Tháo gỡ, xử lý dứt điểm vướng mắc tại dự án Bắc Giang-Lạng Sơn

5 giờ trướcBài gốc

Sau hơn 5 năm đưa vào vận hành khai thác, tuyến cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn đã phục vụ hơn 11 triệu lượt phương tiện lưu thông an toàn và thông suốt, ổn định.

Như vậy, sau hơn 5 năm kể từ khi đi vào khai thác phục vụ người dân, những vướng mắc kéo dài tại dự án này vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

“Giải cứu”, thi công thần tốc dự án

Dự án BOT đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn đoạn Km45+100-Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường quốc lộ 1 đoạn Km1+800 - Km106+500 được triển khai từ năm 2015. Hơn hai năm sau khi khởi công, dự án này vẫn “giẫm chân tại chỗ” do chưa xong thủ tục, hợp đồng, nhà đầu tư khi đó (đứng đầu là UDIC) bộc lộ yếu kém khi chưa huy động đủ vốn chủ sở hữu theo quy định.

Bộ Giao thông vận tải lúc đó (nay là Bộ Xây dựng) đã mời Tập đoàn Đèo Cả vào thay thế nhà đầu tư cũ, “giải cứu” dự án với tổng mức đầu tư hơn 12.000 tỷ đồng, hoàn toàn không sử dụng vốn Nhà nước. Chỉ sau 2 năm, ngày 15/1/2020, tuyến cao tốc dài gần 65km này chính thức đi vào khai thác, được các chuyên gia giao thông đánh giá là “đột phá” về tiến độ thi công công trình giao thông.

Sau hơn 5 năm đưa vào vận hành khai thác, tuyến cao tốc đã phục vụ hơn 11 triệu lượt phương tiện lưu thông an toàn và thông suốt, trong khi tuyến quốc lộ 1 phục vụ hơn 18 triệu lượt, bảo đảm giao thông ổn định. Dù vậy, các vướng mắc về việc bố trí vốn ngân sách Nhà nước hỗ trợ dự án vẫn chưa được giải quyết. Theo quy định tại hợp đồng BOT, dự án được thu phí hoàn vốn tại 2 trạm trên quốc lộ 1 (Km24+800 và Km93+160) và các trạm trên tuyến cao tốc. Thực tế quá trình vận hành, doanh thu thu phí chỉ đạt hơn 31 % so với phương án tài chính ban đầu, không đủ chi trả gốc và lãi phát sinh cho ngân hàng.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, theo đại diện nhà đầu tư, dự án phải giảm 1 trạm thu phí trên quốc lộ 1 (Km24+900) khiến nguồn thu trong suốt thời gian thu phí bị giảm gần 5.500 tỷ đồng theo phương án tài chính, ảnh hưởng đến tỷ lệ phân lưu, làm giảm lưu lượng trên đường cao tốc. Bên cạnh đó, việc tăng giá vé theo lộ trình của hợp đồng BOT không được thực hiện, gây thiệt hại 171 tỷ đồng. Chính sách miễn giảm giá vé khoảng 5.000 phương tiện phạm vi 10 km quanh trạm thu phí Km93+160 khiến doanh thu giảm 72 tỷ đồng trong giai đoạn 2018-2024.

Để bảo đảm tính minh bạch và khách quan trong triển khai dự án, nhà đầu tư Tập đoàn Đèo Cả đã chủ động mời Kiểm toán Nhà nước vào kiểm tra, giám sát. Trong giai đoạn 2017-2020, Kiểm toán Nhà nước ban hành 5 kết luận kiểm toán, ghi nhận những khó khăn, vướng mắc của dự án và nhà đầu tư, đánh giá việc tuân thủ pháp luật và kiến nghị Nhà nước xem xét hỗ trợ ngân sách cho dự án.

Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã nhiều lần báo cáo Chính phủ, kiến nghị bổ sung vốn ngân sách Nhà nước 4.600 tỷ đồng vốn dự án (chiếm 37,75% tổng mức đầu tư, nhỏ hơn mức 50% quy định tại Khoản 1 Điều 69, Luật PPP).

Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã nhiều lần báo cáo Chính phủ, kiến nghị bổ sung vốn ngân sách Nhà nước 4.600 tỷ đồng vốn dự án Bắc Giang-Lạng Sơn (chiếm 37,75% tổng mức đầu tư, nhỏ hơn mức 50% quy định tại Khoản 1 Điều 69, Luật PPP).

Tuy nhiên, đến nay, các vướng mắc vẫn chưa được giải quyết từ các cấp có thẩm quyền để dự án tiếp tục vận hành hiệu quả. “Khi dự án triển khai gặp khó khăn, nhà đầu tư chấp nhận vừa huy động nguồn lực, vừa làm, tìm mọi cách đưa dự án về đích, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội cho vùng. Vì vậy, khi phát sinh bất cập trong thể chế chính sách, nhà đầu tư rất cần có sự chung tay gỡ khó của địa phương và các cơ quan quản lý”, đại diện nhà đầu tư kiến nghị.

