Sai lầm của bóng đá Indonesia
Giấc mơ World Cup của Indonesia đã khép lại sau hai trận thua liên tiếp trước Saudi Arabia (thua 2-3) và Iraq (0-1). Nhưng thất bại ấy không đến từ chênh lệch đẳng cấp đơn thuần mà là hệ quả của những quyết định sai lầm có tính hệ thống.
Đội tuyển Indonesia mất vé dự World Cup 2026 sau thất bại trước Iraq (Ảnh: AFC).
Bước ngoặt xảy ra vào đầu năm 2025 khi Liên đoàn bóng đá Indonesia (PSSI) bất ngờ sa thải HLV Shin Tae-yong, người đã tạo nên nền tảng thành công, đưa “Garuda” vào vòng loại thứ 4 World Cup 2026 và đang dần định hình bản sắc cho bóng đá Indonesia. Nhưng giữa lúc “cỗ máy” ấy đang vận hành ổn định, PSSI chọn thay đổi khi bổ nhiệm Patrick Kluivert làm HLV trưởng thay ông Shin Tae-yong.
Về lý thuyết, PSSI muốn có một nhà cầm quân hiện đại hơn để phù hợp với dàn cầu thủ nhập tịch ngày càng đông đảo ở đội tuyển quốc gia Indonesia. Đó là ý tưởng không tồi. Nhưng cái sai của PSSI đó là họ đã quá nóng vội và quên mất một điều căn bản rằng, bóng đá Đông Nam Á không chỉ cần chiến thuật mà còn cần sự am hiểu văn hóa, tinh thần, sự gắn kết giữa cầu thủ nội – ngoại.
HLV Kluivert có thể giỏi về triết lý, tầm nhìn chiến lược nhưng ông thiếu sự am hiểu về bóng đá châu Á nói riêng và Đông Nam Á nói chung. Bởi lẽ, để thành công ở Đông Nam Á, các HLV không chỉ phải xây dựng chiến thuật cho 11 cầu thủ trên sân mà còn cần biết cách để truyền lửa và khơi dậy niềm tự hào dân tộc cho họ.
Trong khâu này, HLV Shin Tae-yong đã làm tốt hơn hẳn so với ông Kluivert.
Sự thay đổi đột ngột ấy khiến tuyển Indonesia đánh mất bản sắc. Các cầu thủ không còn chiến đấu với cùng một mục tiêu mà trở nên rời rạc, thiếu niềm tin. Những trận thua liên tiếp chỉ là bề nổi của một khủng hoảng sâu hơn đó là khủng hoảng niềm tin và bản sắc.
Không chỉ thế, chính sách nhập tịch ồ ạt cũng khiến đội bóng xứ Vạn đảo mất phương hướng. Từ chỗ được đánh giá cao bởi tinh thần quả cảm và sự gắn kết, Indonesia nay như một tập thể của những ngôi sao đa quốc tịch, mạnh cá nhân nhưng thiếu gắn kết. Khi niềm tự hào bị thay bằng sự thực dụng, bóng đá sẽ mất linh hồn.
PSSI muốn đốt cháy giai đoạn và nhanh chóng gặt hái thành công nhưng lại quên rằng một nền bóng đá muốn thành công thì phải trải qua nhiều quá trình thay đổi từ “lượng sang chất”.
Đội tuyển Indonesia không thất bại vì thiếu tài năng, họ thất bại vì đánh mất bản sắc và tinh thần.
Bài học cho bóng đá Việt Nam
Bóng đá Việt Nam cũng đã và đang mở rộng cánh cửa cho cầu thủ nhập tịch cùng Việt kiều, điều đó đúng và cần thiết. Bóng đá hiện đại không thể khép kín và việc bổ sung nhân tố mới từ bên ngoài là xu hướng tất yếu. Nhưng phải khẳng định, nhập tịch không bao giờ là con đường tắt để đi đến thành công.
Tuyển Việt Nam cần cẩn trọng với chính sách nhập tịch cầu thủ (Ảnh: Minh Tú).
Bài học từ bóng đá Indonesia chỉ ra rằng, nhập tịch phải đi đôi với chọn lọc và phục vụ chiến lược dài hạn. Nếu cầu thủ nhập tịch không thấu hiểu văn hóa bóng đá Việt, không hòa nhập với tinh thần đội tuyển, họ sẽ không thể mang lại giá trị bền vững. Ngược lại, những cầu thủ đáp ứng được cả về chuyên môn lẫn tinh thần sẽ là chất xúc tác quý giúp nâng tầm đội tuyển.
Quan trọng hơn, bóng đá Việt Nam cần giữ vững bản sắc. Đó là tinh thần chiến đấu, là khát khao cống hiến vì màu cờ sắc áo.
Không ai phản đối xu hướng bóng đá hiện đại, nhưng điều đó không đồng nghĩa với đánh mất bản sắc. Bóng đá Việt Nam từng làm nên kỳ tích không phải nhờ nguồn cầu thủ nhập tịch mà đến từ sức mạnh tập thể, niềm tin và sự đồng lòng.
Cuối cùng, ổn định là yếu tố sống còn với mọi nền bóng đá. Một nền bóng đá mạnh phải có kế hoạch dài hơi, kiên định với triết lý đã chọn. Việc thay đổi chóng vánh ở mọi vị trí, đặc biệt là HLV để chạy theo xu hướng có thể sẽ phản tác dụng.
Trong bóng đá, đôi khi sự kiên nhẫn, nhất quán và tỉnh táo còn quan trọng hơn “những bước đi vội” để rồi sai đường.
Thất bại trong việc giành vé dự World Cup 2026 không chỉ là hồi chuông cảnh báo với Indonesia mà còn là tấm gương để bóng đá Việt Nam nhìn vào. Nếu muốn vươn mình, chúng ta cần phải đi đúng hướng, đề cao sự ổn định, bản sắc và tinh thần tự lực hơn là phụ thuộc vào những yếu tố bên ngoài.
Duy Anh