ kịp thời, sát sao từ cơ quan Hải quan.

Đối với các vấn đề liên quan đến chính sách pháp luật về mặt hàng, thuế XNK, thủ tục hải quan, thủ tục quản lý thuế, cơ quan Hải quan cũng tập trung hỗ trợ, hướng dẫn, cung cấp thông tin kịp thời để DN thấu hiểu làm đúng quy định pháp luật. Những DN tuân thủ tốt sẽ được thông quan nhanh chóng trên hệ thống thông quan điện tử (luồng xanh) chỉ mất vài giây.

Tuy nhiên, với mặt hàng sầu riêng - một trong những nông sản XK chủ lực của Đắk Lắk đang phát sinh một số vướng mắc, chủ yếu liên quan đến kiểm dịch thực vật. Dù quy trình hải quan nhanh chóng, nhưng khâu kiểm dịch lại là điểm nghẽn do hiện nay, trên địa bàn Đắk Lắk không có đơn vị kiểm dịch hiện diện thường trực. Trước đây đã từng có, nhưng hiện tại lực lượng kiểm dịch vùng IV chỉ đặt trụ sở tại Bình Định.

Ông Hồ Văn Dũng chia sẻ: "Ngay từ ngày đầu tiên XK lô sầu riêng sang Trung Quốc, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đã vào làm việc với địa phương và chúng tôi đã nêu rõ vấn đề này. Không chỉ sầu riêng, mà cả cà phê, thanh long và nhiều loại trái cây khác cũng cần kiểm dịch tại chỗ để đảm bảo XK thông suốt, đúng quy định".

Lưu Hiệp - Văn Thành

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/thi-truong/thao-go-diem-nghen-de-sau-rieng-tay-nguyen-vuon-xa-i773081/