Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Kim Nữ Hiếu - Sáng ngời phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ - Bài 1: 'Bông hồng thép' ở chiến trường

10 giờ trướcBài gốc

Nhắc đến Đại tá, PGS, TS, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Kim Nữ Hiếu, người ta không chỉ nhớ đến bà với những công trình nghiên cứu y học có giá trị mà còn là hình ảnh của một phụ nữ kiên cường, mang thai nhưng vẫn xung phong ra chiến trường...

Từ giảng đường ra chiến trường...

Bác sĩ Nguyễn Kim Nữ Hiếu tại chiến trường Quảng Trị, năm 1972. Ảnh do nhân vật cung cấp

Nguyễn Kim Nữ Hiếu sinh năm 1942, tại làng Lai Xá, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức (nay là xã Hoài Đức, TP Hà Nội) trong một gia đình trí thức danh giá: Bố là Nguyễn Văn Huyên từng giữ chức Bộ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo) lâu nhất trong lịch sử Việt Nam (29 năm); mẹ là Vi Kim Ngọc-con gái Tổng đốc Vi Văn Định. Là con thứ ba trong gia đình có 4 người con đều thành đạt và cống hiến cho đất nước (chị cả là Nguyễn Kim Nữ Hạnh, kỹ sư đường sắt; chị hai là PGS, TS Nguyễn Kim Bích Hà, chuyên ngành hóa học; em trai là PGS, TS Nguyễn Văn Huy, nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam), Nguyễn Kim Nữ Hiếu không theo nghề các thành viên trong gia đình mà học ngành y và phục vụ trong Quân đội, để rồi trở thành một trong những nữ bác sĩ tiêu biểu của nền y học Quân đội nước nhà.

Năm 1965, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt, hưởng ứng Phong trào “Ba đảm đang” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động, Nữ Hiếu đang là sinh viên năm cuối Trường Đại học Y khoa Hà Nội đã tình nguyện nhập ngũ. Những ngày đầu trong quân ngũ là chuỗi ngày rèn luyện khắc nghiệt tại Viện Nghiên cứu Y học Quân sự (nay là Học viện Quân y). Hoàn thành khóa huấn luyện, bác sĩ Nữ Hiếu lần lượt công tác tại Phân viện 9 (nay là Bệnh viện Quân y 109), Đội điều trị 11 (thuộc Cục Quân y, Tổng cục Hậu cần) rồi Viện Quân y 108 (tiền thân của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 ngày nay).

Đầu năm 1972, Nữ Hiếu nhận lệnh tham gia Đoàn chuyên khoa sâu 730B lên đường vào chiến trường Quảng Trị. Đây là thời điểm thiêng liêng nhất trong cuộc đời nữ bác sĩ trẻ khi vừa xây dựng gia đình với thầy giáo Nguyễn Lân Dũng (sau này là GS, TS, Nhà giáo Nhân dân) được 4 tháng và đang mang thai đứa con đầu lòng. “Thời điểm đó, tôi phải giấu tổ chức về tình trạng mang thai để được ra chiến trường, chỉ có mẹ, chị cả và chồng tôi biết. Tôi giãi bày với người thân rằng chiến trường đang rất cần các y, bác sĩ vào cứu chữa cho bộ đội, mình phải gác nỗi lo riêng tư, vì mục tiêu cao cả là giành độc lập cho dân tộc. Thật hạnh phúc vì người thân của tôi ủng hộ quyết định đó và tôi lên đường ra mặt trận, trở thành nữ bác sĩ đầu tiên của Viện Quân y 108 trực tiếp tham gia chiến đấu, cứu chữa thương binh trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước”.

