Ông Nguyễn Ngọc Đăng Khoa, Phó giám đốc phát triển kinh doanh, Công ty SMC Precision (một nhà cung cấp cấp 1 của Samsung Việt Nam), chỉ ra rằng chuỗi cung ứng toàn cầu đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ từ “Toàn cầu hóa” sang “Khu vực hóa” với chiến lược “Trung Quốc +1”. Điều này dẫn đến sự gia tăng nhu cầu dịch chuyển sản xuất từ Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc sang Việt Nam, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp (DN) trong nước trở thành nhà cung ứng cấp 2, cấp 3 cho các tập đoàn đa quốc gia.
Thích ứng nhanh để không lỡ cơ hội
Tuy nhiên, để nắm bắt cơ hội này, ông Nguyễn Ngọc Đăng Khoa nói thẳng rằng các nhà cung cấp trong nước sẽ phải đối mặt với những yêu cầu khắt khe về tự động hóa và chuyển đổi số.
Hành động toàn diện và thích ứng nhanh sẽ giúp các DN ngành công nghiệp phụ trợ nội địa “thay đổi cuộc chơi” trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đơn cử như mô hình Smart Factory (nhà máy thông minh) 4.0 đang trở thành tiêu chuẩn với các yêu cầu truy xuất nguồn gốc 100% qua mã QR và hệ thống MES (một hệ thống phần mềm quản lý và kiểm soát quy trình sản xuất trong thời gian thực), kiểm soát chất lượng tự động bằng Vision System (hệ thống kiểm tra lỗi sản phẩm tự động bằng công nghệ xử lý ảnh) và quản lý dữ liệu thời gian thực.
Bên cạnh đó, theo ông Khoa, các yếu tố ESG (môi trường - xã hội - quản trị) đã trở thành tiêu chí bắt buộc, đòi hỏi các nhà cung ứng của Việt Nam phải giảm phát thải CO2, sử dụng năng lượng tái tạo và trải qua các cuộc kiểm toán nghiêm ngặt về ESG.
Ngoài ra, vị phó giám đốc phát triển kinh doanh của SMC Precision nhấn mạnh đến tính linh hoạt và tốc độ cũng được đề cao khi khách hàng yêu cầu thời gian giao hàng ngắn hơn từ 30-50% so với trước. Điều đó buộc các nhà cung cấp trong nước phải có năng lực lập kế hoạch sản xuất linh hoạt và minh bạch hóa toàn bộ chuỗi cung ứng từ dữ liệu vận hành đến quản lý rủi ro.
Rõ ràng, những lưu ý như vậy là điều mà các nhà cung ứng phụ trợ ở trong nước cần lưu tâm và thích ứng nhanh để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ. Còn nếu chậm thích ứng sẽ khó tránh bỏ lỡ các cơ hội, tiếp tục lép vế và khó “thay đổi cuộc chơi” trong chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay.
Và bằng chứng cho sự thích ứng nhanh về cung ứng phụ trợ phải kể đến trường hợp Công ty Thaco Industries (một thành viên của Thaco Group). Chia sẻ tại diễn đàn thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam được tổ chức ở Tp.HCM hôm 4/12, ông Huỳnh Quang Nhung, Phó tổng giám đốc kinh doanh của Thaco Industries, cho biết phía công ty đang triển khai mô hình “All-in-one” (tất cả trong một).
Tức là phía DN này sẽ cung cấp đa dạng sản phẩm, giải pháp công nghiệp trọn gói và riêng biệt theo yêu cầu của thị trường và khách hàng. Cụ thể là từ gia công theo công đoạn đến sản xuất sản phẩm, nhóm sản phẩm hoàn thiện phục vụ đa lĩnh vực như: Cơ khí chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp nặng, công nghiệp công nghệ cao…
“Chúng tôi có các sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế và tiêu chuẩn riêng của từng thị trường, có giá thành cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của các DN lớn trong nước và DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Công ty đã xuất khẩu sang gần 30 quốc gia trên thế giới, trong đó có nhiều thị trường lớn, yêu cầu kỹ thuật cao như: Mỹ, Canada, Châu Âu, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc... Hiện nay, chúng tôi đẩy mạnh đầu tư, mở rộng quy mô, đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Huỳnh Quang Nhung bộc bạch.
