Thế hệ trẻ em Việt Nam tương lai sẽ là những người dũng cảm, giàu lòng nhân ái

một ngày trướcBài gốc

Tiến sĩ Tâm lý học, Chuyên gia tâm lý – giáo dục Quách Thị Quế. Ảnh: NVCC.

Với kinh nghiệm trong quá trình tham vấn tâm lý và tiếp xúc với nhiều trẻ em, bà đã chia sẻ về việc nuôi dưỡng tri thức, tâm hồn, khát vọng và nhân cách sống cho trẻ trong thời đại số.

Giữa bối cảnh chuyển đổi số, mạng xã hội bùng nổ và áp lực học hành hiện nay, theo góc nhìn tâm lý giáo dục, bà đánh giá thế nào về việc trẻ em có đang “lớn lên trong hạnh phúc”?

- Đây là câu hỏi khiến tất cả chúng ta phải trăn trở. Hiện thực cho thấy không dễ khi trả lời "có". Trẻ em hôm nay được tiếp cận tri thức nhanh hơn, công nghệ giúp các em mở rộng thế giới quan, nhưng đồng thời, chúng ta đang chứng kiến một nghịch lý: càng hiện đại, trẻ càng dễ cô đơn. Áp lực điểm số, thi cử, cùng việc thiếu tương tác trực tiếp trong gia đình và trường học khiến nhiều em mất dần kết nối với cảm xúc thật của mình. Tôi đã gặp không ít học sinh giỏi toán, ngoại ngữ nhưng lại không biết cách diễn đạt nỗi buồn hay chia sẻ khát khao của bản thân. Đó là một sự “lớn lên thiếu hụt” đáng báo động.

Vậy trong quá trình tư vấn tâm lý nhiều năm, bà thấy thế hệ trẻ hiện nay đang thiếu điều gì nhất để có thể vươn mình mạnh mẽ trong tương lai?

- Họ thiếu không gian để thất bại và sự đồng hành thực sự từ người lớn. Nhiều bạn trẻ được bao bọc quá kỹ, hoặc ngược lại, bị bỏ mặc trong “mê cung” của mạng xã hội. Họ có tri thức nhưng thiếu kỹ năng đối diện với nghịch cảnh, thiếu niềm tin vào giá trị bản thân. Điều này khiến họ dễ gục ngã trước những thách thức đầu đời như chọn nghề, xây dựng mối quan hệ, hay thậm chí là tự chăm sóc sức khỏe tinh thần.

Theo bà, ngoài giáo dục tri thức, việc bồi dưỡng tâm hồn – nhân cách cho trẻ cần đặt ở vị trí như thế nào?

- Nếu ví con người như một cái cây thì tri thức là phần lá xanh, còn tâm hồn và nhân cách chính là rễ cây. Một cái cây đẹp nhưng rễ yếu sẽ không thể đứng vững trước gió bão. Giáo dục tâm hồn phải là nền tảng, không phải phần “phụ lục”. Môi trường học tập lý tưởng không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn phát triển phẩm chất và hạnh phúc lâu dài của học sinh. Điều này đòi hỏi chúng ta dạy trẻ cách lắng nghe, thấu cảm, biết đặt câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống thay vì chỉ chạy theo điểm số.

Tiến sĩ có thể cho biết cụ thể hơn, gia đình và nhà trường cần hành động gì để nuôi dưỡng khát vọng và nhân cách sống cho trẻ?

- Với gia đình, hãy dành thời gian chất lượng cùng con – không phải qua màn hình điện thoại, mà là những cuộc trò chuyện về ước mơ, những lần cùng con làm việc thiện, hoặc đơn giản là học cách nói “không sao đâu” khi con vấp ngã. Với nhà trường, cần giảm tải chương trình cứng nhắc, tăng cường hoạt động trải nghiệm, nghệ thuật, và giáo dục giá trị sống. Đơn giản như một giờ học kịch ứng dụng về lòng trắc ẩn có thể mang lại bài học sâu sắc hơn trăm trang sách lý thuyết.

Nếu được kiến nghị chính sách, bà sẽ đề xuất điều gì để nâng cao sức khỏe tinh thần cho thế hệ trẻ trong 20 năm tới?

- Tôi sẽ đề nghị 3 trụ cột. Thứ nhất, lồng ghép giáo dục cảm xúc vào chương trình phổ thông như một môn học chính thức, có đánh giá định kỳ; Thứ hai, xây dựng mạng lưới chuyên gia tâm lý học đường tại tất cả cơ sở giáo dục, đặc biệt ở vùng nông thôn; Thứ ba, hỗ trợ các dự án cộng đồng như trại hè kỹ năng sống, không gian sáng tạo nghệ thuật để trẻ giải tỏa áp lực.

Quan điểm của bà về tầm nhìn phát triển con người toàn diện trong chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, đặc biệt nhấn mạnh đến “Thế hệ vươn mình” từ nay đến năm 2045?

- Tầm nhìn này là kim chỉ nam để chúng ta hành động. Khi lãnh đạo đất nước đặt mục tiêu xây dựng thế hệ trẻ không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có bản lĩnh, nhân cách, đó chính là cơ hội để ngành giáo dục và xã hội cùng thay đổi. Điều tôi tâm đắc nhất là sự nhấn mạnh vào “vươn mình” – một động từ chủ động, phản ánh tinh thần tự lực nhưng không cô độc. Để làm được điều này, chúng ta cần đầu tư mạnh vào giáo dục tâm hồn ngay từ hôm nay.

Cuối cùng, bà có kỳ vọng gì vào lớp trẻ hôm nay – những em bé của năm 2025 – sẽ trở thành lực lượng như thế nào cho Việt Nam của năm 2045?

- Tôi tin họ sẽ là thế hệ dũng cảm hơn chúng ta. Dũng cảm để sống chậm lại, dũng cảm yêu thương, dũng cảm sáng tạo và dũng cảm thay đổi những điều chưa hoàn thiện. Nếu chúng ta trao cho họ đủ niềm tin, sự tôn trọng và công cụ để phát triển cân bằng, Việt Nam năm 2045 sẽ có những công dân không chỉ giỏi code, giỏi ngoại ngữ, mà còn biết “code” cả những giá trị nhân văn vào trái tim mình.

Lôi Kim Vân

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/the-he-tre-em-viet-nam-tuong-lai-se-la-nhung-nguoi-dung-cam-giau-long-nhan-ai-post733494.html