Ngày 27/7 - Ngày Thương binh, Liệt sĩ là dấu ấn thiêng liêng nhắc nhở mỗi người dân, nhất là thế hệ trẻ, về trách nhiệm đạo lý và bổn phận dựng xây quê hương trên nền máu đỏ hoa đào của cha ông.
Trong thời đại mới, kỷ nguyên số hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc tri ân quá khứ không chỉ dừng lại ở những bó hoa, nén hương ngày lễ. Đó còn là khát vọng cống hiến, là hành động thiết thực, là sự chuyển hóa tinh thần “đền ơn đáp nghĩa” thành nguồn nội lực quốc gia. Mối liên kết giữa sự hy sinh anh dũng của các anh hùng liệt sĩ với trách nhiệm của thế hệ hôm nay trở thành cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, kết tinh thành động lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên 4.0.
Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 9,2 triệu người có công với cách mạng, trong đó có trên 1,2 triệu liệt sĩ, hơn 127.000 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, gần 4.000 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và hàng triệu thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học.
Những con số ấy không hề khô khan - đó là từng dòng máu, từng mất mát cụ thể. Là một ngôi làng quê không còn tiếng cười trẻ thơ suốt một mùa kháng chiến. Là người mẹ cả đời mong mỏi mà không một lần đón con trở về. Là người cha mất đôi chân nhưng ngẩng cao đầu khi thấy non sông liền một dải.
Chính vì thế, sự hy sinh ấy không thể bị lãng quên trong vòng quay tất bật của thời đại. Mỗi công dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần phải khắc ghi - không chỉ bằng nước mắt, mà bằng hành động cụ thể.
Trong nhiều năm qua, công tác “đền ơn đáp nghĩa” luôn là một trụ cột trong chính sách xã hội, được Đảng, Nhà nước và toàn dân gìn giữ, vun đắp. Theo thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, tính đến năm 2024, cả nước đã xây dựng và tu sửa hơn 300.000 căn nhà tình nghĩa, huy động nguồn quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” đạt trên 14.000 tỷ đồng.
Bên cạnh việc chi trả đầy đủ trợ cấp hàng tháng cho hơn 1 triệu người có công, Nhà nước còn đẩy mạnh các chính sách về y tế, giáo dục, tạo việc làm, chăm sóc tinh thần cho thương, bệnh binh và thân nhân liệt sĩ. Cụ thể, từ năm 2023, Chính phủ đã triển khai ứng dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về người có công, liên thông với bảo hiểm xã hội và y tế để nâng cao hiệu quả phục vụ - một bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số nhằm thực hiện chính sách ưu đãi.
Chủ trương xuyên suốt ấy không chỉ thể hiện qua các con số, mà còn là sự khẳng định đạo lý “uống nước nhớ nguồn” - một trong những nền tảng bền vững nhất của bản sắc văn hóa Việt Nam.
Không đứng yên trong truyền thống, phong trào tri ân hôm nay đang chuyển mình mạnh mẽ, bắt nhịp cùng xu thế công nghệ. Từ những chiến dịch truyền thông “thắp nến tri ân trực tuyến”, đến việc số hóa hồ sơ liệt sĩ giúp thân nhân dễ dàng tra cứu, kết nối thông tin - phong trào “đền ơn đáp nghĩa” đang bước vào một thời kỳ mới: thời kỳ tri ân sáng tạo.
Nổi bật là ứng dụng "Thông tin liệt sĩ" của Cổng thông tin điện tử Bộ LĐ-TB&XH, nơi cung cấp tra cứu nhanh thông tin mộ liệt sĩ trên cả nước, hỗ trợ tìm kiếm phần mộ mất liên lạc - vốn là nỗi đau dai dẳng của hàng vạn gia đình trong nhiều thập kỷ.
Không dừng lại ở đó, nhiều địa phương như Quảng Trị, TP.HCM, Đà Nẵng, Nghệ An... đã triển khai các nền tảng bản đồ số nghĩa trang liệt sĩ, giúp giới trẻ tiếp cận lịch sử qua công nghệ, từ đó tăng sự kết nối cảm xúc và nhận thức.
Việc đưa phong trào tri ân lên nền tảng số không chỉ là cải tiến kỹ thuật, mà còn là chuyển hóa tư duy tri ân từ biểu tượng sang hành động, từ tưởng niệm sang kiến tạo.
Trong thời đại số và hội nhập, mỗi thanh niên hôm nay mang trong mình hai sứ mệnh: kế thừa truyền thống anh hùng và làm chủ tương lai bằng trí tuệ và khát vọng đổi mới.
Mỗi dòng mã QR gắn trên bia mộ liệt sĩ, mỗi dự án số hóa di tích lịch sử, mỗi chương trình khởi nghiệp xã hội lấy cảm hứng từ người có công… đều là những cách thức nối dài mạch nguồn dân tộc trong hình hài mới – một Việt Nam bản lĩnh, tri thức và không quên cội nguồn.
Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7 không chỉ là dịp tưởng nhớ, mà còn là lời nhắc nhở: chúng ta đang sống trong giấc mơ của những người đã ngã xuống. Trách nhiệm của thế hệ hôm nay không chỉ là thắp nến, mà còn là thắp lửa - ngọn lửa của niềm tin, của sáng tạo, của cống hiến vì một Việt Nam hùng cường, văn minh và nhân ái.
Tri ân máu xương - dựng xây tương lai, đó không chỉ là khẩu hiệu, mà là lời thề thiêng liêng, cần được viết tiếp bằng chính từng hành động, từng ý tưởng, từng công nghệ của người trẻ hôm nay. Để mỗi bước đi của dân tộc đều vang vọng âm thanh của những người đi trước: "Chúng tôi đã sống xứng đáng - giờ đến lượt các bạn."
Phan Toàn