Kỳ 1: Vận hành chính quyền địa phương 2 cấp - nhìn từ Lâm Đồng
Sau gần 4 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Lâm Đồng ghi dấu một bước chuyển quan trọng trong tiến trình đổi mới tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước. Bộ máy tinh gọn hơn, rõ chức năng - trách nhiệm hơn, cơ chế vận hành thông suốt và hiệu quả hơn - đó là những kết quả bước đầu thể hiện quyết tâm lớn của toàn hệ thống chính trị.
Người dân cảm thấy hài lòng vì cung cách phục vụ nhanh gọn, trách nhiệm của cán bộ, công chức phường Xuân Trường - Đà Lạt khi bộ máy tổ chức mới đi vào vận hành
Tinh gọn bộ máy, rõ người, rõ việc
Thực hiện chủ trương của Trung ương về sắp xếp tổ chức chính quyền theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, Lâm Đồng đã khẩn trương triển khai nghị quyết của Chính phủ và hướng dẫn của các bộ, ngành liên quan. Chỉ trong thời gian ngắn, tỉnh đã hoàn tất việc kiện toàn tổ chức, sắp xếp lại các cơ quan, đơn vị hành chính, tinh giản đầu mối trung gian.
Kết quả, toàn tỉnh số lượng công chức hành chính cấp trung gian được cắt giảm theo lộ trình, bảo đảm phù hợp năng lực và khối lượng công việc. Mô hình tổ chức mới giúp phân định rõ chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan chuyên môn của tỉnh và chính quyền cấp xã, tránh chồng chéo, trùng lặp, đồng thời tăng tính chủ động của người đứng đầu.
Theo đánh giá của Sở Nội vụ, việc tinh gọn bộ máy không chỉ giúp giảm chi phí hành chính, mà quan trọng hơn là tạo chuyển biến trong cách làm việc - từ hành chính sang phục vụ, từ “xin - cho” sang “hỗ trợ - hướng dẫn”. Cơ chế vận hành mới đang từng bước được định hình trên nền tảng trách nhiệm rõ, hiệu quả thực chất.
Một trong những thay đổi được ghi nhận rõ nhất là tính thông suốt trong chỉ đạo, điều hành. Khi bỏ tầng trung gian cấp huyện, mối quan hệ giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp xã trở nên trực tiếp, nhanh, gọn, giảm nhiều khâu truyền đạt và xử lý. Các nhiệm vụ hành chính, hồ sơ công vụ, báo cáo định kỳ được trao đổi hoàn toàn qua hệ thống phần mềm quản lý công việc liên thông toàn tỉnh.
Ngày 12/6/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó, quyết định sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các tỉnh Đắk Nông, Bình Thuận, Lâm Đồng (cũ) thành tỉnh Lâm Đồng mới. Tỉnh Lâm Đồng (mới) có 124 đơn vị hành chính cấp xã, giảm 205 đơn vị (tỷ lệ 62,3%); kết thúc hoạt động của 28 đơn vị hành chính cấp huyện theo đúng quy định.
Ở nhiều địa phương, thời gian xử lý hồ sơ hành chính giảm từ 30 - 40% so với trước đây. Các cuộc họp trực tuyến, chỉ đạo điều hành được tổ chức linh hoạt, nhanh chóng, bảo đảm công việc của dân và doanh nghiệp không bị gián đoạn.
Bên cạnh đó, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp giúp nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. Thẩm quyền được phân cấp sâu hơn cho cơ sở; cán bộ cấp xã chủ động trong việc giải quyết công việc, không còn tâm lý “chờ chỉ đạo” như trước. Hệ thống thông tin điều hành, phần mềm văn phòng điện tử, chữ ký số được đồng bộ hóa, góp phần hình thành nền hành chính hiện đại, minh bạch.
Kết quả, từ ngày 1/7 đến 30/9/2025, toàn tỉnh đã tiếp nhận hơn 402.700 hồ sơ thủ tục hành chính trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính. Trong đó, 365.245 hồ sơ đã được giải quyết và trả kết quả cho người dân, đạt tỷ lệ 97,34% đúng hẹn; chỉ 2,66% trễ hạn. Còn lại 37.469 hồ sơ đang được xử lý, đa số trong thời hạn quy định.
