Thế giới chao đảo vì lũ lụt

6 giờ trướcBài gốc

Trong những năm gần đây, hàng loạt trận lụt trên khắp thế giới đã cho thấy mức độ dễ tổn thương của các thành phố trước sức tàn phá của bão và mưa lớn.

Giới khoa học nhận định tần suất và mức độ nghiêm trọng của ngập lụt đang gia tăng nhanh chóng là một trong những biểu hiện của biến đổi khí hậu.

Mưa lũ tại nhiều nơi

Vào năm 2005, khởi nguồn từ cụm mây dông ở Bahamas, Katrina nhanh chóng trở thành một trong những cơn bão chết chóc và gây thiệt hại nặng nề nhất tại Mỹ kể từ năm 1928.

Đây là một trong những cơn bão có sức tàn phá khủng khiếp nhất từng đổ bộ vào Mỹ, khiến phần lớn thành phố New Orleans, bang Louisiana bị ngập lụt hoàn toàn. Gần 2.000 người thiệt mạng và khoảng 300.000 ngôi nhà bị phá hủy hoặc hư hại, theo BBC.

Dù Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ (NHC) đã dự báo chính xác hướng đi của cơn bão trước đó 3 ngày, nhưng sức tàn phá của Katrina vẫn nhấn chìm phần lớn thành phố New Orleans, bang Louisiana.

Khoảng 400.000 người lâm cảnh màn trời chiếu đất sau thảm kịch.

Bão Katrina năm 2005 là một cơn bão rất mạnh đã tàn phá miền Đông Nam nước Mỹ. Ảnh: Corbis

Vào tháng 8/2018, bang Kerala thuộc miền Nam Ấn Độ đã hứng chịu trận lũ lụt tồi tệ khi mưa lớn xối xả gây ngập lụt toàn bộ khu vực này. Hàng trăm người đã thiệt mạng và 22.000 người mất nhà cửa sau trận lũ lụt.

Các quan chức và chuyên gia cho biết lũ lụt ở Kerala - nơi có 44 con sông chảy qua - sẽ không nghiêm trọng đến vậy nếu chính quyền xả nước một cách có kế hoạch từ ít nhất 30 con đập.

Trong khi tiểu bang chậm trễ trong biện pháp phòng ngừa này, lượng mưa trong mùa gió mùa năm đó lại cao bất thường.

"Đây là thảm họa xảy ra sau 100 năm và không ai dự đoán được lượng mưa lớn như vậy. Đó là lý do tại sao không có sự chuẩn bị nào cho thảm họa này", James Wilson, cố vấn về vấn đề nước cho chính quyền bang Kerala, nói với BBC.

"Chúng tôi đã quản lý lũ lụt hàng năm, nhưng lần này lũ lụt cực kỳ nghiêm trọng và đó là lý do họ buộc phải xả nước từ các con đập".

Một người đàn ông được giải cứu từ khu vực bị ngập nước ở ngoại ô Kochi, Ấn Độ, vào tháng 8/2018. Ảnh: Reuters.

Vào tháng 10/2024, ít nhất 158 người đã thiệt mạng trong trận lũ lụt có thể xem là "chết chóc nhất trong lịch sử hiện đại" của Tây Ban Nha, Straits Times dẫn lời giới chức nước này.

Các nhà khí tượng học cho biết lượng mưa tương đương trong một năm đã đổ xuống chỉ trong 8 giờ tại một số khu vực ở tỉnh Valencia, Tây Ban Nha.

Người dân ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất mô tả họ nhìn thấy mọi người trèo lên nóc xe khi dòng nước màu nâu dữ dội tràn qua các con phố và cuốn trôi cả những mảng gạch đá từ tòa nhà.

“Như thể có một con sông quét qua”, Denis Hlavaty, người dân Valencia chờ cứu hộ trên một mỏm đá ở trạm xăng nơi ông làm việc, cho biết. “Cửa bị xé toạc và tôi đã phải ngủ qua đêm ở đó, xung quanh là nước ngập sâu 2 m”.