Sớm tháo gỡ, giải quyết dứt điểm

Theo ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đèo Cả, việc hoàn thành dự án Bắc Giang-Lạng Sơn là kết quả của sự đồng lòng từ người dân và nhất là sự ủng hộ, chỉ đạo sát sao của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn qua các thời kỳ. Trong giai đoạn dự án khó khăn do vụ án liên quan đến nhà đầu tư cũ khiến dự án bị đình trệ gần 5 năm, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn (khi đó là ông Trần Sỹ Thanh, nay là Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương) đã trực tiếp động viên Tập đoàn Đèo Cả, nhà đầu tư mới, đồng thời thống nhất phương án bỏ 1 trạm thu phí, tránh việc xung đột với lợi ích của người dân.

Dự án dài 63km được hoàn thành chỉ trong 18 tháng, đạt kỷ lục về giải phóng mặt bằng, thi công đường cao tốc thời điểm đó. Đồng chí Nguyễn Quốc Đoàn, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn nhiệm kỳ 2021-2024 (nay là Phó Tổng Thanh tra Chính phủ) cũng nhiều lần động viên, đồng hành cùng nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án, chủ động tháo gỡ các vướng mắc của dự án, tạo ra tiền đề để kết nối thực hiện dự án Đồng Đăng-Trà Lĩnh bằng việc giảm tổng mức đầu tư từ 42.000 tỷ đồng còn 21.000 tỷ đồng qua việc tối ưu hướng tuyến.

“Tinh thần đồng hành của lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn qua các thời kỳ chính là điểm tựa vững chắc để dự án được hoàn thành đúng tiến độ, góp phần tạo nền tảng triển khai tiếp hai dự án trọng điểm Hữu Nghị-Chi Lăng và Đồng Đăng-Trà Lĩnh. Đây cũng là bước đi quan trọng hướng tới mục tiêu hoàn thành 3.000km đường cao tốc trên cả nước cuối năm nay theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, đại diện nhà đầu tư bình luận.

Trong quá trình tìm lời giải cho các vướng mắc, sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan, trong đó có Thanh tra Chính phủ và Đảng bộ, chính quyền tỉnh Lạng Sơn được xem là yếu tố then chốt, giúp bảo đảm sự công tâm, minh bạch và thúc đẩy sớm hoàn thiện cơ chế hỗ trợ dự án.

Vừa qua, tuyến cao tốc Bắc Giang-Lạng Sơn nằm trong danh sách các dự án của Bộ Xây dựng gặp khó khăn, vướng mắc được Thanh tra Chính phủ xem xét. Trong kết luận ban hành ngày 14/10/2025, Thanh tra Chính phủ nhận định, trong bối cảnh nguồn ngân sách Nhà nước rất khó khăn, triển khai chủ trương của Đảng về huy động nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức đối tác công-tư (PPP), việc triển khai đầu tư dự án bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng đã đáp ứng tiến độ, chất lượng, đúng mục tiêu đầu tư, góp phần giảm tải về lưu lượng phương tiện, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông trên tuyến quốc lộ 1, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Dự án Bắc Giang-Lạng Sơn đưa vào khai thác, cùng với tuyến Hà Nội-Bắc Giang và Hữu Nghị-Chi Lăng (sắp khai thác) sẽ tạo thành trục cao tốc hoàn chỉnh, kết nối Thủ đô Hà Nội với cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị.

Thanh tra Chính phủ khẳng định, dự án được đưa vào khai thác, cùng với tuyến cao tốc Hà Nội-Bắc Giang (hoàn thành năm 2016) và tuyến cao tốc Hữu Nghị-Chi Lăng (khởi công tháng 4/2024, dự kiến hoàn thành năm 2026) sẽ tạo thành trục cao tốc hoàn chỉnh, kết nối Thủ đô Hà Nội với cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Việc hình thành trục cao tốc liên thông này sẽ góp phần tăng năng lực vận tải, thúc đẩy giao thương quốc tế, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội vùng Đông Bắc và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), việc chậm xử lý thủ tục tăng vốn Nhà nước theo chủ trương được cấp có thẩm quyền phê duyệt, hay chậm xử lý vướng mắc ở nhiều dự án BOT giao thông hiện nay đang ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý các nhà đầu tư và tiến độ các dự án PPP.

“Pháp luật cần mang tính kiến tạo, phát triển nhưng nếu thẳng thắn nhìn nhận, có thể thấy thời gian qua, Luật PPP chưa bảo đảm sự công bằng của các chủ thể tham gia. Luật pháp cũng chưa quy định ai là trọng tài đứng ra giải quyết xung đột giữa các chủ thể tham gia trong quá trình triển khai. Việc chậm xử lý vướng mắc tại các dự án làm cho nhà đầu tư gian nan hơn trong hoàn thiện hồ sơ khi có sự thay đổi chính sách. Đây là sự lãng phí rất lớn về thời gian, làm nguội đi khát vọng và đánh mất cơ hội cho nhà đầu tư góp sức phát triển đất nước”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Chủng nhấn mạnh.

TRANG LIÊN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/thao-go-xu-ly-dut-diem-vuong-mac-tai-du-an-bac-giang-lang-son-post922168.html