Hành trình vào chiến trường ngày đó vô cùng gian khổ, phải hành quân bộ băng rừng, lội suối, vượt qua những ngọn núi cao từ Quảng Bình (cũ) vào Quảng Trị. Đoàn hành quân xuyên rừng, đến đoạn chuẩn bị vượt Bãi Hà (Quảng Bình) thì bác sĩ Nữ Hiếu và y tá Thúy Quỳnh bắt đầu đuối sức. Nhận thấy hai người quay lại cụm mặt trận H1. Giây phút chia tay, hai chị em cứ nước mắt lăn dài... Thay vì nản chí, họ động viên nhau sớm hồi phục, rèn luyện thật nhanh để kịp trở lại chiến trường cùng đồng đội.

Trở lại cụm mặt trận H1, hai người phụ nữ nhỏ bé miệt mài luyện tập. Một tuần sau, khi nghe tin có đoàn của Đội điều trị 204 vào Quảng Trị, họ liền xin gia nhập để vào chiến trường. Tới Quảng Trị, gặp lại các thành viên trong Đoàn chuyên khoa sâu 730B, ai cũng ngạc nhiên khi thấy Nữ Hiếu và Thúy Quỳnh vào chiến trường nhanh đến vậy, họ tưởng rằng hai cô gái ấy sức khỏe yếu đã ra miền Bắc rồi. Chưa kịp vui mừng khi đoàn tụ với mọi người, bác sĩ Nữ Hiếu được phân công điều trị một chiến sĩ bị hôn mê. Với những kiến thức đã được học, Nữ Hiếu nhanh chóng xác định bệnh nhân bị sốt rét ác tính và tiêm thuốc cho bệnh nhân. Đêm hôm ấy, Nữ Hiếu thức trắng đêm để theo dõi tình trạng bệnh nhân và thật mừng là đến sáng hôm sau, bệnh nhân đã tỉnh lại.

Bác sĩ Nguyễn Kim Nữ Hiếu chăm sóc các chiến sĩ bị thương tại chiến trường Quảng Trị, năm 1972. Ảnh do nhân vật cung cấp

Đoàn chuyên khoa sâu 730B được tăng cường cho Đội điều trị 204, đóng quân ở một làng thuộc huyện Hướng Hóa (cũ), tỉnh Quảng Trị-nơi bom đạn địch ngày, đêm giội xuống ác liệt. Thời điểm đó, phòng mổ không khi nào ngưng nghỉ bởi thương binh đưa về liên tục; các y, bác sĩ vừa phải đào hầm tránh bom vừa gùi gạo, dựng lán, xây hầm mổ dã chiến giữa rừng.

Tại chiến trường, Nữ Hiếu có nhiệm vụ chăm sóc thương binh, bệnh binh, đảm nhận công việc của cả bác sĩ, y tá lẫn hộ lý. Nữ Hiếu vừa rửa vết thương, tiêm thuốc vừa đun nước, đút cơm, động viên tinh thần bộ đội. Giữa những khoảng thời gian ngắn ngủi trong ca trực, nữ bác sĩ trẻ lại tranh thủ tự học, trau dồi chuyên môn, đồng thời cùng đồng nghiệp tổ chức giảng bài, tập huấn nghiệp vụ. “Những ngày ấy, mỗi lần nhìn thấy bộ đội bị thương, mất đi một phần thân thể hay khi tiễn đưa đồng đội nằm lại chiến trường, chúng tôi chỉ có suy nghĩ duy nhất là làm hết sức mình để quyết thắng giặc”, PGS, TS Nguyễn Kim Nữ Hiếu xúc động nhớ lại.

Giữa bom đạn khốc liệt nơi chiến trường, nhiều đêm, Nữ Hiếu thì thầm với đứa con trong bụng, mong con khỏe mạnh để cùng mẹ vượt qua gian khổ. Rồi bác sĩ được đơn vị gửi ra miền Bắc để chuẩn bị sinh con và người con ấy sau này là PGS, TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội-một trong những chuyên gia tim mạch hàng đầu Việt Nam.