Một khu vực bị mưa lũ tàn phá ở Valencia, Tây Ban Nha. Ảnh: EFE.

Vão tháng 7, Hàn Quốc hứng chịu trận mưa lũ “200 năm mới có một lần”, gây thiệt hại nghiêm trọng tại Daejeon, Sejong và Chungcheongnam-do, khiến nhà cửa ngập sâu và nhiều khu dân cư bị cô lập.

Theo Cơ quan Khí tượng Hàn Quốc hôm 17/7, lượng mưa đo được tại Seosan lên tới 519 mm, trong đó riêng hơn 10 giờ đồng hồ đã ghi nhận 438,5 mm, vượt xa kỷ lục 274,5 mm thiết lập năm 1999.

Sở Giáo dục tỉnh Chungnam cho biết tổng cộng 502 trường học, bao gồm toàn bộ các trường tại Dangjin, Seosan, Asan, Yesan và Hongseong, buộc phải đóng cửa. Trong đó, 21 trường đã ghi nhận thiệt hại trực tiếp do lũ.

Mưa lớn hoành hành khắp Hàn Quốc kể ngày 16/7 cũng gây mất điện tại nhiều trạm thu phát sóng, thành phần thiết yếu của cơ sở hạ tầng viễn thông di động, khiến mạng viễn thông trên cả nước bị gián đoạn.

Hàn Quốc chìm trong "trận mưa thế kỷ'" vào háng 7. Ảnh: Yonhap.

Các mô hình phòng, chống ngập lụt

Nhiều quốc gia đã triển khai các giải pháp để để giảm thiểu tình trạng ngập lụt.

Malaysia tận dụng hệ thống đường hầm giao thông để thoát nước, trong khi Nhật Bản phát triển hệ thống kênh xả ngầm bằng đường hầm bê tông, đặt bên ngoài khu vực đô thị để giảm thiểu rủi ro.

Đặc biệt, Trung Quốc đã phát triển giải pháp chống ngập “thành phố bọt biển”. Khái niệm "thành phố bọt biển" ngày càng trở nên phổ biến ở những đô thị thường xuyên mưa lụt.

Đây là mô hình quy hoạch đô thị theo hướng biến không gian thành hệ sinh thái có khả năng hấp thụ, lưu trữ và điều tiết nước mưa, giúp giảm nguy cơ ngập úng.

Mô hình cơ bản của thành phố bọt biển, khi sử dụng mặt đường xốp ở đất nền. Đồ họa: Cơ quan cấp thoát nước Hong Kong.

Vào năm 2015, Trung Quốc ra hướng dẫn xây dựng những “thành phố bọt biển, với mục tiêu là 80% thành phố áp dụng mô hình này, và có thể tái chế 70% lượng nước mưa cho đến năm 2030, theo Economist.

Theo hướng dẫn, mô hình thành phố bọt biển thay đổi các bề mặt cứng, như đường và vỉa hè, thành bề mặt thấm nước có thể hấp thụ, làm sạch và lưu trữ nước, sau đó tái sử dụng nước này cho nhiều mục đích.

Các “thành phố bọt biển” đã thành công trong việc giảm thiểu các vấn đề ngập lụt đô thị. Chúng cũng có lợi ích bất ngờ là giảm rủi ro tử vong do nhiệt ở đô thị.

Ở những nơi khác trên thế giới, các dự án cơ sở hạ tầng tương tự được gọi là phát triển tác động thấp, cơ sở hạ tầng xanh hay thiết kế đô thị nhạy cảm với nước.

Tại Đan Mạch, các tuyến vỉa hè được lát bằng loại gạch bê tông khí chưng áp (AAC) có khả năng thấm hút nước, qua đó giúp giảm tải đáng kể cho hệ thống thoát nước vốn thường xuyên quá tải vào mùa mưa.

Minh An

Nguồn Znews : https://znews.vn/the-gioi-chao-dao-vi-lu-lut-post1589796.html