Thầy cô đi học tính đủ định mức, có nơi giáo viên dạy thay không được tính thêm giờ gây tâm tư

4 giờ trướcBài gốc

Tại một trường trung học phổ thông ở địa phương người viết công tác, giáo viên phản ánh việc hai năm học liên tiếp, họ phải dạy thay cho một đồng nghiệp được cử đi học lớp trung cấp lý luận chính trị theo sự phân công của nhà trường.

Theo phản ánh, có giáo viên chỉ dạy thay vài chục tiết, nhưng cũng có người gánh hơn 50 tiết trong thời gian dài. Nếu tính theo quy định về tiền lương dạy thêm giờ, số tiền tương ứng lên đến hàng chục triệu đồng. Tuy nhiên, suốt hai năm qua, những giáo viên này không nhận được bất kỳ khoản chi trả nào.

Câu chuyện này không chỉ xảy ra ở bậc trung học phổ thông, mà một số trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn cũng gặp tình trạng tương tự khi một số giáo viên được cử đi học dài ngày, nhà trường phải phân công đồng nghiệp dạy hỗ trợ.

Nhiều thầy cô cho biết, họ đã dạy đủ số tiết theo quy định nhưng vẫn phải nhận thêm tiết dạy thay trong cả tuần, khiến khối lượng công việc tăng đáng kể, gây mệt mỏi và áp lực.

Một giáo viên băn khoăn đặt câu hỏi: “Nếu cứ theo quy định là trường còn tiết trong ngân sách mới được tính, thì chẳng lẽ khi đồng nghiệp đi học dài ngày, người ở lại dạy thay phải làm không công?”

Câu chuyện không chỉ dừng ở vài chục tiết dạy thay, mà chạm đến vấn đề công bằng nghề nghiệp và cách vận dụng chính sách tiền lương dạy thêm giờ trong các cơ sở giáo dục hiện nay.

Ảnh minh họa: Phạm Thi

Quy định có nhưng cách hiểu còn khác nhau

Theo Thông tư số 21/2025/TT-BGDĐT quy định chế độ trả tiền lương dạy thêm giờ đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập, giáo viên được cử đi đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn dài ngày được tính là hoàn thành đủ số tiết định mức trong năm học.

Quy định này nhằm bảo đảm quyền lợi của người đi học, tránh bị xem là thiếu tiết hoặc ảnh hưởng đến đánh giá thi đua cuối năm.

Tuy nhiên, Thông tư cũng quy định rõ về tổng số tiết dạy thêm tối đa mà cơ sở giáo dục được thanh toán từ ngân sách. Khoản 4, Điều 3 nêu:

“Tổng số tiết dạy thêm trong một năm học của tất cả nhà giáo trong cơ sở giáo dục không được cao hơn tổng số tiết dạy thêm tối đa của cơ sở giáo dục được tính theo quy định tại Điều 4 của Thông tư này; trừ trường hợp đặc biệt do có môn học không thể bố trí đủ nhà giáo giảng dạy thì người đứng đầu cơ sở giáo dục phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan quản lý giáo dục theo thẩm quyền.”

Điều này có nghĩa, nếu nhà trường đã sử dụng hết quỹ tiết dạy thêm giờ tối đa trong ngân sách, việc chi trả cho tiết dạy thay sẽ gặp vướng mắc về nguồn.

Tuy nhiên, Thông tư cũng mở cơ chế linh hoạt, cho phép trong trường hợp đặc biệt như thiếu giáo viên hoặc bố trí dạy thay dài hạn, hiệu trưởng báo cáo bằng văn bản cho cơ quan quản lý cấp trên để xin chấp thuận chi vượt định mức.

Nói cách khác, Thông tư 21/2025 không “khóa chặt” quyền lợi của giáo viên dạy thay, mà cho phép thực hiện nếu đơn vị có hồ sơ báo cáo, xin phép hợp lệ.

Dạy thay dài ngày – không thể cứ mãi “hỗ trợ”

Về nguyên tắc, nếu giáo viên chủ động hỗ trợ trong thời gian ngắn (một vài tiết, vài ngày), việc không chi trả có thể chấp nhận được khi hai bên đồng thuận. Nhưng khi việc dạy thay kéo dài nhiều tuần, thậm chí xuyên suốt hai năm học, và được nhà trường phân công chính thức, thì đó không còn là “hỗ trợ”, mà là một nhiệm vụ chuyên môn phát sinh thêm.

Khi đã có quyết định phân công giảng dạy của hiệu trưởng, giáo viên thực hiện nhiệm vụ này phải được thanh toán thù lao hoặc tính giờ dạy vượt định mức theo quy định.

Việc không chi trả, dù với lý do “hết quỹ tiết ngân sách”, vẫn chưa phù hợp với tinh thần Thông tư 21/2025 và thiếu tính công bằng.

Một số giáo viên băn khoăn: “Mình đã dạy đủ định mức, nếu từ chối dạy thay kiểu này thì có vi phạm gì không?”

Theo Luật Viên chức và Điều lệ trường phổ thông, hiệu trưởng có quyền phân công công tác chuyên môn, và giáo viên có nghĩa vụ thực hiện khi có quyết định chính thức. Tuy nhiên, nhà trường không được giao thêm nhiệm vụ mà không kèm theo chế độ tương ứng.

Nếu việc dạy thay chỉ mang tính tự nguyện, giáo viên có thể từ chối; nhưng nếu là phân công chuyên môn dài hạn, hiệu trưởng phải trả thù lao hoặc tính giờ dạy tăng theo quy định. Ngược lại, nếu không có chế độ mà vẫn yêu cầu giáo viên thực hiện, đó không còn là sự tự nguyện, mà là vi phạm quyền lợi viên chức.

Cần hướng dẫn cụ thể cho trường hợp dạy thay dài hạn

Hiện nay, Thông tư 21/2025 mới dừng ở mức quy định chung về cách tính tiền dạy thêm giờ, nhưng chưa có hướng dẫn chi tiết cho trường hợp giáo viên dạy thay dài ngày, kéo dài qua nhiều học kỳ.
Trong khi đó, đây lại là tình huống phổ biến ở các trường vùng sâu, vùng thiếu giáo viên hoặc có giáo viên được cử đi học lớp bồi dưỡng chính trị, chuyên môn, bồi dưỡng nghiệp vụ.

Để khắc phục bất cập, theo người viết cần hướng dẫn cụ thể về chi trả cho giáo viên dạy thay dài hạn, bảo đảm thống nhất trong toàn ngành;

Cơ quan quản lý giáo dục nên cho phép cơ sở chủ động đề xuất chi vượt định mức trong trường hợp đặc biệt có giáo viên đi học dài ngày;

Nhà trường công khai việc phân công, số tiết dạy thay và hình thức chi trả minh bạch, tránh phát sinh khiếu nại, bức xúc nội bộ.

Bên cạnh đó, địa phương cũng cần tính toán lại thời điểm tổ chức các lớp bồi dưỡng nên ưu tiên vào thời gian nghỉ hè sẽ đảm bảo kế hoạch giảng dạy, vừa giảm áp lực cho giáo viên dạy thay và tiết kiệm chi ngân sách.

Khi người dạy được ghi nhận đúng công sức, người đi học được bảo đảm quyền lợi, và nhà trường thực hiện chính sách minh bạch, mỗi quyết định phân công sẽ trở thành một sự chia sẻ, chứ không phải gánh nặng.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Đỗ Quyên

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/thay-co-di-hoc-tinh-du-dinh-muc-co-noi-giao-vien-day-thay-khong-duoc-tinh-them-gio-gay-tam-tu-post255606.gd