Trong đó, cấp tỉnh nhận hơn 114.000 hồ sơ, gần 94.000 hồ sơ đã được giải quyết, tỷ lệ đúng hẹn đạt 93,57%. Cấp xã, lượng hồ sơ nhiều gần gấp 3 lần, với 288.400 hồ sơ, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt 98,65%, đặc biệt, hơn 88% hồ sơ được tiếp nhận trực tuyến - một con số nổi bật thể hiện sự chủ động và hiệu quả của chính quyền cơ sở, sự chuyển biến tích cực trong ứng dụng công nghệ số phục vụ người dân.
Phát biểu tại Hội nghị tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và sơ kết 3 tháng triển khai, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn tỉnh, đồng chí Y Thanh Hà Niê Kđăm - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh khẳng định: Sau hơn 3 tháng thực hiện, bộ máy các cấp cơ bản hoạt động ổn định, thông suốt; kỷ luật, kỷ cương hành chính và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức được nâng lên rõ rệt; chất lượng giải quyết thủ tục hành chính có nhiều chuyển biến tích cực, tạo niềm tin, sự đồng thuận và ủng hộ của Nhân dân, doanh nghiệp đối với mô hình tổ chức mới. Những kết quả đạt được đã khẳng định chủ trương của Trung ương là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với thực tiễn; đồng thời, thể hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, cùng với tinh thần trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự đồng thuận và ủng hộ của Nhân dân toàn tỉnh trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Toàn bộ cán bộ làm việc tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Đắk Sắk theo một hàng dọc. Ảnh: Lê Phước
Sáng tạo để phục vụ người dân tốt nhất
Ngay sau khi chính quyền cấp xã mới đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025, Lâm Đồng đã chủ động rà soát, đánh giá thực tế đội ngũ công chức ở các xã, phường, đặc khu. Kết quả cho thấy, chất lượng và cơ cấu công chức giữa các đơn vị còn chưa đồng đều; nhiều nơi tuy đủ số lượng nhưng vẫn thiếu cán bộ có chuyên môn phù hợp, nhất là trong các lĩnh vực chuyển đổi số, quản lý đất đai, tài chính - kế toán, xây dựng cơ bản...
Để kịp thời hỗ trợ các địa phương trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 610/QĐ-UBND ngày 1/8/2025, biệt phái 260 công chức, viên chức, người lao động cấp tỉnh về công tác tại UBND các xã, phường, đặc khu trong thời hạn 3 tháng nhằm giúp các địa phương xử lý công việc, tránh ách tắc trong quá trình chuyển tiếp.
Các sở, ngành cấp tỉnh triển khai nhiều giải pháp thiết thực để hỗ trợ cơ sở như: “Sổ tay nghiệp vụ”, “Sổ tay công nghệ” - ứng dụng AI để giải đáp kịp thời các thắc mắc trong quản lý nhà nước và vận hành mô hình mới; “Đường dây nóng sở, ngành” để hỗ trợ chuyên môn trực tiếp; thành lập các tổ công tác liên ngành tăng cường kiểm tra, hướng dẫn tại cơ sở...
Ở cơ sở, nhiều mô hình sáng tạo đã xuất hiện, mang lại hiệu quả rõ nét. Điển hình như tại xã Tà Năng, 2 mô hình “Tổ công tác lưu động” và “Ứng dụng AI trong xử lý thủ tục hành chính” được xem là điểm sáng. Tại xã Tà Hine, mô hình “Tổ công tác lưu động” được triển khai với tinh thần “chính quyền không ngồi chờ dân đến”. Sau 3 tháng, mô hình đã giải quyết, hướng dẫn hơn 440 trường hợp, trong đó có 149 hồ sơ hành chính và 291 dịch vụ phối hợp.
UBND xã Cát Tiên 3 với mô hình “Tổ lưu động giải quyết thủ tục hành chính”, đưa dịch vụ hành chính đến gần dân hơn. Phường 1 Bảo Lộc thực hiện mô hình “Lắng nghe người dân nói” - định kỳ mỗi tuần, lãnh đạo cấp ủy, chính quyền trực tiếp gặp gỡ, tiếp nhận ý kiến, kiến nghị của người dân ngay tại trụ sở...
Những cách làm trên cho thấy tinh thần chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của các cấp chính quyền tỉnh Lâm Đồng để phục vụ hiệu quả người dân, doanh nghiệp, hướng tới xây dựng một nền hành chính gần dân, hiện đại và minh bạch.
Nguyệt Thu .