... đến người lãnh đạo tận tâm

Sau khi sinh con, bác sĩ Nữ Hiếu trở lại công tác tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Dù không còn trực tiếp ở chiến trường, bác sĩ Nữ Hiếu vẫn hướng ra mặt trận và phấn đấu đóng góp bằng những đề tài nghiên cứu về sốt rét và lỵ trực khuẩn (hai bệnh mà bộ đội mắc nhiều nhất tại chiến trường) nhằm có phác đồ điều trị hiệu quả, giảm tử vong, bảo đảm sức chiến đấu cho bộ đội.

PGS, TS Nguyễn Kim Nữ Hiếu (đứng thứ tư, từ trái sang) cùng các bác sĩ của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thăm khám bệnh nhân, năm 1999. Ảnh do nhân vật cung cấp

Nguyễn Kim Nữ Hiếu kinh qua nhiều vị trí công tác rồi trở thành Phó giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Không chỉ làm tốt nhiệm vụ quản lý và khám, chữa bệnh cho bộ đội, PGS, TS Nguyễn Kim Nữ Hiếu còn có gần 50 công trình khoa học đăng trên các tạp chí và là đồng tác giả của 4 cuốn sách về các bệnh truyền nhiễm, chức trách của cán bộ, nhân viên y dược. Đặc biệt, trên cương vị lãnh đạo, bà rất quan tâm đến đời sống của cán bộ, nhân viên Bệnh viện. Bà là người có công lớn khi trực tiếp xin các cấp lãnh đạo phê duyệt dự án xây khu nhà ở dành cho cán bộ, nhân viên của Bệnh viện tại phố Lạc Trung, quận Hai Bà Trưng (nay thuộc phường Vĩnh Tuy), TP Hà Nội.

Từng là đồng nghiệp và cũng là học trò của PGS, TS Nguyễn Kim Nữ Hiếu, Thiếu tướng, GS, TS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 bày tỏ: “Khi tôi mới về công tác tại Bệnh viện, cô Nữ Hiếu đã giữ cương vị Phó giám đốc Bệnh viện. Cô là bậc tiền bối có trình độ chuyên môn cao, luôn tận tụy, hết lòng vì sự phát triển của Bệnh viện. Dù đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo, cô vẫn rất gần gũi, chân thành, luôn sẵn sàng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn cho thế hệ trẻ như chúng tôi. Điều đặc biệt là sau khi nghỉ hưu, cô vẫn luôn dõi theo, quan tâm đến sự phát triển của Bệnh viện và các thế hệ sau. Trong mọi sự kiện quan trọng của đơn vị, cô đều có mặt, đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, thiết thực cho sự phát triển của Bệnh viện. Cô còn là cầu nối giữa các thế hệ cán bộ, bác sĩ, từ lớp đi trước đến lớp kế cận. Những công trình khoa học, bài giảng và những cuốn sách chuyên môn của cô Nữ Hiếu là nguồn tài liệu quý, nền tảng vững chắc cho các nghiên cứu tiếp theo, góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán, khám và điều trị bệnh cho nhân dân”.

Vợ chồng Đại tá, PGS, TS, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Kim Nữ Hiếu. Ảnh do nhân vật cung cấp

Sau hơn 36 năm công tác tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, PGS, TS Nguyễn Kim Nữ Hiếu nghỉ hưu năm 2003. Mang trái tim của người lính-phụ nữ và khối óc của người thầy thuốc, bà tâm niệm giản dị rằng: “Đã là Bộ đội Cụ Hồ thì không ngừng làm việc, còn sức lực là còn cống hiến cho đất nước”. Vậy là một hành trình mới của PGS, TS Nguyễn Kim Nữ Hiếu lại mở ra...

(còn nữa)

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/phong-su-dieu-tra/cuoc-thi-nhung-tam-guong-binh-di-ma-cao-quy-lan-thu-17/thay-thuoc-nhan-dan-nguyen-kim-nu-hieu-sang-ngoi-pham-chat-bo-doi-cu-ho-bai-1-bong-hong-thep-o-chien-truong-1016725