Tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai bằng cơ chế đặc thù

3 giờ trướcBài gốc

Nghị quyết bổ sung nhiều trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; đồng thời làm rõ các vấn đề về bồi thường, tái định cư, giá đất và thẩm quyền tổ chức thực hiện, tạo cơ sở pháp lý thống nhất cho các địa phương trong quá trình triển khai.

Bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng

Nghị quyết 254/2025/QH15 quy định bổ sung ba trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Cụ thể, trường hợp thứ nhất là thu hồi đất để thực hiện dự án trong khu thương mại tự do hoặc dự án trong trung tâm tài chính quốc tế.

Ảnh minh họa

Trường hợp thứ hai là thu hồi đất đối với các dự án được thực hiện thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất nhưng đã hết thời hạn phải hoàn thành hoặc hết thời gian gia hạn mà chưa hoàn tất việc thỏa thuận. Trong trường hợp này, nếu đã đạt được thỏa thuận trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất, HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Trường hợp thứ ba là thu hồi đất nhằm tạo quỹ đất để thanh toán cho các dự án thực hiện theo Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (hợp đồng BT), đồng thời cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi.

Quy định cụ thể điều kiện thu hồi đất, bồi thường và tái định cư

Nghị quyết nêu rõ, việc thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí tái định cư theo quy định của Luật Đất đai, trừ một số trường hợp cụ thể được quy định ngay trong nghị quyết.

Theo đó, Nhà nước được thu hồi đất trong trường hợp phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không bố trí tái định cư đã được niêm yết công khai nhưng chưa được phê duyệt đối với dự án quan trọng quốc gia, dự án đầu tư công khẩn cấp theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Đối với các dự án khác, việc thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chỉ được thực hiện khi có trên 75% người sử dụng đất đồng ý.

Nghị quyết cũng cho phép thu hồi đất trước khi hoàn thành việc bố trí tái định cư đối với các trường hợp dự án đầu tư công khẩn cấp; dự án thực hiện tái định cư tại chỗ; hoặc dự án mà việc bố trí tái định cư được thực hiện theo tuyến công trình chính.

Chính phủ được giao quy định chi tiết việc thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cũng như thu hồi đất trước khi hoàn thành việc bố trí tái định cư. Quốc hội giao UBND cấp tỉnh quy định việc bố trí tạm cư, thời gian và kinh phí tạm cư trong các trường hợp quyết định thu hồi đất khi chưa hoàn thành bố trí tái định cư.

Quy định mới về giá đất, hệ số điều chỉnh và thẩm quyền quyết định

Một điểm mới quan trọng của Nghị quyết là quy định về giá đất tính tiền bồi thường. Theo đó, giá đất để tính tiền bồi thường về đất được xác định theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định tại nghị quyết này.

Trường hợp bồi thường bằng đất ở tại chỗ nhưng giá đất tại vị trí được bồi thường chưa có trong bảng giá đất, cơ quan có thẩm quyền căn cứ vào giá đất trong bảng giá đất tại vị trí tương tự để quyết định giá đất tính tiền sử dụng đất tại nơi tái định cư trong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. UBND cấp xã có trách nhiệm báo cáo UBND cấp tỉnh để trình HĐND cấp tỉnh bổ sung vào bảng giá đất tại kỳ họp gần nhất.

Về trình tự thu hồi đất, trước khi ban hành quyết định thu hồi, cơ quan có thẩm quyền phải gửi thông báo thu hồi đất đến người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất và các tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Thời hạn thông báo chậm nhất là 60 ngày đối với đất nông nghiệp và 120 ngày đối với đất phi nông nghiệp.

Bảng giá đất được xây dựng theo loại đất, khu vực và vị trí. Đối với khu vực đã có bản đồ địa chính dạng số và cơ sở dữ liệu giá đất, bảng giá đất được xây dựng đến từng thửa đất. HĐND cấp tỉnh quyết định bảng giá đất, công bố và áp dụng từ ngày 1/1/2026; đồng thời sửa đổi, bổ sung bảng giá đất khi cần thiết.

Đối với các trường hợp phải áp dụng giá đất cụ thể theo Điều 160 của Luật Đất đai nhưng đến thời điểm nghị quyết có hiệu lực vẫn chưa ban hành quyết định giá đất cụ thể, UBND cấp tỉnh được quyết định việc áp dụng xác định giá đất theo nghị quyết này hoặc tiếp tục thực hiện theo Luật Đất đai. Trường hợp áp dụng theo nghị quyết, thời điểm tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất là thời điểm cơ quan có thẩm quyền ban hành đầy đủ căn cứ để tính tiền theo quy định.

Quốc hội yêu cầu các cơ quan, người có thẩm quyền phải ban hành đầy đủ căn cứ để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và tiền bồi thường về đất chậm nhất đến ngày 1/7/2026.

Về hệ số điều chỉnh giá đất, UBND cấp tỉnh quyết định ban hành và áp dụng từ ngày 1/1 hằng năm; trường hợp cần thiết có thể sửa đổi, bổ sung trong năm hoặc theo từng khu vực, vị trí. Riêng đối với các dự án lấn biển hoặc các trường hợp không thể áp dụng bảng giá đất, việc xác định giá đất cụ thể tiếp tục thực hiện theo quy định của Luật Đất đai.

Nghị quyết 254/2025/QH15 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Trường hợp có sự khác nhau giữa nghị quyết này và các luật khác về cùng một vấn đề thì thực hiện theo quy định của nghị quyết.

Hồng Thái

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/thao-go-vuong-mac-trong-thi-hanh-luat-dat-dai-bang-co-che-dac-thu.945367.html