Tháo gỡ vướng mắc trong đấu thầu, đảm bảo thực chất, minh bạch, hiệu quả

6 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng làm rõ nhiều vấn đề tại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận chiều 23/5.

Cắt giảm, đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính

Chiều ngày 23/5/2025, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Làm rõ ý kiến các đại biểu quan tâm về phân cấp, phân quyền tại dự thảo Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, để thể hiện sâu sắc tinh thần đột phá, Bộ Tài chính đã đề xuất sửa đổi các quy định để phân cấp cho các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện, phù hợp với chủ trương "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Điển hình như: phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư từ Thủ tướng Chính phủ sang cho Ủy ban nhân dân tỉnh đối với 7 nhóm dự án tại Luật Đầu tư; phân cấp triệt để thẩm quyền của Thủ tướng cho Bộ, ngành, địa phương trong việc quyết định chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án PPP, quyết định áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư phù hợp với dự án, quyết định chấm dứt hợp đồng dự án PPP; phân cấp toàn bộ thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư chương trình, dự án đầu tư công của Thủ tướng Chính phủ cho các bộ, cơ quan trung ương tại Luật Đầu tư công...

Về cắt giảm, đơn giản thủ tục hành chính, thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ Tài chính đã rà soát và cắt bỏ, đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính tại các luật. Trong đó, sửa đổi Luật Đấu thầu để cắt giảm một số khâu trung gian; lược bỏ các thủ tục không cần thiết như: bỏ thủ tục thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu đối với các hình thức đấu thầu đơn giản, quy mô nhỏ; bỏ vai trò bên mời thầu, chuyển giao nhiệm vụ cho chủ đầu tư, tổ chuyên gia để giảm một cấp trung gian, tinh gọn đầu mối và đơn giản hóa quy trình, thủ tục.

Luật PPP được sửa theo hướng bỏ thủ tục thành lập Hội đồng thẩm định, đơn giản hóa nội dung hồ sơ mời thầu, rút ngắn thời gian đánh giá hồ sơ dự thầu. Sửa đổi Luật Đầu tư công để đẩy nhanh quá trình thẩm định, phê duyệt chương trình, dự án đầu tư công theo hướng cho phép thành lập Hội đồng thẩm định đồng thời với quá trình chuẩn bị đầu tư chương trình, dự án để thực hiện ngay một số thủ tục cần thiết. Thủ tướng Chính phủ có thể giao cho bộ, cơ quan ngang bộ thành lập Hội đồng thẩm định phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, ngành, lĩnh vực của chương trình, dự án.

Khắc phục hạn chế, bất cập trong đấu thầu

Tại Phiên thảo luận, các nội dung sửa đổi Luật Đấu thầu nhận được nhiều sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội. Làm rõ hơn nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, Luật sửa đổi lần này nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập như: làm chậm tiến độ, đội chi phí, chất lượng thấp, gây thất thoát và ảnh hưởng đến cán bộ; tháo gỡ được những vướng mắc, đáp ứng yêu cầu như Tổng Bí thư nêu, đó là hiệu quả cao nhất, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và thực hiện các công trình, dự án tốt nhất.

Tiếp thu ý kiến của Tổng Bí thư cũng như các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật quy định trao quyền cho chủ đầu tư được tự quyết định và chịu trách nhiệm áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu như: đấu thầu, chỉ định thầu, đặt hàng... theo nguyên tắc bảo đảm tiến độ, chất lượng và không làm tăng tổng mức đầu tư. Đồng thời, mở rộng cơ chế chỉ định thầu và áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt để đẩy nhanh tiến độ thực hiện gói thầu, dự án; bổ sung, hoàn thiện cơ chế giám sát, kiểm tra với các gói thầu, phù hợp với chủ trương chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm...

Quang cảnh phiên họp.

Nhằm đảm bảo đấu thầu thực chất, minh bạch, hiệu quả, lựa chọn được nhà thầu có năng lực, dự thảo bổ sung cơ chế xử lý trường hợp nhà thầu chào giá thấp bất thường hoặc đột biến. Theo Bộ trưởng, thời gian qua, hiện tượng chào giá thấp bất thường (dưới 20% giá trị gói thầu) chiếm gần 10% các gói thầu, gây chậm tiến độ, lãng phí và thất thoát. Do đó, cần kiểm soát chặt chẽ vấn đề này, có chế tài xử lý những trường hợp cố tình bỏ thầu giá thấp để đảm bảo đấu thầu công khai minh bạch, lựa chọn được nhà thầu có chất lượng tốt nhất.

