The Diplomat: Thông điệp ngoại giao đa tầng của Ấn Độ tại Hội nghị thượng đỉnh SCO

6 giờ trướcBài gốc

Toàn cảnh Hội nghị thượng đỉnh SCO tại Thiên Tân, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tham dự Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Thiên Tân cuối tháng 8 vừa qua thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận quốc tế. Không chỉ mang tính chất một chuyến công du song phương, sự kiện còn có nhiều tầng ý nghĩa về chiến lược đa phương, khi Ấn Độ khéo léo tận dụng diễn đàn này để phát đi những tín hiệu đối ngoại quan trọng.

Đây là lần đầu tiên ông Modi trở lại Trung Quốc sau bảy năm và cũng là lần xuất hiện trực tiếp đầu tiên tại diễn đàn SCO sau ba năm gián đoạn. Chuyến đi diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới đang có nhiều diễn biến phức tạp: Cuộc chiến Nga - Ukraine chưa có hồi kết, xung đột Israel - Gaza tiếp tục căng thẳng và các chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm rung chuyển thương mại toàn cầu. Bên cạnh đó, với vị thế của Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cùng sự tham gia của Nga, Ấn Độ và các thành viên khác, hội nghị SCO tại Thiên Tân trở thành điểm nóng thu hút sự chú ý của nhiều quốc gia trên thế giới.

Sự hiện diện của ông Modi vì thế mang tính biểu tượng, thể hiện sự trở lại của Ấn Độ trong các cơ chế đa phương không do phương Tây dẫn dắt, đồng thời gửi đi nhiều thông điệp tới Mỹ, Trung Quốc và Nga.

Thông điệp từ Thiên Tân

Tại Hội nghị, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi các thành viên gác bỏ khác biệt, ủng hộ chủ nghĩa đa phương, bác bỏ “tư duy Chiến tranh Lạnh” và “các hành vi ức hiếp”. Đây được coi là lời đáp trả trực tiếp đối với chính sách thương mại cứng rắn của Washington. Hội nghị cũng công bố chiến lược phát triển 10 năm đến 2035, đồng thời ra mắt bốn trung tâm thuộc SCO chuyên trách về an ninh, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh thông tin và phòng chống ma túy. Ngoài ra, một ngân hàng phát triển SCO cũng được thống nhất thành lập nhằm thúc đẩy các dự án hạ tầng trong khu vực.

Trong bối cảnh ấy, sự xuất hiện của Ấn Độ được nhìn nhận như một lời khẳng định lập trường đối ngoại “đa liên kết”. New Delhi đã và đang duy trì khả năng đối thoại song song với cả BRICS, SCO và G7, cho thấy chính sách không ràng buộc vào bất kỳ liên minh cứng nào. Đây là điểm khác biệt cơ bản với tư duy “chọn phe” mà Washington luôn tìm cách áp đặt.

Củng cố quan hệ với Nga

Một thông điệp nổi bật từ chuyến đi là việc Ấn Độ tái khẳng định quan hệ thân thiết với Nga, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và quốc phòng. Bất chấp sức ép từ Mỹ về việc mua dầu từ Moskva, New Delhi vẫn kiên định duy trì các thỏa thuận năng lượng. Tại Thiên Tân, hình ảnh Thủ tướng Modi ôm chặt Tổng thống Vladimir Putin, cùng di chuyển trong xe của nhà lãnh đạo Nga và mời ông sang thăm Ấn Độ đã cho thấy sự ấm áp trong quan hệ song phương.

Theo The Diplomat, động thái này gửi thông điệp rõ ràng rằng Ấn Độ sẽ không để Mỹ quyết định thay lựa chọn đối tác chiến lược của mình. Trước đây, Ấn Độ từng phải cắt nhập khẩu dầu Iran dưới áp lực của Washington giai đoạn 2017 – 2021, việc lần này New Delhi đứng vững trước sức ép cho thấy sự tự tin ngày càng lớn trong hoạch định chính sách đối ngoại.

