Thắp lửa sáng tạo trong thời hiện đại

9 giờ trướcBài gốc

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông phát biểu tại Lễ khai mạc Liên hoan Chèo toàn quốc 2025

Vừa là ngày hội quy mô toàn quốc, vừa là cuộc hội tụ tinh hoa của Chèo đương đại, sự kiện khẳng định sức sống bền bỉ của loại hình nghệ thuật mang đậm hồn dân tộc - nơi truyền thống được tiếp nối và sáng tạo được thắp lửa trong nhịp sống hiện đại.

Sự kiện văn hóa - nghệ thuật đặc biệt

Liên hoan Chèo toàn quốc được tổ chức định kỳ ba năm một lần, là dịp nhìn lại và đánh giá toàn diện chất lượng sáng tạo, dàn dựng cũng như biểu diễn nghệ thuật Chèo trên phạm vi cả nước. Sự kiện không chỉ nhằm tôn vinh các tập thể và cá nhân có đóng góp trong công cuộc bảo tồn, phát huy giá trị của sân khấu dân tộc, mà còn là không gian gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa các nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công và đạo diễn. Qua đó, Liên hoan góp phần khẳng định sức sống bền bỉ và vị thế vững vàng của nghệ thuật Chèo trong đời sống văn hóa Việt Nam đương đại.

Năm nay, Liên hoan diễn ra từ ngày 20.10 - 2.11.2025, do Bộ VHTTDL giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp cùng Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Sở VHTTDL Bắc Ninh và các đơn vị liên quan tổ chức. Phát biểu tại lễ khai mạc, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông nhấn mạnh: “Chèo là loại hình sân khấu dân gian có lịch sử hàng ngàn năm, gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần người dân đồng bằng Bắc Bộ. Trải qua bao thăng trầm, Chèo vẫn giữ trọn nét độc đáo, phản ánh tâm hồn, tính cách và khát vọng về chân - thiện - mỹ của con người Việt Nam”.

Liên hoan cũng mang dấu mốc đặc biệt, là sự kiện văn hóa - nghệ thuật chuyên nghiệp đầu tiên sau khi cả nước triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đánh dấu bước chuyển mới trong công tác quản lý và phát triển hoạt động văn hóa nghệ thuật. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh ngành nghệ thuật công lập đang thực hiện chủ trương tinh gọn, sắp xếp lại hệ thống đơn vị nghệ thuật, đặt ra bài toán vừa đổi mới, vừa giữ gìn bản sắc, để nghệ sĩ yên tâm cống hiến và Chèo tiếp tục được nuôi dưỡng, lan tỏa trong đời sống đương đại.

12 đoàn nghệ thuật từ Trung ương đến địa phương với gần 1.000 nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công tham dự Liên hoan, mang đến 21 vở diễn được đầu tư công phu, phản ánh sinh động hơi thở cuộc sống, ca ngợi quê hương, đất nước và con người Việt Nam. Mỗi vở diễn là một lát cắt văn hóa đậm tính nhân văn, khơi dậy niềm tự hào dân tộc và khẳng định sức sống của sân khấu truyền thống trong dòng chảy hiện đại.

Đặc biệt, việc tổ chức tại Bắc Ninh - “Chiếu Chèo” trứ danh và là vùng đất của dân ca Quan họ ngọt ngào - càng làm tăng ý nghĩa của sự kiện. Trên mảnh đất giàu truyền thống văn hiến, Chèo vừa là một loại hình nghệ thuật, lại vừa là mạch nguồn văn hóa, hơi thở của đồng đất, là niềm tự hào, niềm say mê và ký ức truyền đời của bao thế hệ nghệ nhân Kinh Bắc.