Theo đó, sẽ yêu cầu các nhà thầu phải cam kết bảo hành dài hạn, tăng giá trị, bảo đảm thực hiện hợp đồng hay phạt hợp đồng khi nhà thầu không đáp ứng được chất lượng, tiến độ. Dự thảo cũng cụ thể hóa trách nhiệm của chủ đầu tư, bên mời thầu, tổ chuyên gia và các bên liên quan trong từng bước quy trình. Đồng thời, quy định chế tài xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như: cấm tham gia đấu thầu, xử phạt hành chính, chuyển cơ quan điều tra đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng như: thông thầu, gian lận; yêu cầu chủ đầu tư phải đánh giá kết quả thực hiện hợp đồng chất lượng hàng hóa, dịch vụ đã sử dụng trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Từ đó, tạo cơ sở dữ liệu về năng lực, kinh nghiệm, uy tín, tăng tính minh bạch, tạo cơ sở giám sát và đánh giá uy tín nhà thầu. Đồng thời, đẩy mạnh đấu thầu điện tử nhằm tăng cạnh tranh, giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục, tăng tính công khai, minh bạch, ngăn chặn các hành vi thông đồng, gian lận, hạn chế can thiệp ngày chủ quan trong đấu thầu.

Thảo luận tại Phiên họp, một số ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung chỉ định thầu đối với các gói thầu đặc thù như: Tổ chức sự kiện văn hóa, du lịch; nâng hạn mức chỉ định thầu; bổ sung trách nhiệm, thẩm quyền quyết định chỉ định thầu; chỉ định thầu cần có nhà thầu có năng lực và giá tốt, đem lại hiệu quả cho gói thầu. Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng cho biết, trong Nghị định quy định chi tiết sẽ bổ sung các trường hợp này và quy định rõ trách nhiệm, thẩm quyền quyết định. Tại dự thảo Luật cũng đã bổ sung cơ chế chỉ định thầu cần đàm phán giá để đảm bảo đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất cho chủ đầu tư trong quá trình mời thầu.

Khuyến khích, thu hút đầu tư tư nhân

Liên quan đến Luật PPP, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, dự thảo Luật đã tập trung vào các giải pháp để khuyến khích, thu hút khu vực tư nhân đầu tư vào tất cả các lĩnh vực nhà nước cho phép. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung theo hướng rút ngắn tối đa thời gian lập, thẩm định dự án PPP, cắt giảm thủ tục chủ trương đầu tư đối với một số nhóm dự án; bỏ thủ tục thành lập Hội đồng thẩm định các cấp; trao quyền chủ động cho cơ quan có thẩm quyền quyết định việc thành lập hoặc là không thành lập Hội đồng thẩm định.

Dự thảo cũng mở rộng các trường hợp chỉ định thầu, lựa chọn đặc biệt; giản lược các yêu cầu của tiêu chí đánh giá đối với nhà đầu tư để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tham gia.

Về quy định không thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia tại Luật Đầu tư công, Bộ trưởng thông tin, thời gian qua, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư một số dự án quan trọng quốc gia có tổng mức đầu tư rất lớn, thời gian thực hiện dài như: dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, Dự án đường vành đai 4 Hà Nội, dự án Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh; Vành đai 4 TP. Hồ Chí Minh.

Theo Bộ trưởng, các dự án này thì có thể được quyết định chủ trương đầu tư ở giai đoạn hiện tại, nhưng quá trình thực hiện có thể diễn ra tới 2-3 kỳ trung hạn tiếp theo. Do đó, không thể thẩm định được chính xác khả năng cân đối vốn trong các kỳ trung hạn thứ 2 hoặc thứ 3 cho các dự án này. Đồng thời, đây cũng là những dự án quan trọng, có tác động lớn để phát triển kinh tế - xã hội và luôn được ưu tiên hàng đầu trong bố trí kế hoạch vốn. Do đó, việc không thẩm định đối với các chương trình, dự án nêu trên nhằm giảm thủ tục, trình tự để quyết định chủ trương đầu tư.

Trần Huyền

Nguồn Tài Chính : http://tapchitaichinh.vn/thao-go-vuong-mac-trong-dau-thau-dam-bao-thuc-chat-minh-bach-hieu-qua.html