Quan hệ quốc phòng cũng là điểm nhấn. Mặc dù Ấn Độ đã đa dạng hóa nguồn cung vũ khí, gia tăng mua sắm từ Mỹ, Pháp và Israel, Nga vẫn là nhà cung cấp chính và đóng vai trò quyết định trong nhiều thời điểm căng thẳng, chẳng hạn như các hệ thống S-400 hay tên lửa BrahMos. Vì vậy, Ấn Độ không dễ dàng từ bỏ Moskva để chiều lòng Washington.

Trong ảnh từ trái qua: Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Getty Images

Nỗ lực bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc

Chuyến thăm cũng là bước đi nhằm hạ nhiệt quan hệ Ấn - Trung sau cuộc đụng độ biên giới đẫm máu năm 2020. Gần đây, hai bên đã đạt được thỏa thuận về tuần tra ở khu vực tranh chấp, giúp giảm căng thẳng và tạo cơ sở cho việc nối lại đối thoại cấp cao.

Tại Thiên Tân, ông Modi và ông Tập đã cùng khẳng định Ấn Độ và Trung Quốc là “đối tác phát triển” thay vì đối thủ. Đây là một thông điệp quan trọng, báo hiệu nỗ lực thiết lập trạng thái bình thường mới trong quan hệ song phương.

Tuy nhiên, thách thức đối với Ấn Độ vẫn còn rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ với Trung Quốc tồn tại nhiều vấn đề phức tạp và tiềm ẩn rủi ro lâu dài. Ấn Độ đang đối diện thâm hụt thương mại nghiêng hẳn về phía Trung Quốc, đồng thời phải ứng phó với việc Bắc Kinh hỗ trợ Pakistan cả về tình báo quân sự lẫn kinh tế. Việc Trung Quốc gần đây hạn chế xuất khẩu phân bón và đất hiếm, những mặt hàng thiết yếu cho nông nghiệp và sản xuất công nghệ cao của Ấn Độ, cũng cho thấy mức độ phụ thuộc đáng lo ngại. Vì vậy, New Delhi dù muốn cải thiện quan hệ nhưng sẽ tiến từng bước thận trọng, vừa hợp tác vừa tìm cách giảm rủi ro.

Ý nghĩa chiến lược

Theo giới chuyên gia, sự hiện diện của ông Modi tại SCO khẳng định nỗ lực của Ấn Độ trong việc định vị mình như một cường quốc trung gian có khả năng đối thoại với mọi phe phái. Trong bối cảnh thương mại và chính trị toàn cầu nhiều bất định, Ấn Độ coi đây là cơ hội để thể hiện lập trường độc lập, linh hoạt và sẵn sàng hợp tác đa phương.

Hình ảnh ông Modi cùng ông Tập Cận Bình và ông Vladimir Putin trao đổi thân mật bên lề hội nghị SCO không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn được xem là tín hiệu gửi tới Washington rằng New Delhi sẽ không chấp nhận sự áp đặt. Nó cũng gợi mở khả năng tái thiết lập cơ chế Nga - Ấn -Trung (RIC), vốn từng bị coi là “chết yểu” sau xung đột biên giới 2020.

Trong dài hạn, việc Ấn Độ gia tăng hiện diện trong các cơ chế như SCO hay BRICS song song với hợp tác chặt chẽ với Mỹ và phương Tây cho thấy một mô hình “đa liên kết” ngày càng rõ nét. Đây sẽ là công cụ giúp New Delhi vừa tận dụng nguồn lực từ nhiều đối tác, vừa duy trì không gian chiến lược tự chủ trong một thế giới phân cực.

Chuyến đi của Thủ tướng Modi đến Thiên Tân là sự kiện mang nhiều ý nghĩa quan trọng: vừa là bước tiến trong nỗ lực bình thường hóa với Trung Quốc, vừa là lời khẳng định quan hệ bền chặt với Nga, lại vừa là cách để Ấn Độ gửi thông điệp tới Mỹ và thế giới rằng nước này sẽ theo đuổi con đường riêng, không bị ép buộc chọn phe. Trong bối cảnh trật tự quốc tế biến động, cách tiếp cận này có thể giúp Ấn Độ nâng cao vị thế và trở thành một trụ cột quan trọng của châu Á trong thập kỷ tới.

Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/the-diplomat-thong-diep-ngoai-giao-da-tang-cua-an-do-tai-hoi-nghi-thuong-dinh-sco-20250904093611920.htm