Liên hoan quy tụ 12 đoàn nghệ thuật với 21 vở diễn chất lượng

Nhiều đổi mới, hứa hẹn mùa “bội thu” nghệ thuật

So với các kỳ trước, Liên hoan năm nay có nhiều đổi mới cả về hình thức lẫn nội dung, thể hiện nỗ lực làm mới để nghệ thuật Chèo đến gần hơn với công chúng. BTC áp dụng cơ chế chấm giải linh hoạt, trong đó đề cao tính sáng tạo, chiều sâu tư tưởng và sức lan tỏa của tác phẩm với khán giả. Mỗi vở diễn cần thể hiện chủ đề rõ ràng, tôn vinh cái đẹp, giá trị nhân văn và tinh thần lạc quan, mang tính dự báo, tạo ảnh hưởng tích cực đến đời sống xã hội, đồng thời khơi dậy sức mạnh con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bên cạnh nội dung, các tác phẩm dự thi phải đạt giá trị thẩm mỹ cao, thể hiện sự tìm tòi, sáng tạo trong diễn xuất, âm nhạc, phục trang, đạo cụ và dàn dựng, song vẫn giữ trọn tinh thần, nguyên tắc và bản sắc đặc trưng của nghệ thuật Chèo - loại hình sân khấu dân tộc đậm hồn Việt.

Đặc biệt, ngoài các buổi biểu diễn chính, BTC còn lồng ghép hoạt động tọa đàm, trưng bày và giao lưu giữa nghệ sĩ với công chúng. Đây là dịp để khán giả hiểu thêm hành trình lao động nghệ thuật đầy tâm huyết của những người đang ngày đêm gìn giữ và truyền lửa cho di sản Chèo.

Cơ cấu giải thưởng năm nay cũng phong phú hơn, gồm HCV, HCB cho các vở diễn có chất lượng cao; HCV, HCB cho cá nhân nghệ sĩ biểu diễn xuất sắc; cùng các giải Xuất sắc (nếu có) dành riêng cho tác giả kịch bản, đạo diễn, nhạc sĩ, họa sĩ thiết kế và biên đạo múa.

Diễn ra trong không khí sôi nổi khi quy tụ nhiều đơn vị nghệ thuật lớn, mỗi đoàn đều mang đến Liên hoan những tác phẩm đặc sắc: Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Ninh Bình góp mặt với 4 vở; Nhà hát Chèo Hưng Yên tham gia 3 vở; Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia Việt Nam, Nhà hát Chèo Quân đội, Nhà hát Chèo Hà Nội và Nhà hát Chèo Bắc Ninh… mỗi đơn vị trình làng 2 tác phẩm.

Đại diện các đoàn nghệ thuật chia sẻ, sau thời gian tập luyện kỹ lưỡng, họ mong muốn được cống hiến những vở diễn được đầu tư chỉn chu, thể hiện tình yêu và niềm tự hào với nghệ thuật Chèo, đồng thời gửi gắm khát vọng sáng tạo, làm mới để sân khấu dân tộc hòa nhịp cùng hơi thở đời sống đương đại.

Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội, Đại tá, NSND Vũ Tự Long cho biết: Đơn vị mang tới Liên hoan hai vở diễn hiện đại, đậm hơi thở cuộc sống hôm nay. Đây là hướng đi mới của Nhà hát, khi mạnh dạn khai thác các hình tượng, nhân vật anh hùng có thật - những con người bằng xương bằng thịt, vừa đảm bảo tính xác thực, vừa thể hiện chiều sâu nhân cách.

“Muốn đưa Chèo đến gần hơn với đời sống hiện đại, thì kịch tính và xung đột trong tác phẩm phải rõ nét, chân thực. Nghệ thuật Chèo không hề mai một, mà đang chuyển mình sang một giai đoạn mới - vẫn giữ làn điệu truyền thống, nhưng cách hát, cách phối, cách viết lời được làm mới, phù hợp với thị hiếu hôm nay. Quan trọng nhất là sự tiết chế và sáng tạo, để khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ, không quay lưng mà nhận thấy Chèo là “món ăn tinh thần” đầy sức sống và giá trị nhân văn”, NSND Vũ Tự Long chia sẻ.

THANH MAI

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/nghe-thuat/thap-lua-sang-tao-trong-thoi-hien-dai-176251.html