Dư địa lớn nhưng cần tăng nội lực
Nói thêm về bước đi chiến lược trong thời gian tới nhằm tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, ông Huỳnh Quang Nhung cho biết công ty dự kiến vào ngày 19/12/2025 sắp tới sẽ khởi công xây dựng khu công nghiệp chuyên ngành cơ khí tại Tp.HCM (với tổng diện tích quy hoạch lên đến 786 hecta và tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 75.000 tỷ đồng) và bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 9/2026. Khu công nghiệp này được định hướng sản xuất các sản phẩm công nghiệp có hàm lượng kỹ thuật cao như kết cấu công nghiệp nặng, sản phẩm công nghiệp đường sắt, siêu trường, siêu trọng, cùng các sản phẩm cơ khí và công nghiệp hỗ trợ hoàn thiện.
Đứng ở góc độ của một thành phố lớn như Tp.HCM và xác định công nghiệp phụ trợ là một trong những ngành công nghiệp trọng yếu, là trụ cột quan trọng để nâng cao chất lượng tăng trưởng, bà Cao Thị Phi Vân, Phó giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Tp.HCM (ITPC), cho biết thời gian tới Tp.HCM sẽ tăng cường kết nối các nhà cung ứng nội địa với các tập đoàn quốc tế, các nhà mua hàng lớn. Bên cạnh đó sẽ thúc đẩy đổi mới công nghệ, chuyển đổi số trong DN công nghiệp phụ trợ.
Vị phó giám đốc ITPC nhận định cơ cấu nhập khẩu trong cả nước vẫn cho thấy nhu cầu rất lớn về linh kiện và bán thành phẩm. Đơn cử như nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tính đến ngày 15/11/2025 đạt 6,62 tỷ USD, cùng nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 2,59 tỷ USD.
“Những số liệu này chỉ rõ dư địa phát triển của công nghiệp phụ trợ trong nước còn rất lớn, đồng thời đặt ra yêu cầu phải nâng cao năng lực cung ứng để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng tầm vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, bà Vân nói.
Còn theo bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), hướng tới năm 2026, phía hiệp hội (với mạng lưới DN công nghiệp hỗ trợ hiện đang có quy mô hơn 420 DN hội viên và doanh thu đạt hơn 4,58 tỷ USD) khuyến nghị các DN cần tập trung quản trị chi phí, lựa chọn phân khúc khách hàng phù hợp theo quy mô và lĩnh vực.
Bà Bình có lời khuyên cho các DN phụ trợ trong nước là cần đa dạng hóa đối tác và mở rộng công đoạn sản xuất từ cung cấp linh kiện đơn lẻ sang cụm linh kiện, ứng dụng gia công OEM (nhà sản xuất thiết bị gốc), ODM (nhà sản xuất thiết kế gốc) và OBM (nhà sản xuất thương hiệu gốc).
“Chúng tôi đang xây dựng một kế hoạch hành động toàn diện cho các DN công nghiệp phụ trợ trong nước, tập trung vào việc tối ưu hóa chất lượng, chi phí và giao hàng (QCD), đồng thời tích hợp các yếu tố ESG và số hóa vào hoạt động sản xuất”, vị phó chủ tịch của VASI chia sẻ.
Hy vọng rằng với hành động toàn diện thì các DN nội địa ngành công nghiệp phụ trợ sẽ không còn mờ nhạt mà sẽ có chỗ đứng rõ nét hơn ngay trên “sân nhà” và mở ra cơ hội “thay đổi cuộc chơi” trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thế Vinh